Το υπερηχογράφημα Doppler στην εγκυμοσύνη: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε

Πρακτικά ο υπερηχογραφικός έλεγχος, στον οποίο υποβάλλεστε ανά τακτά χρονικά διαστήματα κατά τη διάρκεια της κύησης, δεν αλλάζει. Απλά κάποια στιγμή, όταν ο ιατρός σας το κρίνει σκόπιμο εφαρμόζει τη λειτουργία Doppler, προκειμένου να ελέγξει τη ροή του αίματος σε κάποια αγγεία. Τότε θα δείτε αφενός τα αγγεία να χρωματίζονται μπλε και κόκκινα, αφετέρου να σχηματίζεται στην οθόνη της συσκευής ένα «κύμα», που αντιπροσωπεύει τη ροή του αίματος στο αγγείο, που βρίσκεται υπό έλεγχο.

Φυσικά, τη λειτουργία Doppler, δεν τη χρησιμοποιούν μόνο οι μαιευτήρες για την παρακολούθηση του εμβρύου, αλλά και άλλες ειδικότητες, όπως οι καρδιολόγοι και οι ακτινολόγοι, οι οποίοι εστιάζουν – ανάλογα με την ειδικότητα και το ιστορικό του ασθενούς – το ενδιαφέρον τους και σε διαφορετικά αγγεία.

Πώς η λειτουργία Doppler εφαρμόζεται στη μαιευτική;
Η επιβίωση και ανάπτυξη του εμβρύου εξαρτάται από την παροχή οξυγόνου και των απαραίτητων θρεπτικών στοιχείων από τη μητέρα στο έμβρυο. Η παροχή των στοιχείων αυτών επιτυγχάνεται μέσω του αίματος, που ρέει από τη μητέρα στον πλακούντα και από τον πλακούντα στο μωρό.

Με τη λειτουργία Doppler μελετάμε τη ροή του αίματος σε συγκεκριμένα αγγεία ενδιαφέροντος, προκειμένου να επιβεβαιώσουμε, πως αυτή είναι ομαλή. Έτσι ελέγχουμε κατά πόσον η «τροφοδοσία» του μωρού είναι επαρκής.

Ποια είναι τα αγγεία, που εξετάζουμε με τη λειτουργία Doppler;
Σχηματικά θα μπορούσαμε να πούμε, πως καταρχήν εξετάζουμε το κατά πόσον η ροή του αίματος από τη μητέρα προς τον πλακούντα είναι επαρκής. Τα αγγεία, που είναι επιφορτισμένα με το ρόλο αυτό είναι οι μητριαίες αρτηρίες.
Οι αρτηρίες αυτές εντοπίζονται εκατέρωθεν της μήτρας κοντά στο λεγόμενο ριζομήριο. Με τον όρο ριζομήριο αναφερόμαστε στην περιοχή, που ο μηρός ενώνεται με τον κορμό. Στην περιοχή αυτή ο ιατρός ακουμπά την κεφαλή του υπερηχογράφου, προκειμένου να ελέγξει τη ροή του αίματος στις μητριαίες αρτηρίες, οι οποίες είναι δύο: η δεξιά και η αριστερή.

Ενδεχόμενη μείωση της ροής του αίματος στις αρτηρίες αυτές συνδέεται σε κάποιες περιπτώσεις με μείωση της αιμάτωσης του πλακούντα και κατ’ επέκταση του μείωση της αιμάτωσης του μωρού. Επιπροσθέτως, η μειωμένη ροή του αίματος στις αρτηρίες αυτές έχει συνδεθεί και με αύξηση των πιθανοτήτων εμφάνισης υπέρτασης κύησης και προεκλαμψίας.

Οι έτερες αρτηρίες, των οποίων τη ροή μελετάμε με τη λειτουργία Doppler είναι η ομφαλικές αρτηρίες. Οι αρτηρίες αυτές είναι συνήθως δύο και διατρέχουν μαζί με την ομφαλική φλέβα τον ομφάλιο λώρο. Η ομφαλική φλέβα μεταφέρει αίμα πλούσιο σε οξυγόνο και θρεπτικά συστατικά από τον πλακούντα στο μωρό, ενώ οι ομφαλικές αρτηρίες μεταφέρουν αίμα, που περιέχει τα προϊόντα του μεταβολισμού του μωρού από το μωρό στον πλακούντα.

Η μελέτη της ροής του αίματος στις ομφαλικές αρτηρίες μας δίνει σημαντικά στοιχεία, για την επάρκεια της αιμάτωσης του μωρού από τον πλακούντα.

Τέλος με τη λειτουργία Doppler εξετάζουμε τη ροή του αίματος στην μέση εγκεφαλική αρτηρία. Η αρτηρία αυτή εντοπίζεται στον εγκέφαλο του μωρού. Ο οργανισμός του μωρού είναι έτσι «ρυθμισμένος», ώστε σε περίπτωση ανεπαρκούς αιμάτωσής του «προστατεύει» τα λεγόμενα «ευγενή» όργανα και κυρίως τον εγκέφαλο. Έτσι, αν η ροή του αίματος προς το μωρό είναι ανεπαρκής, τότε αγγεία του εγκεφάλου διαστέλλονται (αυξάνεται η διάμετρός τους), ώστε να αυξηθεί η ροή, προς τα εκεί.

Επομένως, αν με τη λειτουργία Doppler διαπιστωθεί αύξηση της ροής προς τον εγκέφαλο του μωρού, τότε αυτό είναι σημάδι ενδεχόμενης ανεπάρκειας αιμάτωσής του.

Το λεγόμενο υπερηχογράφημα Doppler περιλαμβάνει μόνον τον έλεγχο των αγγείων ή και άλλων παραμέτρων του μωρού;
Το υπερηχογράφημα Doppler περιλαμβάνει εκτός από τον έλεγχο των αγγείων, τη μέτρηση της ανάπτυξης του εμβρύου και τη μέτρηση του αμνιακού υγρού. Οι παράμετροι αυτές μας δίνουν επιπλέον στοιχεία για το «καλώς έχειν» της υγείας του μωρού.

Επιπλέον, παράλληλα με το «κλασσικό» υπερηχογράφημα Doppler, μπορεί να γίνει με διακολπικό υπερηχογράφημα και μέτρηση του μήκους του τραχήλου, προκειμένου να εκτιμηθούν οι πιθανότητες για πρόωρο τοκετό.

Πότε γίνεται το υπερηχογράφημα Doppler στην εγκυμοσύνη;
Σε γενικές γραμμές το υπερηχογράφημα αυτό γίνεται μεταξύ των 32 και των 34 εβδομάδων.

Τι γίνεται, αν τα αποτελέσματα της εξέτασης της ροής των αγγείων δεν είναι ικανοποιητικά;
Οι αποφάσεις εξαρτώνται από το πόσο «ανησυχητικά» είναι τα αποτελέσματα. Το μωρό στο στάδιο της κύησης, οπότε γίνεται το υπερηχογράφημα Doppler, είναι σε θέση να ανταποκριθεί – έστω και με τη βοήθεια των νεογνολόγων – στις προκλήσεις του έξω κόσμου, ενώ οι πιθανότητες να αντιμετωπίσει μεσοπρόθεσμα ή μακροπρόθεσμα προβλήματα στην υγεία και την ανάπτυξή του είναι στατιστικά μικρές.

Έτσι συνεκτιμώνται οι κίνδυνοι για την υγεία του μωρού, που συνδέονται με το «βαθμό» της ανεπάρκειας της ροής του αίματος προς αυτό, όσο είναι ακόμα μέσα στη μήτρα με τις ενδεχόμενες δυσκολίες, που θα αντιμετωπίσουμε ανάλογα με το βαθμό προωρότητάς του. Αν κριθεί, πως η παράταση της κύησης ενδεχομένως να θέσει σε μεγαλύτερο κίνδυνο το μωρό, από την πρόκληση – έστω και πρόωρα – τοκετού, τότε δεν αποκλείεται να συστηθεί πρόκληση τοκετού. Σε γενικές γραμμές στόχος μας είναι να προκαλέσουμε τοκετό, όταν η παράταση της κύησης συνδέεται περισσότερο με κίνδυνο για την υγεία του μωρού, παρά με όφελος.

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr