Η ψυχική υγεία της εγκύου επιδρά στην υγιή ανάπτυξη του εμβρύου

Μέχρι πρόσφατα, οι ερευνητές πίστευαν ότι η ψυχική υγεία της μητέρας μπορούσε να επηρεάσει το παιδί μετά τη γέννησή του.

Για παράδειγμα, η κακή ψυχολογία της μητέρας μπορεί να οδηγούσε σε παραμέληση ή κακή ανατροφή των παιδιών, γεγονός που αύξανε τις πιθανότητες για διαταραχές όπως κατάθλιψη, ΔΕΠΥ, άγχος.

Όπως όμως εξήγησε η Catherine Monk, ψυχολόγος στο Πανεπιστήμιο Columbia, μιλώντας στο knowablemagazine.org η ψυχική υγεία μιας γυναίκας μπορεί να επηρεάσει την ανάπτυξη του εμβρύου.

Η Monk ξεκίνησε να εργάζεται με έγκυες ασθενείς από την έναρξη της καριέρας της κι έχει περάσει περισσότερα από 20 χρόνια ερευνώντας τις επιπτώσεις του μητρικού στρες, της κατάθλιψης και του άγχους στα παιδιά. Πρόσφατα συνέγραψε μια ανασκόπηση στο Annual Review of Clinical Psychology που περιγράφει τους μηχανισμούς με τους οποίους η ψυχική κατάσταση μιας εγκύου μπορεί να διαμορφώσει τον αναπτυσσόμενο εγκέφαλο του εμβρύου.

Πώς μεταδίδεται στο έμβρυο το άγχος ή η κατάθλιψη της εγκύου;

Οι ορμόνες είναι ένας σημαντικός μηχανισμός. Σύμφωνα με την Catherine Monk γνωρίζουμε από μελέτες σε ζώα ότι η έκθεση σε άτυπα υψηλά επίπεδα της στεροειδούς ορμόνης του στρες, κορτιζόλης στη μήτρα, σχετίζεται με περισσότερη δραστηριότητα στην αμυγδαλή των απογόνων μετά τη γέννηση. Αυτά τα ζώα έχουν περισσότερο άγχος.

Υπάρχουν επίσης πολλά δεδομένα από μελέτες σε ανθρώπους. Για παράδειγμα, σε μια μελέτη με γυναίκες που περίμεναν να υποβληθούν σε αμνιοπαρακέντηση, οι ερευνητές συγκρίνοντας το επίπεδο κορτιζόλης στο πλάσμα με αυτό στο αμνιακό υγρό, διαπίστωσαν ότι το μητρικό άγχος σχετίζεται με τη διαφορετική λειτουργία του πλακούντα, γεγονός που μπορεί να επηρεάσει την ποσότητα κορτιζόλης που φτάνει στο αμνιακό υγρό. Αυτή είναι μια από τις προκλήσεις αυτής της έρευνας: Μπορεί να μην έχει σημασία πόση ακριβώς κορτιζόλη βρίσκεται στον οργανισμό της εγκύου αλλά σε ποιο επίπεδο εκτίθεται το έμβρυο μέσω του πλακούντα και του αμνιακού υγρού.

Όπως εξήγησε η Catherine Monk, από μελέτες που έγιναν, προέκυψε ότι υπάρχει ένα ένζυμο στον πλακούντα του οποίου ο ρόλος είναι να απενεργοποιεί την κορτιζόλη καθώς διασχίζει τον πλακούντα και η λειτουργία αυτού του ενζύμου ποικίλλει ανάλογα με τα επίπεδα άγχους των γυναικών.

Το μητρικό άγχος φαίνεται να σχετίζεται με μια «απενεργοποίηση» του γονιδίου που ελέγχει αυτό το προστατευτικό ένζυμο, έτσι ώστε περισσότερη κορτιζόλη να φτάσει στο αναπτυσσόμενο έμβρυο. Αυτή η έκθεση σε άτυπα υψηλά επίπεδα κορτιζόλης σχετίζεται με μειωμένο σχηματισμό νευρικών κυττάρων και διαφορές στον τρόπο με τον οποίο οι νευρώνες μεταναστεύουν και σχηματίζουν συνδέσεις, τα οποία μπορούν να συμβάλουν σε αυξημένο κίνδυνο άγχους ή ΔΕΠΥ.

Το άγχος μπορεί να επηρεάσει τη ρύθμιση του ανοσοποιητικού συστήματος καθώς και τη νευρολογική και συμπεριφορική ανάπτυξη του εμβρύου. Οι φλεγμονώδεις πρωτεΐνες γνωστές ως κυτοκίνες επιδρούν στον τρόπο με τον οποίο ένας νευρώνας αναπτύσσεται και σχηματίζει συνδέσεις. Ο ρόλος του ανοσοποιητικού συστήματος στην ανάπτυξη του εγκεφάλου μόλις αρχίζει να αποκαλύπτεται, όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η Catherine Monk.

Η υγεία των εγκύων

Η εγκυμοσύνη είναι μια περίοδος ψυχολογικής μετάβασης, όχι μόνο βιολογικών αλλαγών. Επομένως, δεν είναι σημαντική μόνο η σωματική αλλά και η ψυχική υγεία της καθώς έχει άμεση επίπτωση στο έμβρυο.