H έλλειψη σιδήρου στην εγκυμοσύνη προκαλεί αυτισμό;

Πόσο συχνός είναι ο Αυτισμός;

Στις Η.Π.Α. συμπτώματα Αυτισμού παρουσιάζουν 1 στα 68 παιδιά, ενώ η συχνότητα αυτή βαίνει αυξανόμενη.

Από ποιους παράγοντες εξαρτάται η εμφάνιση αυτισμού;

Η εμφάνιση Αυτισμού φαίνεται πως εξαρτάται τόσο από κληρονομικούς, όσο και από περιβαλλοντικούς παράγοντες. Σήμερα υπάρχουν μελέτες, που εντοπίζουν την αφετηρία του αυτισμού στην εμβρυϊκή ζωή, ενώ φαίνεται πως σημασία έχει και η διατροφή της εγκύου.

Γιατί χορηγείται σίδηρος στην έγκυο;

Η έλλειψη σιδήρου προκαλεί αναιμία τόσο στη μητέρα, όσο και στο νεογνό και αποτελεί το θρεπτικό στοιχείο, τα επίπεδα του οποίου παρακολουθούνται στενότερα από οποιουδήποτε άλλου κατά την εγκυμοσύνη. Η αναιμία εμφανίζεται στο 40% με 50% των μητέρων και των νεογνών.
Η μοναδική πηγή σιδήρου του εμβρύου είναι η μητέρα και η ενδεχόμενη έλλειψη σιδήρου στον οργανισμό της μητέρας, προκαλεί έλλειψη σιδήρου και στο έμβρυο, η οποία θα το ακολουθεί μέχρι και τη γέννησή του. Η παροχή σιδήρου έχει βαρύνουσα σημασία κατά τα πρώτα στάδια ανάπτυξης του νευρικού συστήματος του εμβρύου.

Στον εγκέφαλο, ο σίδηρος είναι απαραίτητος για την παραγωγή των νευροδιαβιβαστών, οι οποίοι είναι ουσίες, που συμμετέχουν στην διαβίβαση των νευρικών ερρεθισμάτων, ενώ είναι απαραίτητος και για τη διατήρηση της δομικής αρτιότητας των νευρικών κυττάρων του εγκεφάλου. Επίσης, η επαρκής παροχή σιδήρου είναι σημαντική για την ορθή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος στην περιοχή του εγκεφάλου, που είναι και το αμυντικό σύστημά του. Η διαταραχή της λειτρουργίας αυτών των παραμέτρων έχει συνδεθεί με τον Αυτισμό.

Τι συνέπειες έχει η έλλειψη σιδήρου στα παιδιά;

Η έλλειψη σιδήρου στα πρώτα στάδια της ζωής έχει συνδεθεί με μαθησιακές δυσκολίες, με προβλήματα στην κινησιολογική ανάπτυξη καθώς και με ελλείματα στις κοινωνικές δεξιότητες και στην ομιλία. Με τη χορήγηση συμπληρωμάτων σιδήρου συχνά επιτυγχάνεται βελτίωση των δυσλειτουργιών αυτών.

Πόσο συχνή είναι η έλλειψη σιδήρου στα παιδιά με Αυτισμό;

Στα παιδιά με Αυτισμό παρουσιάζεται έλλειψη σιδήρου συχνότερα από το γενικό πληθυσμό. Η έλλειψη αυτή δεν συνδέεται απαραίτητα με τη μειωμένη πρόσληψη. Ίσως η έλλειψη αυτή να συνδέεται με ανεπαρκή απορρόφηση του σιδήρου ή με δυσχέρειες στο μεταβολισμό του σιδήρου από τον οργανισμό των παιδιών αυτών.

Τι λένε τα επιστημονικά δεδομένα σχετικά με την έλλειψη σιδήρου στο έμβρυο και την πιθανότητα εμφάνισης Αυτισμού;

Το 2014 δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό American Journal of Epidemiology μια ενδιαφέρουσα σχετική μελέτη («Maternal Intake of Supplemental Iron and Risk of Autism Spectrum Disorder»Rebecca J. Schmidt, Daniel J. Tancredi, Paula Krakowiak, Robin L. Hansen, Sally Ozonoff. Am J Epidemiol. 2014;180(9):890-900)

Η μελέτη αυτή είναι η πρώτη, που συσχετίζει τα επίπεδα σιδήρου στον οργανισμό της μητέρας με την ανάπτυξη Αυτισμού στο παιδί. Στα πλαίσια της μελέτης αυτής εξετάσθηκε η σχέση της πρόσληψης συμπληρωμάτων σιδήρου με την εμφάνιση Αυτισμού στο παιδί.

Σύμφωνα με τα συμπεράσματα της μελέτης αυτής, οι μητέρες παιδιών με Αυτισμό ελάμβαναν κατά μέσο όρο μικρότερες ποσότητες σιδήρου σε σύγκριση με τις μητέρες παιδιών, που δεν παρουσίαζαν συμπτώματα Αυτισμού. Φαίνεται, πως η πρόσληψη σιδήρου από τη μητέρα κατά τη διάρκεια της κύησης μείωνε σημαντικά τις πιθανότητες ανάπτυξης Αυτισμού στα παιδιά.

Επίσης, εκ της μελέτης αυτής προέκυψαν στοιχεία, που κατεδείκνυαν, πως οι πιθανότητες εμφάνισης Αυτισμού στα παιδιά αυξάνονται περαιτέρω, αν τα ελλείματα στην πρόσληψη σιδήρου συνδυάζονται και με ηλικία της μητέρας μεγαλύτερης των 35 ετών τη στιγμή της γέννησης.

Επιπροσθέτως, μεταβολικές ανισορροπίες στον οργανισμό της μητέρας, όπως ή παχυσαρκία και ο διαβήτης, συνδέονται με ελλείματα στα επίπεδα σιδήρου. Η συχνότητα εμφάνισης των καταστάσεων αυτών μεταξύ των εγκύων κινείται ανοδικά, ως εκ τούτου ίσως αυξηθεί και η συχνότητα παρατήρησης ελλειμάτων στα επίπεδα σιδήρου στην εγκυμοσύνη.

Η μελέτη αυτή τέλος κατέληξε στο συμπέρασμα, πως ο συνδυασμός μητρικής παχυσαρκίας ή διαβήτη και μειωμένης πρόσληψης σιδήρου, μπορεί να αυξήσει την πιθανότητα εμφάνισης Αυτισμού στο παιδί μέχρι και πέντε φορές. Αντίθετα, η επαρκής πρόσληψη σιδήρου από την έγκυο, που παρουσιάζει διαβήτη ή παχυσαρκία, μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε μηδενισμό της πιθανότητας εμφάνισης Αυτισμού στο παιδί της.

Οι συντάκτες της μελέτης αυτής υπογραμμίζουν πως το πόνημά τους είναι μία αρχική προσέγγιση της ανάλυσης της σχέσης της πρόσληψης σιδήρου από την έγκυο με την πιθανότητα εμφάνισης Αυτισμού στο παιδί. Η περαιτέρω διασάφηση της σχέσης αυτής απαιτεί επιπλέον έρευνα.

Αντί συμπεράσματος

Η παρούσα μελέτη, όπως και κάθε μελέτη επιχειρεί να διαφωτίσει το αντικείμενο ερεύνης από μία συγκεκριμένη οπτική γωνία. Η οπτική γωνία αυτή εξαρτάται από τη μεθοδολογία, που οι εκάστοτε ερευνητές επιλέγουν να ακολουθήσουν στο σχεδιασμό της μελέτης τους. Με βάση το σχεδιασμό αυτόν επιλέγονται τόσο οι περιπτώσεις, που θα συμπεριληφθούν στη μελέτη, αλλά και ο τρόπος στατιστικής ανάλυσης των αποτελεσμάτων.

Έτσι τα συμπεράσματα της μελέτης αυτής καίτοι χρήσιμα στην προσπάθεια κατανόησης της σύνδεσης της πρόσληψης σιδήρου από τη μητέρα και της εμφάνισης Αυτισμού στο παιδί, δεν είναι σε καμία περίπτωση καταληκτικά στα πλαίσια της ευρύτερης προσπάθειας κατανόησης της σχέσης αυτής.
Επομένως, η τελική απόφαση για το είδος και την ποσότητα σιδήρου, που ενδείκνυται να χορηγηθεί στην έγκυο, προκύπτει μετά από συζήτηση με το θεράποντα μαιευτήρα.

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr