Υπερηχογράφημα αυχενικής διαφάνειας: η πολυτιμότερη εξέταση στην εγκυμοσύνη

Το βασικό υπερηχογράφημα αυχενικής διαφάνειας πραγματοποιείται στο 1^ο τρίμηνο, μεταξύ 11^ης και 14^ης εβδομάδας της κύησης. Γίνεται διακοιλιακά, πλην ελαχίστων εξαιρέσεων, όπου λόγω της θέσης του εμβρύου, μπορεί να χρειαστεί να γίνει συμπληρωματικά και διακολπική εξέταση. Είναι απαραίτητο όλες οι έγκυες να υποβάλλονται στο υπερηχογράφημα αυχενικής διαφάνειας.

Από πού πήρε το όνομά της η συγκεκριμένη υπερηχογραφική εξέταση;

Η αυχενική διαφάνεια είναι η υπερηχογραφική εμφάνιση του υγρού που υπάρχει φυσιολογικά κάτω από το δέρμα που καλύπτει τον αυχένα του εμβρύου στο 1^ο τρίμηνο της εγκυμοσύνης. Το αυξημένο μέγεθος της αυχενικής διαφάνειας έχει συσχετισθεί με χρωμοσωμικές ανωμαλίες, συγγενείς καρδιοπάθειες και συγγενείς λοιμώξεις (π.χ. ερυθρά, τοξοπλάσμωση). Υπάρχουν αυστηρά κριτήρια για τη μέτρηση της αυχενικής διαφάνειας τα οποία εφαρμόζουν οι εξειδικευμένοι γυναικολόγοι (εμβρυομητρικοί) που πραγματοποιούν την εξέταση.

Σε αυτή την εξέταση λοιπόν, εκτός από το μέγεθος της αυχενικής διαφάνειας, αξιολογούνται και κάποιοι άλλοι δείκτες, ο συνδυασμός των οποίων μάς δίνει την πιθανότητα που έχει το έμβρυο να πάσχει από σύνδρομο Down ή κάποια άλλη χρωμοσωμική ανωμαλία. Οι δείκτες αυτοί είναι: η ηλικία της μητέρας, η τιμή δύο ορμονών στο αίμα της μητέρας (free b-hCG και Pregnancy Associated Plasma Protein-A, PAPP-A) και κάποιοι υπερηχογραφικοί δείκτες όπως η παρουσία ρινικού οστού και η ροή του αίματος στην τριγλώχινα βαλβίδα της καρδίας του εμβρύου. Συνδυάζοντας λοιπόν αυτούς τους δείκτες, μπορούμε να δώσουμε στην έγκυο μια εκτίμηση του ατομικού της κινδύνου να κυοφορεί έμβρυο με χρωμοσωμική ανωμαλία στη συγκεκριμένη εγκυμοσύνη.

Με αυτή τη συνδυασμένη εξέταση, το ποσοστό ανίχνευσης για το σύνδρομο Down μπορεί να φθάσει το 93-95%. Αυτό που θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο για κάθε έγκυο είναι ότι το υπερηχογράφημα αυχενικής διαφάνειας αποτελεί προγνωστική εξέταση- δείχνει δηλαδή πιθανότητα και σε καμία περίπτωση δεν θέτει διάγνωση. Σε περίπτωση που η πιθανότητα για κάποια χρωμοσωμική ανωμαλία είναι αυξημένη, απαιτείται να γίνει συμβουλευτική στο ζευγάρι από το θεράποντα Γυναικολόγο και να ληφθεί απόφαση για μη-επεμβατικό ή επεμβατικό προγεννητικό έλεγχο (λήψη χοριακών λαχνών ή αμνιοπαρακέντηση).

Επιπλέον, κατά τη συγκεκριμένη εξέταση γίνεται ένας αδρός έλεγχος της ανατομίας του εμβρύου. Συγκεκριμένα ελέγχονται το κρανίο, ο εγκέφαλος, η καρδία, η σπονδυλική στήλη, το κοιλιακό τοίχωμα, το στομάχι, η ουροδόχος κύστη, τα άνω και κάτω άκρα του εμβρύου. Έτσι, ήδη από το 1^ο τρίμηνο μπορούν να αποκλειστούν κάποιες σοβαρές ανατομικές ανωμαλίες του εμβρύου.

Με βάση τις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες, κατά το υπερηχογράφημα αυχενικής διαφάνειας, μετρώντας το κεφαλο-ουραίο μήκος (CRL) του εμβρύου καθορίζεται και η ηλικία κύησης. Επιλέγουμε να ορίζουμε την ηλικία της κύησης με βάση αυτή τη μέτρηση και όχι με βάση την τελευταία έμμηνο ρύση.

Σε πολύδυμες κυήσεις, καθορίζεται ο αριθμός τον εμβρύων, ο αριθμός των εμβρυϊκών σάκων και το αν τα έμβρυα αναπτύσσονται από δύο διαφορετικούς ή από τον ίδιο πλακούντα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε επιπλοκές στην εγκυμοσύνη, απαιτώντας στενότερη παρακολούθηση. Τέλος, η υπερηχογραφική εκτίμηση κάποιων δεικτών σε συνδυασμό με τη μέτρηση κάποιων δεικτών από το αίμα της μητέρας (PAPP-A, PLGF) καθορίζει τον κίνδυνο για εμφάνιση προεκλαμψίας -μιας σοβαρής υπερτασικής διαταραχής που εμφανίζεται στην εγκυμοσύνη- και εμβρύων με ενδομήτρια υπολειπόμενη ανάπτυξη.

Παναγιώτης Κρόκος
Μαιευτήρας - Χειρουργός Γυναικολόγος
Υπ. Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ
Τηλ.: 6942072211

O Παναγιώτης Κρόκος είναι Μαιευτήρας – Χειρουργός Γυναικολόγος, απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Πατρών και Υπ. Διδάκτωρ της Ιατρικής Σχολής του ΕΚΠΑ. Είναι συνεργάτης του Μαιευτηρίου «ΜΗΤΕΡΑ» & του κέντρου υποβοηθούμενης αναπαραγωγής «ΥΓΕΙΑ IVF Εμβρυογένεσις».

Διεύθυνση: Καρνεάδου 23, Κολωνάκι

Email: docpankrokos@gmail.com