Despoina’s little stories: «Κι έζησαν αυτοί καλά;», οι στενάχωρες ιστορίες των παραμυθιών
«Μαμά! Παραμύθι!», αυτή είναι μία από τις αγαπημένες και πιο συχνά ειπωμένες φράσεις της κόρης μου. Η μικρή μου λατρεύει τα παραμύθια. Μπορεί να κάτσει να της διαβάζεις τόμους παραμυθιών με τις ώρες. Ακούει προσεκτικά, συνοφρυώνεται στα δυσάρεστα γεγονότα που διαδραματίζονται, λάμπει το μουτράκι της στα ευχάριστα, χαμογελά, θλίβεται, όμως δεν μπορεί τίποτα να της αποσπάσει την προσοχή. Το παιδί μου ζει έντονα το παραμύθι, σα να βρίσκεται κι εκείνη μέσα σε αυτό.
Κι αν κουραστώ να διαβάζω, φέρνω πάντα στο μυαλό μου τη φράση του Αϊνστάιν: «Αν θες το παιδί σου να γίνει έξυπνο, διάβασέ του παραμύθια!» και τότε συνεχίζω ακάθεκτη.
Τι γίνεται όμως όταν το 90% των παραμυθιών που γνωρίζουμε περιέχουν τραγικά, δυσάρεστα ή ακόμη και αποκρουστικά στοιχεία που τα συνθέτουν; Πραγματικά, έχω σκεφτεί άπειρες φορές πώς να εξηγήσω στην μικρή μου την τιμωρία που επέβαλλε η μαμά κατσίκα στον κακό λύκο που έφαγε τα κατσικάκια της: «Και τότε η μαμά κατσίκα έτρεξε στο δάσος. Είδε ξαπλωμένο τον λύκο να κοιμάται χορτάτος. Άρπαξε το ψαλίδι, του έκοψε την κοιλιά, έβγαλε τα κατσικάκια της, έβαλε μέσα πέτρες, τον έραψε και τον έριξε στο ποτάμι. Ο λύκος πνίγηκε κι έζησαν αυτοί καλά κι εμείς καλύτερα...». Ή ακόμα πώς «κοιμήθηκε» η Χιονάτη –και ΟΧΙ «πέθανε»- επειδή η κακιά μητριά της την ζήλευε θανατηφόρα που ήταν πιο όμορφη από αυτήν και της έδωσε ένα φαρμακερό μήλο γεμάτο δηλητήριο. Ή ότι ο κακός λύκος ήθελε να φάει τα τρία γουρουνάκια που ήταν ζουμερά και λαχταριστά, αλλά –ευτυχώς- εκείνα του γλίτωσαν! Κι άλλα τόσα πολλά που αν αρχίσω να τα γράφω δε θα τελειώσουμε ποτέ!
Τελικά ποιο είναι το σωστό; Να διαβάζουμε στα παιδιά μας τα παραμύθια έτσι ακριβώς όπως είναι γραμμένα, αυτούσια και κατά λέξη; Ή να αλλάζουμε λίγο την ανάγνωση, προσθέτοντας δικά μας λόγια προκειμένου να ωραιοποιήσουμε την τραγική κατάσταση που συμβαίνει στην ιστορία; Τι είναι προτιμότερο; Να μαθαίνει ένα μικρό παιδάκι 2, 3 ή 4 ετών πόσο κακότροπα μπορεί να φερθεί ένας ενήλικος στη ζωή του ή να ωραιοποιούμε τα γεγονότα για να μη γεμίζει η αγνή του ψυχή με φόβο, άγχος και κακία;
Θυμάμαι ακόμη την πρώτη φορά που είδα την Έλενα να βουρκώνει βλέποντας την «Ποκαχόντας» του Disney. Τη στιγμή που η πριγκίπισσα των Ινδιάνων αποχαιρετά το σκυλάκι της για να μπει στο καράβι που θα την πάει στον Νέο Κόσμο για να φέρει την ειρήνη στην φυλή της, τα μάτια της Έλενας γυάλισαν. Με κοίταξε όλο παράπονο και μου ψέλισσε: «Μαμά γιατί αφήνει το σκυλάκι της μόνο του;». Όπως θυμάμαι τη στεναχώρια που ένιωσα κι εγώ (που δεν είμαι παιδί!) βλέποντας τον μπαμπά του «Bambi» να εξηγεί στο μικρό ελαφάκι ότι η μητέρα του πέθανε κι ότι πρέπει να μάθει να ζει μόνο του από δω και πέρα στο δάσος. Έκλαψα πολύ βλέποντας τον βασιλιά των Λιονταριών να αποχαιρετά τον Σίμπα και να του εξηγεί ότι έτσι είναι η ζωή κι ότι όλοι κάποια στιγμή πεθαίνουν. Το μικρό λιονταράκι έμεινε ορφανό κι έγινε αρχηγός της αγέλης.
Από την πρώτη μέρα που γεννήθηκε η Έλενα υποσχέθηκα στον εαυτό μου ότι θα έκανα ό,τι μπορούσα για να την βοηθήσω να αναπτύξει την συναισθηματική της νοημοσύνη. Να μάθει να αναγνωρίζει τα συναισθήματά της αλλά και να συναισθάνεται τους άλλους. Ξέρω ότι τα παραμύθια μπορούν να βοηθήσουν σε αυτό, όμως ποιο είναι το μέτρο και πόσο μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την ψυχή ενός παιδιού;
Επιλέγω λοιπόν να μεταμορφώνω τα παραμύθια κυρίως όταν αυτά πραγματεύονται θάνατο και τραγικούς αποχωρισμούς. Είναι τόσο νωρίς να μαθαίνουν τα παιδάκια τον φθόνο, τη ζήλεια, την κακία. Έχουν τόσα χρόνια μπροστά τους να τη ζήσουν στο πετσί τους... Και τότε ίσως να είναι πιο έτοιμα να την αντιμετωπίσουν.
Καλή σας ημέρα!
Περιμένω τα μηνύματά σας εδώ!
