Εσπευσμένος τοκετός: Πόσο συχνός είναι και ποιες οι συνέπειες για την έγκυο και το μωρό

Ο φυσιολογικός τοκετός είναι μία διαδικασία συνεχής, όμως για να γίνει η περιγραφή της πιο κατανοητή, την χωρίζουμε σε τρία στάδια:

• Το πρώτο στάδιο του τοκετού εκτείνεται από την έναρξη του τοκετού μέχρι την πλήρη διαστολή του τραχήλου και είναι το πιο χρονοβόρο. Για τις πρωτοτόκους αυτό διαρκεί κατά μέσον όρο από 6 έως και 18 ώρες, ενώ στις πολυτόκους διαρκεί 2 έως 10 ώρες.
• Το ορόσημο μεταξύ πρώτου και δεύτερου σταδίου του τοκετού είναι η πλήρης διαστολή του τραχήλου. Λέμε πως ο τράχηλος βρίσκεται σε πλήρη διαστολή, όταν έχει διάμετρο περίπου 10 εκατοστά. Το δεύτερο στάδιο του τοκετού έχει διάρκεια σε γενικές γραμμές από 30 λεπτά μέχρι 3 ώρες στην πρωτοτόκο και από 5 έως 30 λεπτά στην πολυτόκο.
• Αμέσως μετά το δεύτερο στάδιο του τοκετού ακολουθεί το τρίτο στάδιο. Το τρίτο στάδιο του τοκετού διαρκεί από την έξοδο του νεογνού μέχρι την έξοδο και του πλακούντα.

Πώς ορίζεται ο εσπευσμένος τοκετός;

Ως εσπευσμένος τοκετός (διεθνής όρος: «precipitous labor») ορίζεται ο αυτόματος τοκετός, που έχει διάρκεια μικρότερη των 3 ωρών από την έναρξη των συσπάσεων της μήτρας έως την ολοκλήρωσή του (Mahon και συνεργάτες, 1994; Sheiner και συνεργάτες, 2004; Suzuki, 2015; Jegard και συνεργάτες, 2022)

Πόσο συχνός είναι ο εσπευσμένος τοκετός;

Ανατρέχοντας στην αμερικανική σχετική επιστημονική βιβλιογραφία βλέπουμε, πως το εκτιμώμενο ποσοστό του εσπευσμένου τοκετού επί του συνόλου των τοκετών κυμαίνεται μεταξύ του 0,1% και του 3%. Σε ιαπωνική όμως μελέτη, στην οποία ελήφθησαν υπόψη τα στοιχεία από το ιστορικό πλέον των 11.000 τοκετών, που έλαβαν χώρα μεταξύ του 2009 και του 2013, το καταγραφέν σχετικό ποσοστό ανήλθε στο 14%. Ο συντάκτης της συγκεκριμένης ιαπωνικής μελέτης απέδωσε το σαφώς υψηλότερο καταγραφέν ποσοστό εσπευσμένου τοκετού στη διαφορετική «αφετηρία» μέτρησης του διαστήματος των 3 ωρών. Συγκεκριμένα, σύμφωνα πάντα με το συγγραφέα του εν λόγω πονήματος, στην Ιαπωνία ως σημείο «έναρξης της χρονομέτρησης» εκλαμβάνεται η στιγμή, που η επίτοκος θα αναφέρει έναρξη εντόνων συσπάσεων (ωδίνων), οι οποίες έρχονται ανά 10 λεπτά. Αντίθετα, σε άλλες χώρες η «έναρξη της χρονομέτρησης» τίθεται, όταν οι συσπάσεις καταγραφούν στο καρδιοτοκογράφημα. Επομένως, ενδεχομένως η διαφορά των ποσοστών αυτών να οφείλεται σε διαφορές στην εκάστοτε χρησιμοποιηθείσα ορολογία (Suzuki, 2015).

Ποιοι παράγοντες αυξάνουν τις πιθανότητες για εσπευσμένο τοκετό;

Ο κατάλογος με τους παράγοντες, που έχουν συσχετισθεί με αύξηση των πιθανοτήτων για την εκδήλωση εσπευσμένου τοκετού είναι:

• η αποκόλληση του πλακούντα – ο πλακούντας αποκολλάται πρόωρα από την εσωτερική επιφάνεια της ενδομητρικής κοιλότητας (Mahon και συνεργάτες, 1994; Sheiner και συνεργάτες, 2004). Εντούτοις, η συσχέτιση μεταξύ της αποκόλλησης του πλακούντα και του εσπευσμένου τοκετού δεν έχει επιβεβαιωθεί από όλα τα διαθέσιμα επιστημονικά στοιχεία (Suzuki, 2015).
• το μεσοδιάστημα μεταξύ των διαδοχικών κυήσεων, που είναι βραχύτερο των 18 μηνών (Appareddy και συνεργάτες)
• η χρήση κοκαΐνης από την επίτοκο (Mahon και συνεργάτες, 1994)
• η πρωτοτοκία (είναι ο πρώτος τοκετός) (Sheiner και συνεργάτες, 2004; Suzuki, 2015)
• η υπέρταση (Sheiner και συνεργάτες, 2004; Suzuki, 2015)
• η σύλληψη δια μεθόδων υποβοηθουμένης αναπαραγωγής (Sheiner και συνεργάτες, 2004)
• η ενδομήτρια υπολειπόμενη ανάπτυξη (Sheiner και συνεργάτες, 2004)
• το βάρος του νεογνού, που είναι μικρότερο των 2500 γραμμαρίων (Sheiner και συνεργάτες, 2004)
• η υπερβολικά υψηλή συχνότητα συσπάσεων της μήτρας (Mahon και συνεργάτες, 1994)
• ειδικά, αν πρόκειται για πρωτοτόκο, τότε οι πιθανότητες για εσπευσμένο τοκετό αυξάνονται και στην περίπτωση πρόωρου τοκετού, αλλά και όταν η επίτοκος είναι έφηβη (Suzuki, 2015).

Ποιες είναι οι συνέπειες του εσπευσμένου τοκετού;

Ως συνέπειες του εσπευσμένου τοκετού έχουν αναφερθεί:

• σοβαροί τραυματισμοί του περινέου (Mahon και συνεργάτες, 1994; Sheiner και συνεργάτες, 2004)
• σοβαρή αιμορραγία μετά τον τοκετό (Mahon και συνεργάτες, 1994; Sheiner και συνεργάτες, 2004)
• ο τοκετός νεογνού, που δεν αντιδρά ικανοποιητικά στα εξωτερικά ερεθίσματα (χαμηλό Apgar) (Mahon και συνεργάτες, 1994)
• κατακράτηση του πλακούντα (Sheiner και συνεργάτες, 2004)
• αυξημένες πιθανότητες χρείας μετάγγισης της μητέρας και παραμονής της στο νοσοκομείο (Sheiner και συνεργάτες, 2004)
• εξέλιξη και ολοκλήρωση του τοκετού εκτός νοσοκομειακού περιβάλλοντος, με αποτέλεσμα την καθυστέρηση παροχής βοήθειας στη μητέρα και στο νεογνό, όταν αυτό χρειαστεί (McLelland και συνεργάτες, 2018)

Πάντως, όσον αφορά την προαναφερθείσα μελέτη του 2015 (Suzuki, 2015), στην οποία ελήφθησαν υπόψη στοιχεία από πάνω από 11.000 τοκετούς, που περατώθηκαν νοσοκομειακό περιβάλλον, αυτός καθαυτός ο εσπευσμένος τοκετός δεν συσχετιζόταν με αυξημένες πιθανότητες εκδήλωσης προβλημάτων ούτε για τη μητέρα, ούτε για το νεογνό.

Έχει εξάλλου διερευνηθεί και το ενδεχόμενο ο εσπευσμένος τοκετός να σχετίζεται με αύξηση των πιθανοτήτων εκδήλωσης παροδικών αναπνευστικών προβλημάτων στο νεογνό. Εκ των συλλεγέντων όμως στοιχείων τέτοια σχέση δεν τεκμηριώνεται (Jegard και συνεργάτες, 2022).

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

^{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

^{Appareddy S, Pryor J, Bailey B. Inter-pregnancy interval and adverse outcomes: Evidence for an additional risk in health disparate populations. J Matern Fetal Neonatal Med. 2017 Nov;30(21):2640-2644. doi: 10.1080/14767058.2016.1260115. Epub 2016 Dec 1. PMID: 27903080.}

^{Jegard C, Korb D, Rideau A, Sibony O. Impact of precipitous labor on the onset of transient tachypnea in vaginal deliveries at term. Int J Gynaecol Obstet. 2022 Sep;158(3):643-649. doi: 10.1002/ijgo.14060. Epub 2021 Dec 20. PMID: 34862963.}

^{Mahon TR, Chazotte C, Cohen WR. Short labor: characteristics and outcome. Obstet Gynecol. 1994 Jul;84(1):47-51. PMID: 8008321.}

^{McLelland G, McKenna L, Morgans A, Smith K. Epidemiology of unplanned out-of-hospital births attended by paramedics. BMC Pregnancy Childbirth. 2018 Jan 8;18(1):15. doi: 10.1186/s12884-017-1638-4. PMID: 29310618; PMCID: PMC5759287.}

^{Sheiner E, Levy A, Mazor M. Precipitate labor: higher rates of maternal complications. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2004 Sep 10;116(1):43-7. doi: 10.1016/j.ejogrb.2004.02.006. PMID: 15294366.}

^{Suzuki S. Clinical significance of precipitous labor. J Clin Med Res. 2015 Mar;7(3):150-3. doi: 10.14740/jocmr2058w. Epub 2014 Dec 29. PMID: 25584099; PMCID: PMC4285060.}