Ο κόλπος είναι κατ’ ουσίαν ο σωλήνας, ο οποίος συνδέει το αιδοίο με την είσοδο της ενδομητρικής κοιλότητας, δηλαδή το έξω τραχηλικό στόμιο.
Στον κόλπο διεισδύει το εν στύσει πέος κατά τη σεξουαλική επαφή, εντός αυτού εκσπερματώνει ο άνδρας προκειμένου να επιτευχθεί γονιμοποίηση του ωαρίου και έναρξη κύησης και εξ’ αυτού εξέρχεται το μωρό κατά το δεύτερο στάδιο του τοκετού και ο πλακούντας στο τρίτο στάδιο του τοκετού.
Οι ορμονικές αλλαγές, που καταγράφονται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και του θηλασμού, επηρεάζουν την εικόνα και τη λειτουργία του κόλπου, ενώ εξαιτίας της «δοκιμασίας», στην οποία υπόκειται ο κόλπος κατά τον τοκετό, μεταβάλλεται σημαντικά και αυτή καθαυτή η δομή του.
Πώς αλλάζει η μορφή του κόλπου κατά την εγκυμοσύνη;
Δεν μπορούμε να μιλήσουμε για τις αλλαγές, που παρατηρούμε στον κόλπο κατά τη διάρκεια της κύησης και να μην αναφερθούμε στο λεγόμενο σημείο Chadwick.
Ο James Read Chadwick ήταν ένας Αμερικανός Γυναικολόγος του 19ου αιώνα, ο οποίος πρώτος ανέφερε σε εργασία, που δημοσιεύθηκε το 1886, πως ήδη από τα πρώτα στάδια της κύησης, όταν το έμβρυο έχει ηλικία μεταξύ των 6 και των 8 εβδομάδων, τόσο ο βλεννογόνος του κόλπου (δηλαδή ο ιστός, που καλύπτει εσωτερικά τον κόλπο), όσο και ο τράχηλος και τα μεγάλα χείλη του αιδοίου, λαμβάνουν μία κυανή (μπλε) απόχρωση. Η απόχρωση αυτή οφείλεται στην αυξημένη ροή του αίματος στους ιστούς αυτούς κατά την κύηση. Μάλιστα το σημείο Chadwick ήταν από τα πρώτα ευρήματα, που ανέφεραν οι γυναικολόγοι, προκειμένου να διαγνώσουν αρχόμενη κύηση, πριν την ευρεία διαθεσιμότητα των tests κύησης και των εργαστηριακών μετρήσεων των επιπέδων της β – χοριακής στο αίμα της εγκύου.
Ένα άλλο τέτοιο εύρημα είναι το σημείο Goodell, το οποίο περιγράφηκε για πρώτη φορά από έναν επίσης Αμερικανό Γυναικολόγο του 19ου αιώνα, που ονομαζόταν William Goodell. Ο ιατρός αυτός παρατήρησε, πως το έξω τραχηλικό στόμιο, το οποίο είναι ορατό στο βάθος του κόλπου παρουσιάζεται ήδη σε αρχόμενη κύηση ελαφρώς διογκωμένο, ενώ η σύστασή του είναι πιο «μαλακή». Οι δομικές αυτές αλλαγές του έξω τραχηλικού στομίου φαίνεται, πως επίσης σχετίζονται με αύξηση της ροής του αίματος στους συγκεκριμένους ιστούς.
Αρκετές έγκυοι αναφέρουν ένα «αίσθημα πληρότητας» του κόλπου, δηλαδή νιώθουν «σαν να υπάρχει κάτι μέσα» στον κόλπο. Το αίσθημα αυτό σχετίζεται επίσης με την αυξημένη ροή του αίματος στην περιοχή. Οι φλέβες του κόλπου δεν «προλαβαίνουν» να απομακρύνουν το αίμα, που ρέει προς αυτές από τις αρτηρίες. Έτσι εντός της κολπικής φλεβικής κυκλοφορίας «λιμνάζει» ποσότητα αίματος και ο βλεννογόνος του κόλπου παρουσιάζεται οιδηματώδης («πρησμένος»).
Το τοπικό οίδημα μάλιστα συχνά αυξάνεται μετά τα μισά της κύησης, αφού η μήτρα με το μέγεθός της ενίοτε πιέζει τις φλέβες, δια των οποίων το αίμα απορρέει εκ του κόλπου και των πυελικών οργάνων γενικότερα. Η παρεμπόδιση αυτή της ροής του αίματος οδηγεί στην αύξηση αυτού, που παραμένει εντός των κολπικών φλεβών και κατ’ επέκτασιν σε αύξηση του τοπικού οιδήματος.
Πώς αλλάζουν τα κολπικά υγρά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης;
Η παραγωγή κολπικών υγρών επηρεάζεται από τις ορμονικές αλλαγές, όπως αυτές καταγράφονται στα επίπεδα των ορμονών στο αίμα της γυναίκας. Έτσι η υφή των κολπικών υγρών μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια του κύκλου, ακολουθώντας τη μεταβολή στα επίπεδα των ορμονών, που ρυθμίζουν τον κύκλο.
Οι ορμόνες της εγκυμοσύνης επιδρούν στον τράχηλο και στους ιστούς του κόλπου γενικότερα και προκαλούν την αύξηση της εξ αυτών παραγωγής των κολπικών υγρών ήδη από τα πρώτα στάδια της κύησης. Μάλιστα τη αύξηση της παραγωγής κολπικών υγρών συγκαταλέγεται μεταξύ των πρώτων σημείων της κύησης.
Η υφή των κολπικών υγρών μεταβάλλεται κατά τη διάρκεια της κύησης. Συγκεκριμένα, αρχικά αυτά είναι συνήθως περισσότερο κολλώδη, ενώ, όσο η εγκυμοσύνη προχωρά, καθίστανται όλο και πιο υδαρή.
Σε κάποιες δε περιπτώσεις η γυναίκα θεωρεί, πως επήλθε ρήξη θυλακίου (αυτό, που λέμε «σπάσαν τα νερά»). Αν μία γυναίκα υποψιαστεί κάτι τέτοιο, θα πρέπει να ενημερώσει άμεσα τον ιατρό της, ο οποίος είναι και ο μόνος, που μπορεί να διαγνώσει τη ρήξη θυλακίου εισάγοντας στον κόλπο της ένα ειδικό χαρτί, που αλλάζει χρώμα, αν έρθει σε επαφή με αμνιακό υγρό. Η ρήξη θυλακίου είναι σημείο έναρξης τοκετού και αν έλαβε χώρα πρόωρα, θα πρέπει να ληφθούν τα κατάλληλα μέτρα προστασίας του μωρού.
Φαίνεται, πως οι ορμονικές αλλαγές στην κύηση εξάλλου επηρεάζουν και τη σύνθεση της φυσιολογικής κολπικής χλωρίδας. Τα μικρόβια της κολπικής χλωρίδας παράγουν διάφορες ουσίες, βασική δράση των οποίων είναι ο περιορισμός των παθογόνων μικροβίων. Η μεταβολή στη σύνθεση του συγκεκριμένου πληθυσμού μικροβίων σε κάποιες περιπτώσεις οδηγεί και σε μία ελαφρά μεταβολή της οσμής των κολπικών υγρών στην κύηση.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
