Τελικά πότε κόβουμε τον ομφάλιο λώρο; Ο γυναικολόγος του Mothersblog συμβουλεύει

Απολίνωση ονομάζουμε τον «στραγγαλισμό» των αγγείων του ομφάλιου λώρου με λαβίδες και την διακοπή της κυκλοφορίας του αίματος εντός των αγγείων αυτών. Με την απολίνωση του ομφαλίου επιτυγχάνεται η καταρχήν διακοπή της επικοινωνίας του νεογνού με τον πλακούντα. Η διακοπή αυτής της επικοινωνίας ολοκληρώνεται με την τομή του ομφάλιου.

Υπάρχουν οι θιασώτες της άποψης της άμεσης μετά τον τοκετό απολίνωσης του ομφάλιου λώρου, αλλά και αυτοί που υποστηρίζουν πως η απολίνωση δεν πρέπει να είναι άμεση, αλλά όψιμη.

Ως όψιμη απολίνωση του ομφάλιου λώρου ορίζουμε την απολίνωση, που λαμβάνει χώρα 1 έως και 3 λεπτά μετά από τον τοκετό.

Αρχικά η άμεση απολίνωση και διατομή του ομφάλιου λώρου θεωρείτο πως αφενός περιόριζε την απώλεια αίματος της μητέρας, αφετέρου είχε το παράπλευρο πλεονέκτημα της άμεσης ανάνηψης (πρώτης περιποίησης) του νεογνού από το εξειδικευμένο προσωπικό. Εντούτοις, πιο πρόσφατα στοιχεία καταδεικνύουν πως η όψιμη απολίνωση του ομφάλιου λώρου έχει σημαντικά οφέλη για το νεογνό, ενώ δεν φαίνεται να «εγκυμονεί» κινδύνους για τη μητέρα. Συγκεκριμένα, τα σύγχρονα επιστημονικά δεδομένα δεν συνδέουν την όψιμη απολίνωση του ομφάλιου λώρου με το ενδεχόμενο αυξημένης απώλειας αίματος από μέρους της μητέρας.

Η όψιμη απολίνωση του ομφάλιου δίνει καταρχήν τον απαιτούμενο χρόνο για την λεγόμενη «πλακουντιακή μετάγγιση». Όσο το έμβρυο αναπτύσσεται στο προστατευμένο περιβάλλον της μήτρας, είναι σε συνεχή επαφή με τον πλακούντα μέσω το ομφάλιου λώρου. Επομένως ο ομφάλιος λώρος αποτελεί τη «γραμμή ζωής», μέσω της οποίας το έμβρυο λαμβάνει τα απαραίτητα θρεπτικά στοιχεία. Η όψιμη απολίνωση του ομφάλιου λώρου μετά τον τοκετό παρατείνει τη σύνδεση του νεογνού με τον πλακούντα. Έτσι το νεογνό λαμβάνει από τον πλακούντα μεγαλύτερη ποσότητα αίματος, η οποία θα το ωφελήσει στα πρώτα στάδια της ζωής του.

Τα πλεονεκτήματα της όψιμης απολίνωσης του ομφάλιου λώρου επιβεβαιώνονται και από τα εργαστηριακά δεδομένα. Συγκεκριμένα, τα επίπεδα αιμοσφαιρίνης στο αίμα νεογνών, τα οποία γεννήθηκαν έχοντας συμπληρώσει 37 εβδομάδες κύησης και θεωρούνται τελειόμηνα, είναι υψηλότερα, αν εφαρμοστεί η όψιμη απολίνωση του ομφάλιου λώρου. Εφόσον η αιμοσφαιρίνη είναι η πρωτεΐνη του αίματος, που μεταφέρει το οξυγόνο στους ιστούς, όσο πιο υψηλά είναι τα επίπεδά της (μέχρι ενός ορίου φυσικά), τόσο μεγαλύτερη είναι και η ικανότητα του αίματος να μεταφέρει οξυγόνο. Τουναντίον, τα χαμηλά επίπεδα αιμοσφαιρίνης στο αίμα είναι δείκτης αναιμίας.

Από την όψιμη απολίνωση του ομφάλιου λώρου ωφελούνται ακόμα περισσότερο τα νεογνά, που γεννήθηκαν πρόωρα, δηλαδή πριν τη συμπλήρωση 37 εβδομάδων κύησης. Αυτά τα νεογνά είναι πολύ πιθανό κατά τις πρώτες ημέρες της ζωής τους να χρειαστούν μετάγγιση αίματος. Σύμφωνα με διεθνείς στατιστικές, το ποσοστό των νεογνών, τα οποία γεννήθηκαν πριν συμπληρωθούν 32 εβδομάδες ενδομήτριας ζωής και θα χρειαστούν μετάγγιση κυμαίνεται από 60% μέχρι και 80% για τις αναπτυγμένες χώρες. Η επίπτωση της εφαρμογής του μέτρου της όψιμης απολίνωσης του ομφάλιου λώρου στα ποσοστά αυτά είναι καταλυτική. Η εφαρμογή του μέτρου αυτού έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική μείωση των πιθανοτήτων να χρειαστεί ένα πρόωρο μωρό μετάγγιση αίματος.

Η όψιμη απολίνωση του ομφάλιου λώρου, όπως άλλωστε συμβαίνει και με κάθε ιατρική πράξη, έχει και αυτή κάποια εν δυνάμει μειονεκτήματα. Υπάρχουν αυτοί, που εκφράζουν την ανησυχία, πως το μέτρο αυτό μπορεί να αυξήσει τις πιθανότητες εμφάνισης ικτέρου στο νεογνό. Τα επιστημονικά δεδομένα όμως δεν φαίνεται να στηρίζουν αυτήν την ανησυχία αυτή, ενώ ο ίκτερος, αν τελικά εμφανιστεί, αντιμετωπίζεται χωρίς περαιτέρω προβλήματα για το νεογνό.

Υπάρχουν αυτοί, που συστήνουν, η όψιμη απολίνωση του ομφάλιου λώρου να συνδυάζεται με την τοποθέτηση του νεογνού αμέσως μετά τον τοκετό σε επίπεδο χαμηλότερο από αυτό της μητέρας. Υποτίθεται πως με το χειρισμό αυτό θα αυξηθεί η πλακουντιακή μετάγγιση. Εντούτοις, τα επιστημονικά δεδομένα σχετικά με την αποτελεσματικότητα του χειρισμού αυτού είναι ακόμα ανεπαρκή.

Υπάρχουν όμως και περιπτώσεις, στις οποίες η απολίνωση του ομφάλιου λώρου πρέπει να γίνει χωρίς καθυστέρηση. Τέτοια περίπτωση είναι η εμφάνιση σημείων δυσχέρειας στο νεογνό. Τότε η απολίνωση του ομφάλιου λώρου γίνεται άμεσα, προκειμένου το νεογνό να περιέλθει τάχιστα στη φροντίδα του εξειδικευμένου προσωπικού, το οποίο είναι επιφορτισμένο με τη φροντίδα του.

Αν πάλι πέριξ του λαιμού του νεογνού υπάρχουν περιτυλίξεις του ομφάλιου λώρου, που δεν επιτρέπουν την έξοδο των ώμων του από τον κόλπο, και τότε η απολίνωση του λώρου γίνεται άμεσα, διότι οι περιτυλίξεις αυτές μπορεί να ασκούν πίεση στα αγγεία του λαιμού και να δυσχεραίνεται έτσι η κυκλοφορία προς τον εγκέφαλο.

Μερικές φορές η όψιμη απολίνωση του ομφάλιου λώρου μπορεί να μην είναι δυνατή κατά τη διάρκεια καισαρικής τομής. Αυτό συμβαίνει, διότι ο πλακούντας, με τον οποίον είναι συνδεδεμένος ο ομφάλιος, δυσχεραίνει τους χειρισμούς των χειρουργών για τον έλεγχο της αιμορραγίας από την διανοιγμένη μήτρα και για το λόγο αυτό ο χειρουργός βιάζεται να τον βγάλει.

Ως λαογραφικό και μόνο στοιχείο αξίζει να αναφέρουμε τον λεγόμενο τοκετό του λωτού (lotus birth). Η συνήθεια αυτή εφαρμόζεται από κάποιους λαούς και συνίσταται στην αρχή της μη απολίνωσης του ομφάλιου λώρου. Στις περιπτώσεις αυτές ο πλακούντας καλύπτεται με διάφορα βότανα, αλλά παραμένει συνδεδεμένος με το νεογνό μέσω του ομφάλιου λώρου μέχρι ο λώρος να αποκολληθεί μόνος του από το νεογνό. Η πρακτική αυτή είναι, ευτυχώς, σπάνια στις αναπτυγμένες χώρες και συνδέεται με σοβαρότατες λοιμώξεις του νεογνού, καθότι ο πλακούντας, ο οποίος σταδιακά αποσυντίθεται απελευθερώνει βλαβερές ουσίες.

Η όψιμη απολίνωση του ομφάλιου λώρου, δηλαδή η απολίνωση του 1 έως 3 λεπτά μετά τον τοκετό, είναι λοιπόν μία πρακτική επωφελής για το νεογνό, η οποία δεν συνδέεται με κινδύνους για τη μητέρα και η ευρεία χρήση της συστήνεται και από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Δείτε ΕΔΩ πότε είναι η πιθανή ημερομηνία τοκετού σας!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr

Θα χαρώ να απαντήσω σε οποιαδήποτε απορία σας εδώ