Δείτε τον κόσμο μέσα από τα μάτια μιας «παράξενης παρέας»!

Όλοι μας κάπου έχουμε ακούσει διάφορα για την αντίληψη της όρασης, κάποιους μύθους που επικρατούν εδώ και χρόνια, αλλά τελικά με τη βοήθεια μιας ασυνήθιστης παρέας κάποιοι από αυτούς θα καταρριφτούν.

Η παρέα μας σήμερα αποτελείται από ένα σκύλο, μία γάτα, ένα άλογο, ένα δελφίνι , έναν καρχαρία, ένα καναρίνι , μια μέλισσα και ένα ποντίκι

Θα κατανοήσουμε πως βλέπουν αυτά τα ζώα και πόσο διαφορετικά από τον άνθρωπο

Η αντίληψη της όρασης στα ζωντανά όντα εξαρτάται από το πώς επεξεργάζονται το φως από τους οφθαλμούς τους. Οι άνθρωποι είναι τριχρωματικοί, δηλαδή τα μάτια μας έχουν 2 τύπους φωτουποδοχέων τα λεγόμενα κωνία και ραβδία. Από αυτά, τα κωνία είναι ευαίσθητα για τα χρώματα , το κόκκινο, το πράσινο και το μπλε. Τα ραβδία είναι υπεύθυνα για την καλή μας όραση στο ημίφως.

Τα ζώα επεξεργάζονται διαφορετικά το φως, μερικά είναι με 2 τύπους φωτουποδοχέων οπου τα καθιστά με μερική αχρωματοψία , άλλα έχουν 4 φωτουποδοχείς ,όπου τα καθιστά να βλέπουν και το υπεριώδες φάσμα, και άλλα να αντιλαμβάνονται το πολωμένο φως..

Πέρα από τους φωτουποδοχείς , σημαντικό ρόλο στην αντίληψη της όρασης παίζουν και η θέση των ματιών . Ξεχωρίζονται λοιπόν σε αρπακτικά όπως η κουκουβάγια, ο λύκος, ο αετός όπου έχουν τα μάτια τους στο μπροστινό μέρος του κεφαλιού τους , έτσι ώστε να αντιλαμβάνονται πολύ καλά την θέση της λείας τους στον χώρο και τα θηράματα όπου έχουν τα μάτια τους στο πλαϊνό μέρος του κεφαλιού τους διαθέτοντας έτσι πολύ καλή περιφερική όραση για να ξεφεύγουν από τους κινδύνους

Γυρνώντας πίσω στην παρέα μας, ο σκύλος έρχεται να καταρρίψει τον πρώτο μύθο για την όραση των ζώων. Μπορεί να είναι και το πιο “παρεξηγημένο” ζώο σε αυτόν τον τομέα αφού όλοι πιστεύουν ότι βλέπει ασπρόμαυρα. Τελικά ο σκύλος αντιλαμβάνεται παραπάνω από τις απλές αποχρώσεις του γκρι.

Έχουν 2 τύπους υποδοχείς χρωμάτων, βλέποντας έτσι κυρίως κίτρινες , μπλε και γκρι αποχρώσεις.
Θυμηθείτε το λοιπόν την επόμενη φορά που θα αγοράσετε κάποιο παιχνίδι στο σκύλο σας .

Η γάτα δικαιωματικά επιβεβαιώνει τον μύθο για την ανεπτυγμένη όραση που διαθέτει. Το σχήμα της κόρης του ματιού της είναι ωοειδές , το οποίο μεταβάλλεται σε μέγεθος πολύ γρήγορα , επιτρέποντας της να εστιάζει ταχύτατα σε διάφορα αντικείμενα. Την ημέρα έχει πιο θολή όραση από τον ανθρώπο , αλλά διαθέτει άριστη νυχτερινή όραση. Aυτό οφείλεται και σε ένα χιτώνα πίσω από τον αμφιβληστροειδή στο μάτι, ο οποίος λειτουργεί σαν καθρεφτης. Θα έχετε παρατηρήσει όταν βγάζετε φωτογραφίες τη γάτα ή και τον σκύλο , μια λευκή φωτεινή αντανάκλαση από τα μάτια τους! Έτσι τα καθιστά και νυχτόβια ζώα!

Τo άλογο έχει πολύ ευρύ πεδίο όρασης ,σχεδόν 350 μοίρες , επειδή τα μάτια είναι τοποθετημένα στο πλάι. Παρολαυτα τα άλογα έχουν δύο «τυφλά σημεία» ,ένα ακριβώς μπροστά στο πρόσωπό τους , γι αυτό και ο αναβάτης πρέπει να δώσει εντολή πριν το άλμα σε εμπόδιο. Το δεύτερο τυφλό σημείο είναι ακριβώς πίσω από την ουρά του, γι αυτό και τρομάζουν εύκολα όταν τα πλησιάσει κάποιος από πίσω.

Φανταστείτε να κοιμόσαστε με το ένα μάτι ανοιχτό.
Κάπως έτσι κοιμάται το δελφίνι . Στο περιβάλλον του επειδή υπάρχουν πολλά αρπαχτικά είδη , το δελφίνι χρειάζεται να βρίσκεται σε συνεχή εγρήγορση, έτσι κάθε φορά κοιμάται ο μισός εγκέφαλος και ο άλλος μισός λειτουργεί. Κατά αυτό τον τρόπο κλείνει το ένα μάτι και κοιμάται. Μπορεί να κουνάει το κάθε μάτι ανεξάρτητα από το άλλο και βλέπει το ίδιο καθαρά και κάτω από το νερό όπως και στην επιφάνεια του. Δεν αντιλαμβάνεται όμως χρώματα , αλλά είναι ευαίσθητο στο φως και στο μπλε φάσμα.

Το μάτι του καρχαρία μοιάζει με το ανθρώπινο αλλά έχει και αρκετές διαφορές. Βλέπει 10 φορές καλυτέρα κάτω από το νερό . Διαθέτει και αυτός τον χιτώνα που λειτουργεί σαν καθρέφτης και έχουν την ικανότητα να μετατρέπουν την όρασή τους από στερεοσκοπική σε μονόφθαλμη. Αυτό τους βοηθάει να διακρίνουν καλύτερα την λεία τους

Σε αντίθεση με τους ανθρώπους τα καναρίνια είναι τετραχρωματικά. Διαθέτουν 4 τύπους κωνίων και διακρίνουν το κόκκινο, το πράσινο, το μπλε και το υπεριώδες μαζί. O αριθμός αυτών των φωτουποδοχέων είναι πολύ μεγαλύτερος από του ανθρώπου και για αυτό το λόγο έχουν πάρα πολύ καλή όραση

Η όραση της μέλισσας είναι και αυτή τριχρωματική. Όμως οι φωτουποδοχείς διακρίνουν το κίτρινο, το μπλε και το υπεριώδες , σε αντίθεση με τον άνθρωπο. Η ικανότητα για το υπεριώδες φως, τις καθιστά ικανές να διακρίνουν διαφορετικά σχήματα επάνω στα λουλούδια που τις οδηγούν στο νέκταρ τους. Επίσης το μάτι τους αποτελείται από πολλούς φακούς , με συνέπεια η μέλισσα να βλέπει σαν πολλά pixels

Tέλος το ποντίκι έχει κακή όραση. Δεν διακρίνει αρκετά χρώματα , όπως το κόκκινο. Ομως καθώς τα μάτια τους προεξέχουν από το κεφάλι τους, μπορούν κατά αυτό τον τρόπο να αντιλαμβάνονται μια κίνηση από διάφορες κατευθύνσεις .Βασίζονται περισσότερο στα μουστάκια τους για την κίνηση τους στο χώρο.

Θα ήθελα να κλείσουμε αυτό το κεφάλαιο με την κατάρριψη ενός “οπτικού¨μύθου μιας και έχουν ακουστεί πολλά γύρω από αυτό το θέμα.

Πρόκειται για το κόκκινο πανί και τον ταύρο. Τα “βοοειδή” δεν μπορούν να δουν όλα τα χρώματα, μιας και έχουν αχρωματοψία. Αυτό σημαίνει ότι δεν μπορούν να δουν το κόκκινο και το πράσινο όπως και κάποια άλλα χρώματα.
Έτσι λοιπόν, δεν είναι το κόκκινο χρώμα η αιτία που εξαγριώνεται ο ταύρος, αλλά ο τρόπος που κυματίζει η μπέρτα.

Παρατηρείστε στο βίντεο που ακολουθεί:

{youtube}6hYaT4gvjNc{/youtube}

Θα ήθελα συνεπώς να ευχαριστήσω θερμά τον συνεργάτη και συνάδελφο Δρ. Δημήτρη Ψαρράκο, χειρουργό οφθαλμίατρο για την ευγενική προσφορά του στη συγγραφή του συγκεκριμένου άρθρου.

Θα περιμένω με χαρά τα μηνύματα σας εδώ.

Καρανάσιος Λάζαρος
Κτηνίατρος
DVM Universitá Degli Studi Di Napoli
Federico II Italia
www.vetherapy.gr
email: info@vetherapy.gr