Τοκοφοβία: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε!

Μιλάμε για την τοκοφοβία και το συναίσθημα του φόβου που νιώθει για τον τοκετό μια γυναίκα και που μπορεί να την κάνει να μην θέλει να εμπλακεί σε οποιαδήποτε διαδικασία που οδηγεί στον τοκετό, εκφράζοντας ταυτόχρονα έντονες και ακραίες συμπεριφορές. Πρόκειται για μια παθολογική και όχι φυσιολογική κατάσταση.

Διακρίνεται στην πρωτοπαθή τοκοφοβία, η οποία ορίζεται ως φόβος θανάτου στον τοκετό και που μπορεί να οδηγήσει σε αποφυγή της γέννας ή της εγκυμοσύνης, και σε δευτεροπαθή, ως αποτέλεσμα προηγούμενης τραυματικής εμπειρίας, ανεπαρκούς ιατρικής φροντίδας, άλυτων προσωπικών συγκρούσεων ή ύπαρξης κάποιας ψυχικής διαταραχής. Οι γυναίκες με τοκοφοβία συνήθως ζητούν από τον γιατρό τους να γεννήσουν με καισαρική, για να αποφύγουν τις οδύνες του φυσιολογικού τοκετού.

Υπάρχουν συμπτώματα;

Συνήθως η γυναίκα που παρουσιάζει αυτή την ειδικού τύπου φοβία μπορεί να παραπονιέται για διάφορα σωματικά ενοχλήματα, όπως πόνους στην κοιλιά, να αντιμετωπίζει δυσκολίες στην συγκέντρωσή της, να παρουσιάζει διαταραγμένο ύπνο, να εκδηλώνει σοβαρούς εμετούς ψυχολογικής αιτιολογίας ή να πάσχει από κατάθλιψη, τόσο πριν όσο κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης.

Τις περισσότερες φορές θα ζητήσει από τον γυναικολόγο της να γεννήσει με καισαρική τομή ή και σε κάποιες πολύ ακραίες περιπτώσεις μπορεί να διακόψει την κύηση εξαιτίας του φόβου της γέννας.

Ποια είναι η αιτιολογία της τοκοφοβίας;

• Η σκέψη ότι ο πόνος θα είναι τόσο ισχυρός και αβάσταχτος που δεν θα μπορέσει να τον αντέξει. Μάλιστα στην περίπτωση που κάποια γυναίκα είναι πιο ευαίσθητη στον πόνο από κάποια άλλη είναι πιθανότερο να είναι τοκοφοβική.
• Αρνητική εμπειρία από προηγούμενη γέννα. Αν η πρώτη εγκυμοσύνη κατέληξε σε ένα επείγον χειρουργείο ή σε επιπλοκές στο έμβρυο είναι πιθανό η επόμενη γέννα να προκαλεί έντονα δυσάρεστα συναισθήματα συγκριτικά με τις γυναίκες που δεν αντιμετώπισαν παρόμοια προβλήματα.
• Χαμηλή αυτοεκτίμηση όπου η εγκυμονούσα νιώθει ότι δεν είναι έτοιμη ή ακόμη και ότι δεν αξίζει να γίνει μητέρα, ενδέχεται να νιώθει ότι δεν είναι ικανή και να γεννήσει. Σκέφτεται ότι μπορεί να κάνει κάτι λάθος το οποίο θα έχει σοβαρό κόστος και θα βλάψει το έμβρυο ή να φαντάζεται κινδύνους σχετικά με την διαδικασία του τοκετού, οι οποίοι δεν είναι ρεαλιστικοί.
• Μία ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη μπορεί να επηρεάσει μία γυναίκα αρνητικά έτσι ώστε να μην θέλει να φέρει στην ζωή αυτό το παιδί ή η όλη διαδικασία να της θυμίζει ασυνείδητα δικές της τραυματικές εμπειρίες ως βρέφος ή έμβρυο.
• Αλλαγές στην κοινωνική δομή, όπου η απομάκρυνση της γυναίκας από τις εικόνες του φυσιολογικού τοκετού και του θηλασμού έχουν ενισχύσει τις φοβίες. Και ενώ παλιότερα η εγκυμονούσα είχε δίπλα της τις γυναίκες της πατρικής της οικογένειας που την στήριζαν και την καθοδηγούσαν σύμφωνα με την δική τους εμπειρία, σήμερα είναι περισσότερο απομονωμένη, καλούμενη να αντιμετωπίσει μόνη της όλες τις αλλαγές που της συμβαίνουν.

Πώς ξεπερνιέται;

Η τοκοφοβία μπορεί να βάλει σε κίνδυνο την ψυχολογική και την σωματική υγεία της εγκύου. Η υποστήριξη από το οικογενειακό της περιβάλλον σε συνδυασμό με την παροχή της κατάλληλης και έγκυρης πληροφόρησης από την πλευρά του γυναικολόγου της για την διαδικασία του τοκετού μπορούν να βοηθήσουν την έγκυο γυναίκα.

Σε περιπτώσεις όπου η φοβία είναι έντονη και επιμένει ή απειλεί την υγεία της, τότε η ψυχοθεραπευτική υποστήριξη κρίνεται απαραίτητη, ώστε να κατορθώσει να ολοκληρώσει με επιτυχία την εγκυμοσύνη και την διαδικασία του τοκετού.

Από την άλλη δεν είναι λίγες οι φορές που η γυναίκα προβαίνει σε καισαρική τομή χωρίς οι ίδιος ο γιατρός να έχει αντιληφθεί την φοβία που κρύβεται πίσω από αυτή την επιλογή. Τότε μπορεί ο φόβος να μειώνεται ωστόσο το πραγματικό πρόβλημα παραμένει χωρίς να έχει επιλυθεί και να έχει λάβει την απαραίτητη φροντίδα.

Μαρίνα Μόσχα
Ψυχοθεραπεύτρια, Συνεργάτης του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας του Θάνου Ασκητή

Κάντε τις ερωτήσεις σας στην Ψυχοθεραπεύτρια της σελίδας μας εδώ!