Εγκυμοσύνη και εξετάσεις: Ποιες εξετάσεις πρέπει να γίνουν στο τρίτο τρίμηνο;

Σε ποιους παράγοντες δίνουμε ιδιαίτερη σημασία κατά το τρίτο τρίμηνο;
Από τη συμπλήρωση των 28 εβδομάδων και έπειτα το μωρό θεωρείται βιώσιμο, ακόμα και αν παρ’ ελπίδα γεννηθεί πρόωρα. Για το λόγο αυτό μάλιστα είναι αρκετά συνηθισμένο από το σημείο αυτό μέχρι και τον τοκετό να μην αναφερόμαστε πια σε «έμβρυο», αλλά σε «μωρό». Ο όρος «μωρό» δίνει τρόπον τινά μια «ταυτότητα» στο πλασματάκι, που μεγαλώνει μέσα σας και είναι πλέον σε θέση να ανταποκριθεί στις δοκιμασίες του «έξω κόσμου». Τουναντίον, ο όρος «έμβρυο» είναι πιο «επιστημονικός» και «απόμακρος» και αναφέρεται σε ένα πλάσμα, που δεν είναι απολύτως ικανό να ζήσει ανεξάρτητα από εσάς.

Φυσικά η προωρότητα είναι ένα ενδεχόμενο, που προσπαθούμε σε κάθε περίπτωση να αποφύγουμε. Εντούτοις, είναι σημαντικό να γνωρίζουμε, πως, αν εντοπίσουμε σημεία, τα οποία συνδέονται με κίνδυνο στην υγεία του μωρού ή της μητέρας, μπορούμε να προκαλέσουμε τοκετό. Κατά το τρίτο τρίμηνο, με τη βοήθεια βέβαια των νεογνολόγων, γνωρίζουμε πως το μωρό έχει υψηλές πιθανότητες να μην αντιμετωπίσει, πέραν των βραχυπρόθεσμων προβλημάτων, μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα προβλήματα στην υγεία και την ανάπτυξή του.

Οι παράγοντες, στην παρακολούθηση των οποίων δίνουμε ιδιαίτερη σημασία είναι οι εξής:
• Η κατάσταση της υγείας της μητέρας
• Η κατάσταση της υγείας του μωρού
• Η πιθανότητα για πρόωρο τοκετό

Πώς παρακολουθούμε την κατάσταση της υγείας της μητέρας;
Η μητέρα υποβάλλεται σε εργαστηριακό έλεγχο δια αιματολογικών εξετάσεων και εξέτασης ούρων ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Οι εξετάσεις αυτές εξατομικεύονται για την κάθε γυναίκα με βάση το ιστορικό της και τα αποτελέσματα των προηγούμενων εξετάσεων, στις οποίες είχε υποβληθεί.

Ο έλεγχος αυτός δεν διαφέρει ριζικά σε σχέση με τον αντίστοιχο τακτικό έλεγχο, στον οποίο υποβάλλεται η έγκυος κατά το δεύτερο τρίμηνο.
Σε αδρές γραμμές, θα μπορούσαμε να συνοψίσουμε τις παραμέτρους, που ελέγχουμε με τις εργαστηριακές εξετάσεις στις εξής κατηγορίες:

• Ηπατική λειτουργία
• Σάκχαρο αίματος
• Νεφρική λειτουργία
• Έλεγχος λοιμώξεων (κυρίως Τοξόπλασμα και Κυτταρομεγαλοϊό, αν δεν έχετε προστασία έναντι των λοιμώξεων αυτών)
• Έλεγχος αντισωμάτων Rhesus, αν το Rhesus σας είναι αρνητικό

Σημαντικό είναι εξάλλου να παρακολουθείται και η αρτηριακή πίεση ανά τακτά χρονικά διαστήματα. Η εμφάνιση αρτηριακής υπέρτασης κατά τη διάρκεια της κύησης, αν δεν επιτευχθεί έλεγχός της με φαρμακευτική αγωγή, είναι δυνατόν να οδηγήσει σε μία κατάσταση, που ονομάζεται προεκλαμψία.

Η προεκλαμψία συνδυάζει την αρτηριακή υπέρταση με την εμφάνιση πρωτεΐνης (λευκώματος) στα ούρα και σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε διάχυτα οιδήματα και νευρολογικές διαταραχές της μητέρας, ακόμα και στο θάνατο. Η εμφάνιση προεκλαμψίας είναι ένδειξη για πρόκληση τοκετού ή – συνηθέστερα – για επείγουσα καισαρική τομή, αφού έτσι προστατεύεται η μητέρα.
Η εμφάνιση υπέρτασης και προεκλαμψίας είναι πιο πιθανή μετά την 20η εβδομάδα της κύησης και ακόμα πιθανότερη κατά το τρίτο τρίμηνο.

Πώς παρακολουθούμε την υγεία του μωρού;
Το μωράκι αναπτύσσεται προστατευμένο και απομονωμένο μέσα στο ασφαλές περιβάλλον της μήτρας. Επομένως η πρόσβαση σε αυτό είναι δυσχερής. Μόνο με έμμεσο τρόπο μπορούμε να παρακολουθήσουμε την κατάσταση της υγείας του.
Βασικό εργαλείο στην παρακολούθηση της κατάστασης της υγείας του μωρού είναι ο υπερηχογράφος. Με τον υπερηχογράφο παρακολουθούμε την ανάπτυξη του μωρού, την κατάσταση του πλακούντα, την ποσότητα του αμνιακού υγρού, αλλά και τη ροή του αίματος σε συγκεκριμένα αγγεία.

Ειδικά σε ό,τι αφορά την παρακολούθηση της ροής του αίματος στα αγγεία, αυτή γίνεται με τη μέθοδο Doppler. Η μέθοδος αυτή είναι «ενσωματωμένη» στον υπερηχογραφικό έλεγχο. Όταν ο ιατρός εφαρμόζει τη μέθοδο Doppler κατά τον υπερηχογραφικό έλεγχο τα αγγεία στην οθόνη του μηχανήματος «χρωματίζονται» μπλε και κόκκινα. Παρακολουθώντας τη ροή του αίματος σε συγκεκριμένα αγγεία εξάγουμε χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με την επάρκεια της αιμάτωσης του μωρού. Εάν η αιμάτωση του μωρού κριθεί ως ανεπαρκής, τότε ενδέχεται να συστηθεί να επισπευσθεί ο τοκετός, προκειμένου αυτό να μην κινδυνεύσει. Συνήθως, ο πρώτος ενδελεχής έλεγχος της ροής του αίματος σε συγκεκριμένα αγγεία γίνεται με το Υπερηχογράφημα Doppler μεταξύ των 32 και 33 εβδομάδων κύησης.

Η κατάσταση του εμβρύου ελέγχεται και με το Καρδιοτοκογράφημα (Non Stress Test – NST). Στο καρδιοτοκογράφημα η συχνότητα του καρδιακού παλμού του μωρού, οι κινήσεις του μωρού και οι συσπάσεις της μήτρας καταγράφονται σε μια ταινία χαρτί. Από τις πληροφορίες αυτές ο ιατρός εξάγει χρήσιμα συμπεράσματα σχετικά με την κατάσταση του μωρού και τη δραστηριότητα της μήτρας.

Πώς παρακολουθούμε την πιθανότητα για πρόωρο τοκετό;
Αν και η συντριπτική πλειοψηφία των μωρών, που θα γεννηθούν στο τρίτο τρίμηνο δεν θα αντιμετωπίσει μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα προβλήματα υγείας ακόμα και αν είναι πρόωρα, το ενδεχόμενο του πρόωρου τοκετού προσπαθούμε να το προβλέψουμε και να το αποφύγουμε.
Η εκτίμηση των πιθανοτήτων για πρόωρο τοκετό βασίζεται σε δύο στοιχεία:
• Τη μέτρηση του μήκους του τραχήλου με κολπικό υπερηχογράφημα
• Την καταγραφή της δραστηριότητας (συσπάσεων) της μήτρας με το Καρδιοτοκογράφημα

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr