Γιατί μιλάμε μωρουδιακά (baby talk) στα γατάκια μας;
Ποιος είναι γλυκούλης; Εσύ! Ναι! Εσύ, είσαι!
Ακούγεται οικείο; Ακόμα κι αν εσείς δεν έχετε μιλήσει ποτέ με αυτόν τον τρόπο σε κανέναν, ίσως έχετε ακούσει κάποιον να το κάνει. Αλλά αν προσπαθήσετε να φανταστείτε ποιος είναι στο λήμμα αυτής της αλληλεπίδρασης, τι θα λέγατε; Είναι ένα μωρό ή είναι μια γάτα;
Θα μπορούσε να είναι και τα δύο. Οι γλωσσολόγοι έχουν μελετήσει τα χαρακτηριστικά του τρόπου με τον οποίο οι άνθρωποι μιλούν στα μωρά και στα κατοικίδια ζώα και έχουν βρει μεγάλη αλληλοεπικάλυψη. Τα χαρακτηριστικά τόσο της ομιλίας που απευθύνεται σε βρέφη (γνωστού και ως motherese) και του σκηνοθετημένου λόγου συμπεριλαμβάνουν περιγράμματα τονισμού των λέξεων, υψηλότερο τόνο και αργή άρθρωση.
Γιατί οι άνθρωποι χρησιμοποιούν αυτά τα χαρακτηριστικά; Στην περίπτωση της ομιλίας που απευθύνεται σε βρέφη, οι ερευνητές πιστεύουν ότι μπορεί να είναι χρήσιμο για την ενθάρρυνση της γλωσσικής ανάπτυξης του παιδιού, επισημαίνοντας τις σημαντικές αντιθέσεις μεταξύ των ήχων και της προσοχής. Η ώθηση μας να μιλήσουμε με αυτόν τον τρόπο στα μωρά μπορεί να έχει μια βιολογική βάση που απορρέει από ένα εξελικτικό πλεονέκτημα για συμπεριφορές που προωθούν την απόκτηση γλωσσών. Ωστόσο, δεν είναι όλες οι κουλτούρες που χρησιμοποιούν αυτό το είδος της βρεφικής ομιλίας.
Ίσως να μην βοηθήσει τα μωρά να μάθουν να μιλάνε, αλλά όταν τα μωρά αρχίζουν να μιλούν, χρησιμοποιώντας λέξεις και προτάσεις, οι φροντιστές τους αρχίζουν να αποβάλλουν έναν υπερβολικό τόνο. Η τάση των ενηλίκων μιλάνε τραγουδώντας φαίνεται να προκαλείται όχι τόσο από την επιθυμία να διδάξουν, αλλά από την αντίληψη ότι το άτομο στο οποίο μιλάνε δεν γνωρίζει τη γλώσσα μας.
Η ίδια αντίληψη φαίνεται να βασίζεται επίσης γιατί μιλάμε στα σκυλιά με αυτή τη φωνή. Ξέρουμε ότι δεν πρόκειται να μάθουν να μιλάνε, ενώ μπορούν να μάθουν να καταλαβαίνουν διάφορα πράγματα, δεν θα αρχίζουν ποτέ να χρησιμοποιούν λέξεις και προτάσεις, οπότε γιατί τους μιλάμε σαν να είναι μωρά;
Μια πρόσφατη μελέτη, διαπίστωσε ότι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν έντονα το baby - talk, ακόμη και όταν μπήκαν στη διαδικασία να διαβάζουν προτάσεις που ήταν γραμμένες πάνω σε εικόνες σκύλων. Τα χαρακτηριστικά της ομιλίας τους ήταν λίγο πιο υπερβολικά στις εικόνες των κουταβιών παρά στων ενήλικων σκυλιών, καθώς χρησιμοποιήθηκε όλη η ηλικιακή κλίμακα.
Στη συνέχεια έπαιξαν τις καταγεγραμμένες προτάσεις σε κατοικίδια ζώα και κατέγραψαν τις αντιδράσεις τους. Ενώ τα μωρά κατοικίδια ανταποκρίθηκαν πιο έντονα, τα ενήλικα δεν έδειξαν κανένα ενδιαφέρον για όλο αυτό. Αυτό μπορεί να οφείλεται στο γεγονός ότι τα ενήλικα κατοικίδια ανταποκρίνονται περισσότερο στους ανθρώπους που γνωρίζουν και με τους εγγεγραμμένους ομιλητές δεν ήταν εξοικειωμένοι.
Μια τέτοια στρατηγική ομιλίας φαίνεται να χρησιμοποιείται και σε πλαίσια όπου ο ομιλητής αισθάνεται, συνειδητά ή ασυνείδητα, ότι ο ακροατής μπορεί να μην έχει πλήρη γνώση της γλώσσας ή να έχει δυσκολία στην κατανόηση της ομιλίας, όπως κατά τη διάρκεια αλληλεπιδράσεων με ηλικιωμένους ή όταν κάποιος μιλάει σε άτομο από άλλη χώρα.
Δεν μιλάμε με τα γατάκια μας όπως τα μωρά επειδή τα βλέπουμε ως μωρά, ή ακόμα και απαραιτήτως επειδή είναι χαριτωμένα, αλλά επειδή βλέπουμε να μην μπορούν εύκολα να μας καταλάβουν. Το baby – talk μπορεί πραγματικά να μας βοηθήσει ώστε να μας καταλάβουν τα αγαπημένα μας γατάκια, αλλά ακόμα κι αν δεν το κάνουν, θα συνεχίσουμε να το χρησιμοποιούμε.
Καρανάσιος Λάζαρος
Κτηνίατρος
DVM Universitá Degli Studi Di Napoli
Federico II Italia
www.vetherapy.gr
email: info@vetherapy.gr