Εγκυμοσύνη και εξετάσεις: Ποιες εξετάσεις πρέπει να γίνουν στο δεύτερο τρίμηνο;

1. Τι πιθανότητες έχει το έμβρυο να πάσχει από σύνδρομο Down;

Ο έλεγχος των πιθανοτήτων το έμβρυο να πάσχει από Σύνδρομο Down είναι πιο αξιόπιστος, αν αυτός γίνει με τις μεθόδους, που εφαρμόζουμε κατά το πρώτο τρίμηνο της κύησης. Εντούτοις, κάποιες γυναίκες καθυστερούν να αναζητήσουν την φροντίδα του ιατρού τους. Έτσι παρέρχονται τα ορόσημα του πρώτου τριμήνου, στα οποία γίνεται ο έλεγχος για το Σύνδρομο Down.

Μα καλά – θα μπορούσε να αναρωτηθεί κάποιος – είναι τόσο σημαντικό οι εξετάσεις για το Σύνδρομο Down να γίνονται σε τόσο συγκεκριμένα στάδια της κύησης;
Η απάντηση είναι ναι. Η αυχενική διαφάνεια σε συνδυασμό με τη μέτρηση των επιπέδων των πρωτεϊνών β – χοριακή και PAPP – A, η οποία είναι και η κατ’ εξοχήν εξέταση, μέσω της οποίας ελέγχουμε τις πιθανότητες το έμβρυο να πάσχει από Σύνδρομο Down, είναι «ρυθμισμένη» να επιτελείται μεταξύ των 11 και 14 εβδομάδων κύησης. Εκτός των ορίων αυτών τα αποτελέσματα της εξέτασης δεν είναι απολύτως αξιόπιστα.
Στο ίδιο χρονικό διάστημα γίνεται – αν αυτό κριθεί σκόπιμο – και η λήψη τροφοβλάστης.

Δηλαδή, αν καθυστερήσει κάποια να απευθυνθεί στον ιατρό της, δεν είναι δυνατόν να ελεγχθούν οι πιθανότητες το έμβρυο να πάσχει από Σύνδρομο Down;
Υπάρχουν δυνατότητες να γίνει ο έλεγχος για Σύνδρομο Down και κατά το δεύτερο τρίμηνο.

Στο τρίμηνο αυτό έχουμε τη δυνατότητα δια της μέτρησης κάποιων πρωτεϊνών στο αίμα της μητέρας να υπολογίσουμε τις πιθανότητες το έμβρυο να πάσχει από Σύνδρομο Down, Τρισωμία 18 ή δισχιδή ράχη. Αυτή η εξέταση ονομάζεται Α – test (άλφα test), αλλά δεν είναι το ίδιο «ακριβής» με την αυχενική διαφάνεια. Συνήθως η εξέταση αυτή γίνεται μεταξύ των 15 και 20 εβδομάδων της κύησης.

Στα πλαίσια του ελέγχου για Σύνδρομο Down κατά τη διάρκεια του δεύτερου τριμήνου επιτελείται και η αμνιοπαρακέντηση. Κατά την επέμβαση αυτή λαμβάνεται από το εσωτερικό της μήτρας της γυναίκας αμνιακό υγρό, μέσα στο οποίο ανιχνεύεται γενετικό υλικό του εμβρύου. Από την εξέταση του γενετικού αυτού υλικού επιβεβαιώνουμε αν το έμβρυο πάσχει ή όχι από Σύνδρομο Down. Με δεδομένο, πως η εξέταση αυτή αν και μας δίνει ξεκάθαρα αποτελέσματα, ενέχει κίνδυνο απώλειας του εμβρύου περίπου 1%, συστήνεται σε επιλεγμένες κυήσεις, στις οποίες οι πιθανότητες για το σύνδρομο αυτό είναι υψηλές.

Έμεσα στοιχεία για την πιθανότητα το έμβρυο να πάσχει από Σύνδρομο Down προκύπτουν και από το υπερηχογράφημα β (βήτα) επιπέδου. Ένα τέτοιο έμμεσο στοιχείο είναι και η ύπαρξη του λεγομένου golf ball στην καρδιά του εμβρύου.

2. Εξέταση για ύπαρξη ανατομικών ανωμαλιών στο έμβρυο
Η εξέταση αυτή γίνεται με το λεγόμενο υπερηχογράφημα β (βήτα) επιπέδου. Στον υπερηχογραφικό αυτόν έλεγχο η μητέρα υποβάλλεται κατά το διάστημα, που μεσολαβεί μεταξύ της 21ης και της 25ης εβδομάδας της εγκυμοσύνης και σκοπό έχει να ελέγξει την ανατομία του εμβρύου. Φαίνεται, πως το βέλτιστο στάδιο για τον έλεγχο αυτό εκτείνεται μεταξύ της 23ης και της 24ης εβδομάδας της εγκυμοσύνης.

3. Εξέταση για τη ύπαρξη ανατομικών ανωμαλιών στην καρδιά του εμβρύου
Πρόκειται για ένα εξειδικευμένο υπερηχογράφημα, το οποίο εκτελείται από ειδικά εκπαιδευμένους καρδιολόγους. Το υπερηχογράφημα αυτό επικεντρώνεται στην καρδιά του εμβρύου. Η εξέταση αυτή δεν συστήνεται σε όλες τις κυήσεις, αλλά μόνο σε αυτές για τις οποίες έχουν δια του υπερηχογραφικού ελέγχου ή από το ιστορικό της μητέρας, προκύψει στοιχεία, που αυξάνουν το κίνδυνο εμφάνισης ανατομικών ανωμαλιών στην καρδιά του εμβρύου. Αν χρειαστεί να υποβληθείτε σε αυτήν την εξέταση, συνήθως αυτή λαμβάνει χώρα μεταξύ 23ης και 24ης εβδομάδας της κύησης.

4. Εργαστηριακές εξετάσεις
Ανά τακτά χρονικά διαστήματα θα υποβάλλεστε σε εργαστηριακές εξετάσεις, οι οποίες θα περιλαμβάνουν τόσο αιματολογικές εξετάσεις, όσο και εξέταση ούρων. Οι δείκτες, οι οποίοι δια των εξετάσεων αυτών διερευνώνται ποικίλουν ανάλογα με το ιστορικό σας και τα στοιχεία, που έχουν προκύψει, από τη μέχρι το σημείο αυτό παρακολούθηση της κύησής σας.

Σε αδρές γραμμές, θα μπορούσε κανείς να συνοψίσει τις παραμέτρους, που διερευνούμε στις εξής κατηγορίες:
• Ηπατική λειτουργία
• Σάκχαρο αίματος
• Νεφρική λειτουργία
• Έλεγχος λοιμώξεων (κυρίως Τοξόπλασμα και Κυτταρομεγαλοϊό, αν δεν έχετε προστασία έναντι των λοιμώξεων αυτών)
• Έλεγχος αντισωμάτων Rhesus, αν το Rhesus σας είναι αρνητικό

Μια εργαστηριακή εξέταση, στην οποία αξίζει να σταθεί κανείς είναι η λεγόμενη Καμπύλη Σακχάρου.
Πρόκειται για μια εξέταση κατά την οποία γίνονται διαδοχικές μετρήσεις των επιπέδων γλυκόζης στο αίμα σας πριν και αφού σας χορηγηθεί συγκεκριμένη ποσότητα γλυκόζης. Με την εξέταση αυτή «εντοπίζουμε» τις κυήσεις, που έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν σε κάποιο τους στάδιο διαβήτη κύησης. Η Καμπύλη Σακχάρου είναι πιο αξιόπιστη σε ό,τι αφορά τον εντοπισμό των κυήσεων αυτών, από την απλή μέτρηση σακχάρου νηστείας (πριν φάτε) το πρωί. Όταν εντοπίσουμε τις κυήσεις αυτές λαμβάνουμε και τα ανάλογα μέτρα, ώστε να μειώσουμε την πιθανότητα εμφάνισης διαβήτη κύησης. Η εξέταση αυτή συνήθως γίνεται μεταξύ της 24ης και της 28ης εβδομάδας της κύησης.

5. Καρδιολογικός έλεγχος
Σε μερικές κυήσεις ζητάμε να γίνει και καρδιολογικός έλεγχος της μητέρας, ο οποίος κατά περίπτωση ενδέχεται να περιλαμβάνει εκτός της μέτρησης της αρτηριακής πίεσης, ηλεκτροκαρδιογράφημα και υπερηχογράφημα καρδιάς.
Το έργο της καρδιάς κατά τη διάρκεια της κύησης επιβαρύνεται. Έτσι χρήσιμο είναι να έχουμε μια γενική εικόνα της καρδιακής λειτουργίας ειδικά στις αρχές του δεύτερου τριμήνου, ώστε να εντοπίσουμε τυχόν κυήσεις, που θα χρειαστούν ίσως λίγη παραπάνω προσοχή σε ό,τι αφορά την καρδιακή λειτουργία και να πάρουμε τα μέτρα μας.

Ειδικά όμως μετά την 20η εβδομάδα της κύησης μια καλή πρακτική είναι να υπάρχει τακτική παρακολούθηση της αρτηριακής πίεσης, ώστε να εντοπίσουμε όσο το δυνατόν νωρίτερα την αύξηση του δείκτη αυτού. Έτσι θα είμαστε σε θέση να λάβουμε όσο το δυνατόν νωρίτερα τα απαραίτητα μέτρα αντιμετώπισης της υπέρτασης της κύησης. Η υπέρταση κύησης είναι μια επιπλοκή όχι σπάνια, η οποία όμως αντιμετωπίζεται αποτελεσματικά, ειδικά αν εντοπιστεί νωρίς στην κύηση.

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr