Κιρσοί αιδοίου: Συμπτώματα, αίτια, αντιμετώπιση, θεραπεία

Πώς δημιουργούνται οι κιρσοί;
Υπάρχουν διάφοροι παράγοντες, που συμμετέχουν στη δημιουργία κιρσών:
• Όταν παρεμποδίζεται η κυκλοφορία του αίματος από τις φλέβες προς την καρδιά
• Όταν «χαλαρώσουν» οι βαλβίδες, που βρίσκονται μέσα στις φλέβες και εμποδίζουν την «παλινδρόμηση» του αίματος, «αναγκάζοντάς» το να κινείται μόνον προς την καρδιά (φλεβική ανεπάρκεια)
• Όταν χαλαρώνουν τα τοιχώματα των φλεβών

Πόσο συχνοί είναι οι κιρσοί στο αιδοίο;
Οι κιρσοί στο αιδοίο εμφανίζονται στο 4% με 10% των κυήσεων. Οι κιρσοί αυτοί είναι πιο συνηθισμένοι, αν πρόκειται για δεύτερη κύηση και σε γενικές γραμμές η παρουσία τους γίνεται αισθητή στον 5ο μήνα της εγκυμοσύνης. Στις περισσότερες περιπτώσεις οι κιρσοί αυτοί εξαφανίζονται αυτόματα περίπου ένα μήνα με έξι εβδομάδες μετά από τον τοκετό. Όμως, δεν αποκλείεται να εντοπιστούν μικροί κιρσοί στο αιδοίο ακόμα και ένα έτος μετά τον τοκετό.

Εντούτοις, έχουν αναφερθεί και μεμονωμένες περιπτώσεις εμφάνισης κιρσών στο αιδοίο σε μη κυοφορούσες.
Με δεδομένο πως το φλεβικό σύστημα του αιδοίου επικοινωνεί με το φλεβικό σύστημα των οργάνων της πυέλου, αλλά και με το φλεβικό σύστημα των κάτω άκρων, δεν είναι σπάνιο οι κιρσοί του αιδοίου να συνυπάρχουν με κιρσούς των κάτω άκρων, αλλά και με διόγκωση των φλεβών των πυελικών οργάνων και κυρίως των ωοθηκών.

Τι εμφάνιση έχουν οι κιρσοί του αιδοίου;
Οι κιρσοί του αιδοίου έχουν την εμφάνιση διογκωμένων φλεβών στα μικρά ή στα μεγάλα χείλη του αιδοίου. Είναι ιδιαίτερα εμφανείς κατά την διάρκεια της εγκυμοσύνης, ειδικά κατά την όρθια στάση.

Γιατί η εγκυμοσύνη προδιαθέτει για την εμφάνιση κιρσών στο αιδοίο;
Φαίνεται πως τα οιστρογόνα, των οποίων τα επίπεδα ανεβαίνουν σημαντικά κατά την διάρκεια της κύησης προκαλούν «χαλάρωση» των τοιχωμάτων των φλεβών. Επίσης, η μήτρα με το μέγεθός της παρεμποδίζει την κυκλοφορία στην περιοχή της πυέλου. Ίσως κάποιο ρόλο να παίζει και η φυσιολογική κατά την κύηση αύξηση του όγκου του αίματος, αλλά δεν υπάρχει ομοφωνία στην επιστημονική κοινότητα σε ό,τι αφορά το «ειδικό βάρος» του παράγοντα αυτού στη δημιουργία κιρσών στο αιδοίο.

Ποια είναι η συμπτωματολογία των κιρσών του αιδοίου;
Η γυναίκα ίσως να αναφέρει ενόχληση, οίδημα ή πίεση στην περιοχή του αιδοίου, ειδικά μετά από διαρκή ορθοστασία, στο τέλος της ημέρας, μετά από ερωτική επαφή (δυσπαρευνία), ή λίγο πριν την έμμηνο ρύση καθώς και κνησμό. Παρ’ όλα αυτά οι κιρσοί του αιδοίου είναι συχνά ασυμπτωματικοί.

Πώς γίνεται η διάγνωση;
Η διάγνωση των κιρσών του αιδοίου παρουσιάζει τρεις «ιδιαίτερες» δυσκολίες:
• Η γυναίκα ντρέπεται και δεν αναφέρεται σε αυτούς
• Η συνήθης κλινική πρακτική δεν απαιτεί την εξέταση της εγκύου, που βρίσκεται στον 5ο μήνα σε όρθια θέση, οπότε και οι κιρσοί είναι εμφανείς
• Οι κιρσοί είναι συχνά ασυμπτωματικοί

Η διάγνωση βασίζεται στη λήψη του ιστορικού της γυναίκας, από το οποίο προκύπτει η χαρακτηριστική συμπτωματολογία καθώς και από την εξέτασή της σε όρθια θέση.

Εκτός εγκυμοσύνης ενδέχεται να ζητηθεί απεικονιστικός έλεγχος, ο οποίος θα περιλαμβάνει υπερηχογράφημα κάτω κοιλίας, αγγειογραφία συνδυασμένη με αξονική τομογραφία, μαγνητική τομογραφία πυέλου ή αγγειογραφία του αγγειακού συστήματος της πυέλου. Οι εξετάσεις αυτές αποσκοπούν στον εντοπισμό ενδεχόμενης συνύπαρξης των κιρσών του αιδοίου με διόγκωσης του φλεβικού συστήματος της πυέλου. Ο έλεγχος αυτός όμως συνήθως συστήνεται σε περιπτώσεις με έντονη συμπτωματολογία, η οποία εμμένει για μεγάλο χρονικό διάστημα μετά τον τοκετό.

Πώς αντιμετωπίζονται οι κιρσοί του αιδοίου;
Κατά τη διάρκεια της κύησης, οπότε και η συμπτωματολογία ενδέχεται να είναι πιο ενοχλητική, συστήνονται τεχνάσματα, που στόχο έχουν να μετριάσουν την ενόχληση:

• Αποφυγή κατά το δυνατόν της ορθοστασίας
• Αν δεν είναι δυνατόν να αποφευχθεί η ορθοστασία, τότε καλόν είναι να αναζητούνται συχνά «διαλείμματα» κατά τα οποία θα κάθεστε
• Το κολύμπι συχνά δίνει ανακούφιση, διότι η άνωση του νερού μειώνει την πίεση της μήτρας στα αγγεία της πυέλου και βελτιώνει την κυκλοφορία του αίματος
• Στη κατάκλιση μπορείτε να ανασηκώνετε ελαφρά τη λεκάνη σας βάζοντας από κάτω της μια διπλωμένη πετσέτα
• Ανακούφιση δίνει και η εφαρμογή δροσερών επιθεμάτων στο αιδοίο
• Φυσικά ιδιαίτερη προσοχή δίνεται στην πρόσληψη βάρους, αφού αν αυτή είναι υπερβολική, οι κιρσοί μεγεθύνονται

Η ύπαρξη κιρσών στο αιδοίο δεν αποτελεί συνήθως από μόνη της απόλυτη αντένδειξη για φυσιολογικό τοκετό με δεδομένο, πως η κυκλοφορία του αίματος στα αγγεία αυτά είναι μάλλον περιορισμένη και η όποια αιμορραγία προκληθεί από την περινεοτομή ή από τραυματισμό στο περίνεο ελέγχεται με σχετική ευκολία. Βέβαια η απόφαση για επιδίωξη φυσιολογικού τοκετού εξαρτάται από τον ιατρό σας, ο οποίος θα εκτιμήσει το μέγεθος και τη θέση των κιρσών και τις ενδεχόμενες δυσκολίες κατά τον τοκετό.

Αν οι κιρσοί παραμείνουν για μακρύ χρονικό διάστημα μετά τον τοκετό και δεν υποστρέψουν αυτόματα, τότε ενδέχεται να συστηθεί σληροθεραπεία. Αυτή είναι μια μέθοδος, που εφαρμόζουν οι αγγειολόγοι, για την αντιμετώπιση κιρσών σε διάφορα μέρη του σώματος. Με υπερηχογράφο εντοπίζεται η πορεία των κιρσών κάτω από το δέρμα και εγχέεται εντός αυτών με μια λεπτή βελόνη μια ουσία, που μοιάζει με αφρό. Ο αφρός αυτός στερεοποιείται εντός της φλέβας. Έτσι η κυκλοφορία του αίματος διακόπτεται και ο κιρσός εξαφανίζεται. Η επέμβαση αυτή γίνεται με τοπική αναισθησία.

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr