Φωνή και μουσική: η μαγική επίδρασή τους στο έμβρυο

Παρότι κλεισμένο και προστατευμένο στο μητρικό σώμα, το έμβρυο δέχεται και λαμβάνει πολλά ερεθίσματα με ένα από αυτά, ίσως τα πιο σημαντικά, να είναι η φωνή της μητέρας του αλλά και η μουσική.

Μητέρα και έμβρυο: μία άρρηκτη σχέση

Παλαιότερα πίστευαν ότι το έμβρυο συμπεριφερόταν σαν ξένο σώμα και μάλιστα αντίθετα διακείμενο προς τη μητέρα του. Αλλά όταν μία γυναίκα είναι έγκυος σχηματίζει με το παιδί της ένα πολύ δεμένο ζευγάρι, παραμένοντας ωστόσο ο ένας διαφορετικός από τον άλλο. Δεν θα κατανοήσουμε τίποτα από τη μητρότητα εάν δεν λάβουμε υπόψη μας αυτό το αχώριστο ντουέτο. Το παιδί είναι το δίδυμο της μητέρας, ένα θυγατρικό κύτταρο που δεν έχει αποχωριστεί από αυτήν, μία προέκταση του σώματός της. Μέσω της εγκυμοσύνης της, η μητέρα ζει μία ανάμνηση, μία αναβίωση, όπου το μυστήριο της δικής της ζωής επανεμφανίζεται. Δίνει ζωή σε ένα μέρος του εαυτού της και το προσφέρει στο σύμπαν.

Το έμβρυο είναι ένα ανθρώπινο ον, για το οποίο δεν έχουμε παρά μόνο καθήκοντα. Αυτός ο μικρός ανθρωπάκος, ο οποίος ακούει και αναγνωρίζει τη φωνή της μητέρας του, έχει αρχίσει να αφουγκράζεται τον κόσμο και διαθέτει το δικό του ψυχισμό. Για την επικοινωνία μέσα στη μήτρα δε διαθέτουμε κανένα μέτρο, αλλά πόσες μαρτυρίες!

Οι έγκυοι κάνουν διάλογο αυθόρμητα με το παιδί του, ερμηνεύουν τις κινήσεις του ως μηνύματα που γνωστοποιούν τις προθέσεις του και του απαντούν, συχνά με δυνατή φωνή. “Α, δεν είσαι ευχαριστημένος!”, του λένε όταν, την ώρα που πέφτουν για ύπνο, αισθάνονται, από τις κλωτσιές και άλλες παράκαιρες κινήσεις, ότι εκδηλώνει μία επιθυμία για εγρήγορση…

Και πώς αλλιώς θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε την προέλευση αυτού του τόσου έντονου δεσίματος αν όχι με βάση τη φωνή;

Ο ρόλος της φωνής της μητέρας στο έμβρυο

Η φωνή αποτελεί μεταβίβαση κάποιας συμπεριφοράς ή στάσης. Ειδικότερα, η φωνή της μητέρας είναι η ουσιαστική εγγραφή που συνοδεύει το ξεκίνημα της ζωής. Εκείνη πλάθει το σώμα του παιδιού, το ωθεί να πάρει τη μία ή την άλλη κατεύθυνση, να προχωρήσει ή… να οπισθοχωρήσει. Η μητέρα, απευθυνόμενη στο μωρό της, διαμορφώνει το αυτί του, του δίνει την αρχική νότα “λα”, βελτιώνει την ακοή του και κατά συνέπεια τον τρόπο με τον οποίο έρχεται σε επικοινωνία με τον κόσμο. Αν η φωνή δεν είναι θερμή, αν προσλαμβάνεται ως επίθεση, τότε εμποδίζει το παιδί να βρει το πολύ υψηλού επιπέδου πρόγραμμα που θα το βοηθήσει να μεγαλώσει και θα το εισαγάγει στη γλώσσα και στον κόσμο των ανθρώπων. Αν η φωνή είναι θερμή, συμπαθητική, καλοσυνάτη, τότε βοηθά αυτόν τον μικρό ανθρωπάκο να μπει στη ζωή.

Η καθημερινή ζωή αλλάζει το ρυθμό και την ποιότητα της φωνής. Το έμβρυο είναι ευαίσθητο σ’ αυτές τις αλλαγές διάθεσης, σ’ αυτό το είδος μητρικής “μετεωρολογίας”. Το στρες, οι εντάσεις, οι τυχόν δυσκολίες επικοινωνίας με το περιβάλλον, με το σύζυγο, προκαλούν ορμονικές εκκρίσεις, οι οποίες φτάνουν και στο κυοφορούμενο έμβρυο. Εξ’ ου και η προστατευτικότητα που δείχνουμε προς τις μέλλουσες μητέρες.

Το στρες ενεργοποιεί στο σώμα τρεις τύπους αντιδράσεων: τη νευρική, την αιματολογική και την ενδοκρινολογική. Το νευρικό σύστημα εξαρτάται είτε από το υπολανθάνουν κομμάτι του εγκεφάλου είτε από το συμπαθητικό σύστημα. Η ροή του αίματος μεταφέρει (και διαλύει) ουσίες όπως η αδρεναλίνη. Οι αδένες αντιδρούν με αγχολυτικά, όπως η κορτιζόνη, που προσδίδουν ενέργεια, τροφοδοτούν τον μυϊκό τόνο και πασχίζουν να καταπολεμήσουν την κατάθλιψη. Αυτή η τρίτη οδός είναι η λιγότερο γρήγορη, αλλά ευνοείται από μια ευρεία διάδοση στο σώμα.

Έμβρυο και μουσική

Η αντίληψη ότι το έμβρυο ακούει είναι πια γεγονός και δεν εκπλήσσει κανέναν. Οι αναλύσεις ενδομήτριων εγγραφών, όπως και οι μελέτες της συμπεριφοράς του εμβρύου σε ακουστικά ερεθίσματα, είναι πολλές.

Το έμβρυο ακούει, έχει ήδη από τις πρώτες μέρες της ζωής του τις πρώτες γνωστικές ικανότητες και τη δική του ψυχολογία. πολλές είναι οι μελέτες για την επίδραση που μπορεί να έχει η μουσική στα αυριανά νεογέννητα. Ήδη από το 1988, ο διευθυντής του τμήματος Μαιευτικής και Γυναικολογίας στη Μαδρίτη διαπίστωσε κινητικές αντιδράσεις στη μουσική και συγκεκριμένα στο άκουσμα των συμφωνιών του Στραβίνσκι ή του Βάγκνερ, καθώς και μια εμφανή χαλάρωση στο άκουσμα απαλών μελωδιών, όπως κάποιων κομματιών του Μπετόβεν. Υπό την επήρεια της μουσικής, οι ενεργειακές ικανότητες του εγκεφάλου δεκαπλασιάζονται. Η συνείδηση διευρύνεται. Η αύξηση της ενέργειας που κερδίζει η μητέρα από τη μουσική, τη βοηθά να ξεπεράσει τα συνηθισμένα που συνδέονται με την εγκυμοσύνη και το έμβρυο. Τα μπλοκαρίσματά της εξαφανίζονται, γίνεται ολοένα και πιο χαλαρή. Ο ρυθμός της καρδιάς και η αναπνοή αποκτούν έναν ήπιο ρυθμό. Το τοίχωμα της μήτρας χαλαρώνει αφήνοντας περισσότερο χώρο στο μελλοντικό μωρό.

Μάλιστα, στη σύγχρονη εποχή βρίσκουμε μενταγιόν εγκυμοσύνης που κρύβουν μέσα ένα μικροσκοπικό μεταλλόφωνο (Bola) που με την κίνηση της μαμάς παράγει μουσική που παραπέμπει σε “μαγικούς”, ανεπαίσθητους ήχους. Τους χαλαρωτικούς αυτούς ήχους μπορεί να τους ακούει το έμβρυο στη μήτρα από την 20ή εβδομάδα της κύησης και μετά. Η γυναίκα σπάει τις προσωπικές της άμυνες, σχετικοποιεί τους υποκειμενικούς φόβους της, για να αφοσιωθεί εκ νέου στη νέα σχέση της με το παιδί της. Τα προβλήματα που σχετίζονται με την κατάσταση της εγκυμοσύνης (κόπωση, φόβος, άγχος, απότομες αλλαγές διάθεσης) μετριάζονται. Τοποθετημένη στο ίδιο ακουστικό σύμπαν με το μελλοντικό μωρό της, η γυναίκα βλέπει τη ζωή ρόδινη και ανακαλύπτει το νόημα της καταπληκτικής πράξης που ετοιμάζεται να φέρει σε πέρας: να δώσει ζωή σε ένα νέο άνθρωπο!

Δρ Βασιλική Παπαγιάννη
Μαιευτήρας - Γυναικολόγος Εμβρυομητρικής, Μαιευτικό & Γυναικολογικό Κέντρο FeminΑrt & Επιστημονικός Συνεργάτης του ΜΗΤΕΡΑ
Τηλ. 210 6453400
www.feminart.gr
https://www.facebook.com/Feminart.gr