Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για το φυσιολογικό τοκετό από το μαιευτήρα-γυναικολόγο Μενέλαο Λυγνό! (βίντεο)

Η ανησυχία αυτή συνδέεται αφενός με την αγωνία του «όλα να πάνε καλά», αφετέρου με το «μυστήριο», το οποίο καλύπτει τη διαδικασία του φυσιολογικού τοκετού, που βρίσκεται μπροστά τους. Η ανησυχία αυτή εν πολλοίς διασκεδάζεται κατά κάποιον τρόπο, αν τους εξηγηθεί η διαδικασία του φυσιολογικού τοκετού, ώστε τουλάχιστον ο φόβος για το άγνωστο να αρθεί. Για το λόγο αυτό θα παραθέσουμε εδώ μια σειρά άρθρων, στα οποία θα περιγράφεται αυτή καθεαυτή η διαδικασία του τοκετού.

Το σώμα της γυναίκας προετοιμάζεται για το φυσιολογικό τοκετό ήδη 4 έως 8 εβδομάδες πριν από την πιθανή ημερομηνία τοκετού. Η προετοιμασία αυτή περιλαμβάνει ήπιες συσπάσεις της μήτρας, οι οποίες είναι γνωστές ως συσπάσεις Braxton Hicks. Αυτές οι συσπάσεις δεν έχουν ρυθμό, είναι δηλαδή ασύντακτες και ανώδυνες.

Οι συσπάσεις Braxton Hicks είναι εξαιρετικά χρήσιμες. Χάρη σε αυτές προωθείται η κάθοδος του νεογνού μέσα στην πύελο. Η κάθοδος αυτή γίνεται αντιληπτή από τη γυναίκα συνήθως, αφού συμπληρωθούν 36 εβδομάδες κύησης, δηλαδή αφού η έγκυος «μπει στο μήνα της». Όσο το μωρό κατεβαίνει εντός της πυέλου, η κυοφορούσα αισθάνεται αφενός να μειώνεται η πίεση στο στομάχι και στο θώρακά της, ώστε διευκολύνεται η πέψη και η αναπνοή της, αφετέρου αυξάνεται η πίεση στην ουροδόχο κύστη, ώστε εντείνεται η συχνουρία.

Δια των συσπάσεων αυτών εξάλλου πραγματοποιούνται ήπιες μαλάξεις στον τράχηλο της μήτρας. Έτσι μειώνεται το μήκος του τραχήλου (ο όρος, που χρησιμοποιούμε είναι «εξάλειψη του τραχήλου») και μπορεί να ξεκινήσει και η διεύρυνσή του (τη διαδικασία αυτήν την ονομάζουμε «διαστολή του τραχήλου»). Συνεπώς χάρη στις συσπάσεις αυτές, πολλές φορές, όταν αυτός καθεαυτός ο τοκετός ξεκινήσει, ο τράχηλος έχει ήδη διαστολή από 1 μέχρι 3 εκατοστά, ενώ έχει μαλακώσει κιόλας. Έτσι ο τοκετός διευκολύνεται σημαντικά.

{youtube}60ZeGBSg188{/youtube}

Συχνά η προοδευτική αυτή εξάλειψη του τραχήλου έχει ως αποτέλεσμα να απελευθερωθεί η βλέννη, που φυσιολογικά βρίσκεται μέσα στον αυλό του τραχήλου. Τότε η απελευθερωμένη βλέννη εκρέει από τον κόλπο, συχνά αναμεμιγμένη με λίγο αίμα. Από μόνο του αυτό το σημάδι δεν είναι συνήθως ανησυχητικό, αλλά ούτε και συνδέεται απαραίτητα με την έναρξη αυτού καθεαυτού του τοκετού.

Η αληθής έναρξη του τοκετού συνδέεται στις περισσότερες περιπτώσεις με συσπάσεις της μήτρας, οι οποίες είναι πλέον αντιληπτές από τη γυναίκα. Προοδευτικά οι συσπάσεις αυτές γίνονται όλο και πιο ρυθμικές, όλο και πιο επώδυνες. Τότε εισερχόμεθα στο λεγόμενο πρώτο στάδιο του τοκετού. Δεν είναι πολλές οι γυναίκες, που δεν αισθάνονται δυσφορία, όταν ξεκινήσει το πρώτο στάδιο του τοκετού. Αυτή είναι και η αφετηρία της διαδικασίας του φυσιολογικού τοκετού.

Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις, στις οποίες ο φυσιολογικός τοκετός, μπορεί να μην ξεκινήσει αυτόματα και να χρειαστεί, αν ικανοποιούνται και οι απαραίτητες προϋποθέσεις, πρόκληση τοκετού με φαρμακευτικά μέσα. Κάποιες φορές εξάλλου, ακόμα και αν ο τοκετός ξεκινήσει αυτόματα, χρειάζεται η λεγόμενη επίρρωση τοκετού, επιτάχυνσή του δηλαδή με τη χορήγηση της κατάλληλης αγωγής, προκειμένου αυτός να αποπερατωθεί με επιτυχία.

Ποια είναι όμως τα σημεία, τα οποία θα κάνουν την έγκυο να έρθει σε επαφή με το θεράποντα ιατρό της; Ένα τέτοιο σημείο είναι η έναρξη των επώδυνων και ρυθμικών συσπάσεων, ενώ τα άλλα σημεία, τα οποία θα οδηγήσουν μια γυναίκα στην αναζήτηση ιατρικής βοήθειας είναι η αυτόματη ρήξη των υμένων (αυτό που λέμε «σπάσανε τα νερά»), αλλά και η απώλεια αίματος από τον κόλπο.

Όταν έχουμε αυτόματη ρήξη των υμένων, η επίτοκος παρατηρεί την απώλεια ενός ζεστού υδαρούς υγρού από τον κόλπο. Η απώλεια όμως αυτή δεν είναι πάντα απότομη, αλλά σε μερικές περιπτώσεις είναι σταδιακή, οπότε η γυναίκα παρατηρεί μια συνεχή μικρή ροή ζεστού υγρού ανάμεσα από τα πόδια της.

Ο μαιευτήρας επιβεβαιώνει την ρήξη των υμένων εισάγοντας στον κόλπο της γυναίκας ένα ειδικό μικρό χαρτί, τον επονομαζόμενο «δείκτη του ηλιοτροπίου». Το χαρτί αυτό αλλάζει χρώμα, μόλις έρθει σε επαφή με τα αμνιακά υγρά.
Στο σημείο αυτό καλό θα ήταν να τονίσουμε πως η ρήξη των υμένων δεν σημαίνει απαραίτητα πως ο τοκετός θα εξελιχθεί άμεσα. Μπορεί ο τοκετός να αποπερατωθεί ακόμα και μετά από 24 ώρες.

{youtube}WGAwH8j8upg{/youtube}

Ο φυσιολογικός τοκετός είναι μια συνεχής διαδικασία. Για να γίνει όμως η περιγραφή της διαδικασίας αυτής πιο κατανοητή, ξεχωρίζουμε σχηματικά τρία διαφορετικά στάδια.

Αφετηρία του πρώτου σταδίου είναι η έναρξη του τοκετού, η οποία χαρακτηρίζεται από επώδυνες και ρυθμικές συσπάσεις, οι οποίες δημιουργούν δυσφορία στην επίτοκο, ενώ στο τέρμα του σταδίου αυτού έχουμε την πλήρη διαστολή του τραχήλου της μήτρας.

Το δεύτερο στάδιο εκτείνεται από την πλήρη διαστολή του τραχήλου μέχρι την έξοδο του νεογνού, ενώ το τρίτο στάδιο από την έξοδο του νεογνού μέχρι την έξοδο και του πλακούντα.

Μετά τον τοκετό η λεχωίς παραμένει σε ειδική αίθουσα για ένα χρονικό διάστημα από μία μέχρι και δύο ώρες, όπου παρακολουθείται η αρτηριακή της πίεση, ενώ ελέγχονται και ενδεχόμενα σημάδια αιμορραγίας. Τέλος η νέα μητέρα μεταφέρεται στο δωμάτιο νοσηλείας, όπου θα έχει όλο το χρόνο, για να γνωριστεί με το μωράκι της.

Θα χαρώ να απαντήσω οποιαδήποτε απορία σας εδώ.

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr