Παιχνίδια στη φύση: Τα οφέλη για τα παιδιά είναι πολλά

«Όταν τα παιδιά έρχονται σε επαφή με τη φύση, αποκαλύπτουν τη δύναμή τους» είπε η Μαρία Μοντεσσόρι βασιζόμενη, όπως πάντα, σε όσα παρατηρούσε στο μικρό παιδί.

Τι μπορεί να εννοούσε, λοιπόν, και πώς αυτό μπορεί να μεταφραστεί για μια μαμά, έναν μπαμπά, έναν δάσκαλο, η μία δασκάλα που επιδιώκει να κάνει το καλύτερο για το παιδί;

Ποια είναι άραγε η δύναμη του παιδιού, για την οποία μίλησε η Μαρια Μοντεσσόρι;

Κάθε παιδί είναι γεννημένο με κάποια έμφυτα χαρακτηριστικά. Εκτός όμως από αυτά, υπάρχουν και οι δεξιότητες, οι οποίες καλλιεργούνται και μπορεί κανείς να βελτιώσει και να εξελίξει.

Για να πούμε ότι ένα παιδί εξελίσσει κάποιες δεξιότητες, θα πρέπει πρώτα απ’ όλα να εξασφαλίσουμε πως θα βρίσκεται στο κατάλληλο περιβάλλον. Και δεν μπορώ να φανταστώ καταλληλότερο από την ίδια τη φύση!

Ο σημαντικότερος λόγος είναι επειδή στη φύση αναπόφευκτα το παιδί θα δράσει ελεύθερα ακολουθώντας τη δική του επιθυμία και το δικό του ένστικτο και έχοντας τη δυνατότητα να χρησιμοποιήσει όλες του τις αισθήσεις.

Τόσο η αίσθηση της αφής και της ακοής, όσο και της όσφρησης έχουν εδώ την τιμητική τους!

«Άκου, δες, μύρισε, άγγιξε!»

Χρώματα, μυρωδιές, τόσες διαφορετικές υφές, όλα όσα συμβάλλουν στην εξέλιξη των αισθήσεων και συνεπώς στην ίδια την ανάπτυξη.

Έπειτα, πολλές είναι οι μελέτες που υποστηρίζουν πως τα παιδιά που εκτίθενται συχνά σε ελεύθερο παιχνίδι στη φύση είναι πιο χαρούμενα και ευδιάθετα, καθώς αυτό επιδρά θετικά στην ψυχική τους υγεία.

Πολλά σχολεία, ιδιαίτερα στο εξωτερικό, τους καλοκαιρινούς μήνες μεταφέρουν τις τάξεις τους σε εξωτερικό χώρο βασιζόμενα σε έρευνες που αποκαλύπτουν πως τα παιδιά ωφελούνται σε μεγάλο βαθμό από την αλληλεπίδραση που έχουν με τη φύση.

Ένα άλλο απόφθεγμα, το οποίο προσωπικά αγαπώ και στηρίζω στην καθημερινότητά μου, λέει κάτι αντίστοιχο:

«Οτιδήποτε μπορείς να διδάξεις σε μία τάξη με τέσσερις τοίχους, μπορείς να το διδάξεις και στη φύση.»

Ποιο είναι το μάθημα που μπορείτε να σκεφτείτε και δεν θα ήταν δυνατό να διδαχθεί σε εξωτερικό χώρο; Εγώ, προσωπικά, κανένα! Αντιθέτως, όλα φαντάζουν πολύ πιο δημιουργικά και βιωματικά σε ένα δάσος ή κοντά σε μια λίμνη.

Δεξιότητες, όπως η δημιουργικότητα, η ευελιξία, η αντισυμβατική σκέψη, πέρα από κανόνες (out of the box thinking), η προσαρμοστικότητα, η ενσυναίσθηση, η επίμονη, είναι μόνο κάποιες από τις δεξιότητες που θα ζητηθούν από τον νέο του 21ου αιώνα και εμείς, ως φροντιστές, οφείλουμε να παρέχουμε ευκαιρίες στο παιδί, ώστε να τις καλλιεργήσει εγκαίρως, ήδη από την προσχολική ηλικία.

Που λέτε, λοιπόν, πώς θα συμβεί αυτό στον μέγιστο βαθμό, αβίαστα και δίχως κόπο;

Μα και βέβαια στη φύση, όπου το παιδί θα δημιουργήσει, θα κατασκευάσει, θα προβληματιστεί, θα κληθεί να βρει λύσεις και θα φανταστεί δίχως όρια και περιορισμούς.

Σημαντικό εδώ είναι και να αναλογιστούμε, πόσο πιο ευεργετικό είναι το ελεύθερο παιχνίδι στη φύση, σε σύγκριση με την οργανωμένη δραστηριότητα.

Το τελευταίο που χρειάζεται εδώ να κάνει ένα παιδί είναι να ακολουθήσει συγκεκριμένες οδηγίες, να παίξει κατευθυνόμενο και να λειτουργήσει σε συγκεκριμένο πλαίσιο με «πρέπει»- «μη» και «όχι». Αφήστε ελεύθερα τα παιδιά να δράσουν με βάση τη δική τους βούληση και μόνο! Μην παρεξηγηθώ… οτιδήποτε είναι επικίνδυνο δεν μπορεί να θεωρηθεί παιχνίδι. Οπότε οι κανόνες και τα όρια θα μπουν από την αρχή, ωστόσο το παιδί δε χρειάζεται να ακούει οδηγίες για το πώς θα παίξει.

«Τώρα τρέχουμε, σκαρφαλώνουμε, πηδάμε, φτιάχνουμε μια σούπα από φύλλα…»

Σίγουρα πρόκειται για πράγματα που λέμε βλέποντας τα μικρά μας, παρασυρόμενοι από το ένστικτό μας που μας λέει να τα παρακινήσουμε να δράσουν. Η φύση όμως μας καλεί να κάνουμε ακριβώς το αντίθετο. Μας καλεί να ηρεμήσουμε. Και όταν λέω να ηρεμήσουμε… εννοώ όλοι, μικροί μεγάλοι!

Εδώ σας έχω, λοιπόν, μια δοκιμασία:

Δοκιμάστε να σωπάσετε! Μείνετε για λίγο ήρεμοι, πλάι στο παιδί σας και δείξτε του πόσο σημαντικό είναι να παρατηρήσει όσα έχει να μας δώσει απλόχερα η φύση.

Επίσης για όλους εμάς που δυσκολευόμαστε τόσο πολύ με τους ρυθμούς της καθημερινότητας, ας προσπαθήσουμε να κάνουμε μια μικρή αλλαγή που θα μας αποφέρει τεράστια αποτελέσματα. Ας αντικαταστήσουμε λίγο από το χρόνο που περνάμε με το παιδί μας στο σπίτι, με μια μικρή βόλτα στο πλησιέστερο παρκάκι. Δε χρειάζεται να πάτε μακριά για να βρείτε τη φύση… Η φύση υπάρχει και είναι παντού! Ωραία θα ήταν να μπορώ να πάω στην παραλία να ακούσω τα κύματα και να μυρίσω το θαλασσινό αεράκι, όμως, ξέρω πως αυτό ρεαλιστικά δε μπορεί να συμβεί για τη δική μας οικογένεια. Μην περιμένετε την κατάλληλη συνθήκη και μην το αναβάλετε! Βγείτε στο κοντινότερο πράσινο σημείο της γειτονιάς σας και αφήστε για μια φορά τα lego ή το puzzle που θα παίζατε μαζί με το μικρό σας αν ήσασταν στο σπίτι.

Αν αυτό το καθιερώσετε σαν εβδομαδιαία ρουτίνα, δε θα ωφεληθούν μόνο τα παιδιά σας, αλλά και εσείς οι ίδιοι!

Και τέλος, πάρτε αναμνηστικά από τη φύση!

Δημιουργήστε έναν Β μια γωνιά στο σπίτι σας, οπου θα θαυμάζετε τους μικρούς θησαυρούς που φέρατε απ’ το δάσος ή από τη θάλασσα. Φύλλα, κουκουνάρια, καρπούς, κοχύλια, θα μπορούσαν να είναι κάποια απ’ τα μικρά σας ευρήματα, που κάθε φορά που τα παιδιά θα τα κοιτούν, θα θυμούνται την πολύτιμη βόλτα που κάνατε μαζί!

Προσπαθήστε λοιπόν να φέρετε τα μικρά σας σε επαφή με τη φύση, εδραιώνοντας βόλτες και μικρούς περιπάτους σε αυτήν και δείτε τα να ανθίζουν, ξεδιπλώνοντας όλες τους τις δυνάμεις και χαρίζοντάς σας, στιγμές γαλήνης και συγκίνησης!

Πέγκυ Τζάννε
German & English Childhood Educator

Μη διστάσεις να μοιραστείς τις σκέψεις σου μαζί μου! Θα με βρεις στο Instagram και TikTok