Τι πρέπει να προσέξω στο πασχαλινό τραπέζι, τώρα που είμαι έγκυος;

Ας θυμηθούμε κάποια βασικά πασχαλινά εδέσματα:

Το αρνάκι
Το αρνάκι στη σούβλα είναι φυσικά ο βασιλιάς του πασχαλινού τραπεζιού. Από πολύ νωρίς το πρωί της Κυριακής μπαίνουν οι σούβλες και όλοι περιμένουν να «τσιμπήσουν» τον μεζέ τους.
Η νοστιμιά του αρνιού συνδέεται και με την υψηλή περιεκτικότητά του σε κορεσμένα λίπη. Η ιδιότητά του αυτή το καθιστά ένα μάλλον δύσπεπτο γεύμα.
Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνη είναι γνωστά τα προβλήματα στην πέψη, ειδικά σε προχωρημένα στάδια της κύησης. Τα προβλήματα αυτά συνδέονται τόσο με την πίεση, που η αυξημένη σε μέγεθος μήτρα ασκεί στο στομάχι, όσο και με την αυξημένη έκκριση της ορμόνης προγεστερόνης.
Η προγεστερόνη περιορίζει τον περισταλτισμό του πεπτικού σωλήνα. Με τον όρο περισταλτισμό αναφερόμαστε στην κίνηση του στομάχου και του εντέρου, η οποία στόχο έχει την προώθηση της τροφής από το στομάχι προς το έντερο. Η μείωση των περισταλτικών κινήσεων έχει ως αποτέλεσμα την καθυστέρηση της κένωσης του στομάχου κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.
Οι τροφές, που είναι πλούσιες σε κορεσμένα λίπη, όπως είναι το αρνάκι είναι από τις πλέον δύσπεπτες. Γι’ αυτό, όταν φάτε αρνί, αισθάνεστε το στομάχι σας γεμάτο για περισσότερη ώρα. Αυτό συμβαίνει ακόμα και όταν δεν είστε έγκυος, φανταστείτε λοιπόν πόσο ζορίζεται το στομάχι σας από το αρνάκι, κατά τη διάρκεια της κύησης, οπότε και η κένωση του στομάχου ούτως ή άλλως καθυστερεί!
Επίσης οι τροφές, που είναι πλούσιες σε κορεσμένα λίπη, προκαλούν χαλάρωση του σφιγκτήρα του οισοφάγου, του μυϊκού δακτυλίου δηλαδή, που δεν επιτρέπει στα γαστρικά υγρά να περάσουν από το στομάχι στον οισοφάγο και να προκαλέσουν καούρες. Παράλληλα η κατανάλωση των τροφών αυτών προκαλεί και αύξηση της παραγωγής γαστρικών οξέων. Ο συνδυασμός της χαλάρωσης του σφιγκτήρα του οισοφάγου με την αύξηση της παραγωγής γαστρικών οξέων, οδηγεί σε επιδείνωση της καούρας, που πολλές από εσάς αισθάνεστε κατά την εγκυμοσύνη.
Δεν αναφερθήκαμε καθόλου στη θερμιδική αξία του κρέατος του αρνιού, η οποία είναι ιδιαίτερα υψηλή. Ο παράγων αυτός έχει ιδιαίτερη σημασία για τη διατήρηση του ιδανικού σωματικού βάρους κατά την εγκυμοσύνη.
Επομένως, αν και φυσικά δεν μπορεί κανείς να σας απαγορέψει να δοκιμάσετε «για το καλό» λίγο αρνάκι, ίσως το κρέας αυτό να μην είναι η ιδανική επιλογή, τώρα που είστε έγκυος. Το ίδιο ισχύει και για τα παϊδάκια, τα οποία έχουν και αυτά πολλές θερμίδες και κορεσμένο λίπος.

Κατσικάκι
Αν το αρνάκι είναι ο βασιλιάς του πασχαλινού τραπεζιού, το κατσικάκι είναι μάλλον ο πρίγκιπας!
Αντίθετα με το αρνάκι, το κατσικάκι φαίνεται πως είναι μια επιλογή πιο «συμβατή» με την εγκυμοσύνη.
Το κατσικάκι έχει ιδιαίτερα χαμηλή περιεκτικότητα σε κορεσμένα λίπη. Έτσι είναι αρκετά πιο εύπεπτο. Μάλιστα η περιεκτικότητά του σε κορεσμένα λίπη είναι πιο χαμηλή και από την αντίστοιχη περιεκτικότητα, που συναντάμε στο μοσχαράκι ή στο κοτόπουλο.
Παράλληλα, η θερμιδική αξία του κατσικίσιου κρέατος είναι αρκετά χαμηλή.
Για αυτούς τους λόγους το πιο «στεγνό» κρέας από κατσικάκι είναι μια πιο αρμόζουσα επιλογή για τις εγκύους, η οποία μάλιστα δεν έρχεται σε αντίθεση με την παράδοση.
Εδώ καλό θα ήταν να σημειώσουμε, πως η μουστάρδα, που συχνά συνοδεύει το κατσικάκι – αλλά και το αρνάκι – καλό θα ήταν να καταναλώνεται με μέτρο κατά την εγκυμοσύνη. Η κατανάλωση μουστάρδας, αλλά και πικάντικων αλοιφών ή πικάντικων γευμάτων γενικότερα, ενδέχεται να ερεθίσει το στομάχι, το οποίο ήδη παρουσιάζει αυξημένη ευαισθησία στην κύηση.
Φυσικά ό,τι κρέας και να καταναλώσετε, αυτό πρέπει να είναι πολύ καλά ψημένο. Σε αντίθετη περίπτωση ο κίνδυνος να προσβληθείτε από Σαλμονέλα είναι αυξημένος.

Σαλάτα
Τα διάφορα ωμά λαχανικά είναι εξαιρετικά σύνηθες συνοδευτικό του πασχαλινού γεύματος.
Τα λαχανικά, που θα καταναλώσετε πρέπει, αν δεν είναι ψημένα, να είναι πολύ καλά πλυμένα. Ειδάλλως ελλοχεύει ο κίνδυνος για λοίμωξη από Τοξόπλασμα.
Συνεπώς, ίσως η βρώση ωμών λαχανικών να μην είναι ιδιαίτερα καλή ιδέα στο πασχαλινό τραπέζι.

Αυγά
Τα αυγά είναι μια εξαιρετική πηγή πρωτεϊνών, ενώ η θερμιδική τους αξία είναι μάλλον χαμηλή. Αυτό τα καθιστά ένα κατάλληλο μικρογεύμα (snack).
Βέβαια, θα πρέπει να προσέξετε το αυγό, που θα τσουγκρίσετε να είναι σφικτό, διότι αν δεν είναι καλά βρασμένο, τότε ενδέχεται να προκληθεί Σαλμονέλωση.
Επιφυλάξεις υπάρχουν για τις διάφορες χρωστικές, που χρησιμοποιούνται στο βάψιμο των πασχαλινών αυγών, αφού η ασφάλειά τους για το έμβρυο δεν έχει πιστοποιηθεί. Για το λόγο αυτό, αποφύγετε να φάτε βαμμένα αυγά.

Μαγειρίτσα, κοκορέτσι
Τόσο η μαγειρίτσα, όσο και το κοκορέτσι περιέχουν εντόσθια, τα οποία είναι πλούσια σε κορεσμένο λίπος. Συνεπώς, το στομάχι σας, το οποίο ήδη δοκιμάζεται από την εγκυμοσύνη, μάλλον θα «δυσκολευτεί» έτι περαιτέρω.

Επιπλέον τα εδέσματα αυτά περιέχουν και συκώτι. Το συκώτι είναι μια εξαιρετική πηγή σιδήρου, ενώ περιέχει και λίπος, αλλά και ρετινόλη.
Η ρετινόλη συμπεριλαμβάνεται στην ομάδα των στοιχείων, που αποκαλούμε βιταμίνη Α. Η βιταμίνη Α σε γενικές γραμμές είναι απαραίτητη για την ομαλή ανάπτυξη του εμβρύου. Το σώμα μας είναι σε θέση να συνθέσει τις απαραίτητες ποσότητες βιταμίνης Α χρησιμοποιώντας ως «πρώτη ύλη» ουσίες, όπως η β – καροτίνη, που βρίσκονται στα λαχανικά και κυρίως στο καρότο. Εντούτοις, η ρετινόλη, η οποία ανευρίσκεται σε μεγάλες ποσότητες στο συκώτι είναι εμβρυοτοξική. Για το λόγο αυτό η κατανάλωση συκωτιού δεν ενδείκνυται κατά την κύηση. Επομένως, δεν είναι φρόνιμο να καταναλώσετε μαγειρίτσα ή κοκορέτσι.

Βέβαια, τα τελευταία χρόνια έχει κάνει την εμφάνισή της στο πασχαλινό τραπέζι και η μαγειρίτσα, που αντί για εντόσθια και συκώτι περιέχει μανιτάρια. Τα μανιτάρια, είναι μια τροφή, η οποία έχει υψηλή θρεπτική αξία, αφού περιέχει βιταμίνες Β και D, σίδηρο, αντιοξειδωτικές ουσίες και φυτικές ίνες. Βέβαια, πριν καταναλώσετε μαγειρίτσα με μανιτάρια, βεβαιωθείτε, πως τα μανιτάρια είναι ασφαλή, δηλαδή προέρχονται από κάποια πιστοποιημένη καλλιέργεια. Φυσικά, κανείς δεν μπορεί να υποτιμήσει τη γεύση και τη θρεπτική αξία των άγριων μανιταριών, αλλά αυτός, που τα συλλέγει, πρέπει να γνωρίζει καλά πώς να ξεχωρίσει τα βρώσιμα από τα μη βρώσιμα.

Σοκολατένια αβγά, τσουρέκι
Τα γλυκίσματα αυτά αποτελούν τον γευστικό «επίλογο» του πασχαλινού γεύματος. Είναι μεν γευστικά, αλλά έχουν και υψηλότατη θερμιδική αξία. Επομένως, ειδικά αν από τις εξετάσεις της κύησης έχει προκύψει, πως αντιμετωπίζετε πρόβλημα ρύθμισης του σακχάρου του αίματος και διατρέχετε υψηλό κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη κύησης, καλύτερα να τα αποφύγετε. Οι υπόλοιπες ακολουθείστε το μέτρο.
Ειδικά δε σε ό,τι αφορά τη σοκολάτα, αυτή περιέχει και καφεΐνη. Η ημερήσια προσλαμβανόμενη ποσότητα καφεΐνης κατά τη διάρκεια της κύησης συνιστάται να μην υπερβαίνει τα 200mg. Αυτή η ποσότητα αντιστοιχεί σε περίπου δύο φλυτζάνια στιγμιαίου καφέ. Η περιεκτικότητα καφεΐνης διαφέρει από τύπο σε τύπο σοκολάτας με τη μαύρη να περιέχει λίγο περισσότερη. Επομένως, φαίνεται πως θα ήταν καλή πρακτική, αν αποφασίσετε να φάτε (με μέτρο πάντα) λίγο από το σοκολατένιο αυγό ή το σοκολατένιο κουνέλι του πασχαλινού τραπεζιού, να «θυσιάσετε» για την ίδια ημέρα τον καφέ, το τσάι (που επίσης περιέχει καφεΐνη) ή το αναψυκτικό (πολλά δημοφιλή αναψυκτικά περιέχουν καφεΐνη).

Πότε να καλέσω τον ιατρό;
• Αν νιώσετε πολύ έντονο πόνο στο στομάχι
• Αν εντοπίσετε κολπική αιμόρροια
• Αν «σπάσουν τα νερά»
• Αν νιώσετε, πως η μήτρα σας αρχίζει να έχει συσπάσεις
• Αν αισθανθείτε, πως το μωρό δεν είναι τόσο «ζωηρό», όσο πριν για μεγάλο χρονικό διάστημα

Ποια είναι τα πιο συνηθισμένα διατροφικά λάθη στο πασχαλινό τραπέζι;
• Απώλεια του μέτρου
Με μία φράση θα μπορούσε να πει κανείς, πως το σημαντικότερο διατροφικό λάθος στο πασχαλινό τραπέζι είναι η απώλεια του μέτρου. Είναι εξαιρετικά συχνό η «υπερπροσφορά» γευστικών εδεσμάτων να μας κάνει να ξεχάσουμε, πως το σώμα μας έχει όρια και να καταναλώσουμε υπερβολικά μεγάλη ποσότητα φαγητού. Εκτός εγκυμοσύνης αυτό μπορεί να μας δημιουργήσει ένα «φούσκωμα» και κοιλόπονο. Όμως κατά τη διάρκεια της κύησης, το πεπτικό σύστημα ήδη δοκιμάζεται. Συνεπώς, η απώλεια του μέτρου το επιβαρύνει ακόμα περισσότερο.
Η κατανάλωση μεγάλων ποσοτήτων τροφής εξάλλου δοκιμάζουν, όχι μόνο το πεπτικό σύστημα, αλλά και την καρδιά και τα νεφρά σας, το έργο των οποίων έχει αυξηθεί με την κύηση.
• Ξεχνάμε τις ειδικές διατροφικές οδηγίες
Αυτό αφορά κυρίως τις εγκύους, που διατρέχουν υψηλό κίνδυνο εμφάνισης διαβήτη κύησης. Δεν είναι σπάνιο οι διατροφικές οδηγίες, που δόθηκαν να «ξεχαστούν» στο πασχαλινό τραπέζι. Έτσι υπάρχει περίπτωση να «απορρυθμιστεί» το σάκχαρο αίματος, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για την ασφάλεια τη δική σας, αλλά και του εμβρύου.
• Ειδικά για εσάς, που νηστεύετε
Η νηστεία τη Σαρακοστή καθαρίζει το σώμα και το πνεύμα. Εντούτοις, δεν είναι καθόλου φρόνιμο μετά από την περίοδο αυτή να «πέσουμε με τα μούτρα» στο πασχαλινό γεύμα. Το πεπτικό σύστημα, όσο νηστεύουμε, δεν πιέζεται και «συνηθίζει» να λειτουργεί σε συνθήκες «ηρεμίας». Η απότομη «φόρτιση» του πεπτικού με κατανάλωση τροφών πλούσιων σε λιπαρά, ειδικά αν και οι ποσότητες είναι μεγάλες, μπορεί να πιέσουν το σύστημα αυτό πέραν των ορίων του με δυσάρεστε συνέπειες. Τα δε «όρια αντοχής» του πεπτικού συστήματος είναι μάλλον πιο «χαμηλά» κατά τη διάρκεια της κύησης.

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr