Εγκυμοσύνη και εξετάσεις: Ποιες εξετάσεις πρέπει να γίνουν στο τρίτο τρίμηνο

Τι μας «απασχολεί» περισσότερο στο τρίτο τρίμηνο;

Όταν το μωρό συμπληρώσει τις 28 εβδομάδες κύησης θεωρείται βιώσιμο, ακόμα και αν – πράγμα, που φυσικά δεν το θέλουμε – γεννηθεί πρόωρα. Αυτός είναι και ο λόγος, που συνήθως σταματάμε από το χρονικό αυτό σημείο και έπειτα να αναφερόμαστε σε «έμβρυο», αλλά μιλάμε για «μωρό». Ο όρος «μωρό» δίνει – θα μπορούσε κανείς να πει – μια επίφαση «ταυτότητας» στο πλάσμα, που μεγαλώνει μέσα σας, το οποίο είναι πλέον σε θέση να αντιμετωπίσει – με τη βοήθεια των νεογνολόγων – τις προκλήσεις του «έξω κόσμου». Αντίθετα, με τον πιο «επιστημονικό» και «ψυχρό» όρο «έμβρυο», αναφερόμαστε σε κάποιο πλάσμα, το οποίο δεν έχει τη δυνατότητα να επιβιώσει έξω από τη μήτρα σας.

Η προωρότητα όμως είναι ένα απευκταίο ενδεχόμενο, το οποίο και προσπαθούμε να αποφύγουμε σε κάθε περίπτωση. Είναι όμως σημαντικό – και ως ένα βαθμό «καθησυχαστικό» - να γνωρίζουμε, πως αν λόγοι υγείας της μητέρας ή του μωρού μας οδηγήσουν να προκαλέσουμε πρόωρο τοκετό, το μωρό έχει καλές πιθανότητες να επιβιώσει, έστω και με ιατρική βοήθεια. Πράγματι, κατά το τρίτο τρίμηνο, σύμφωνα με τις διεθνείς στατιστικές, γνωρίζουμε πως το μωρό έχει υψηλές πιθανότητες να αντιμετωπίσει μόνο τα βραχυπρόθεσμα ή – έστω – τα μεσοπρόθεσμα προβλήματα, που συνδέονται με την προωρότητα και αντιμετωπίζονται επιτυχώς στη μονάδα νεογνών και όχι μακροπρόθεσμα προβλήματα στην υγεία ή στο ρυθμό ανάπτυξής του.

Οι παράγοντες, στην παρακολούθηση των οποίων δίνουμε ιδιαίτερη σημασία είναι οι εξής:

• Η κατάσταση της υγείας της μητέρας
• Η κατάσταση της υγείας του μωρού
• Η πιθανότητα για πρόωρο τοκετό

Με ποιο τρόπο παρακολουθούμε την κατάσταση της υγείας της μητέρας;

Καταρχήν, ανά τακτά χρονικά διαστήματα η έγκυος υποβάλλεται σε σειρά αιματολογικών εξετάσεων και εξέτασης ούρων. Φυσικά, οι εξετάσεις αυτές εξατομικεύονται για κάθε γυναίκα λαμβάνοντας υπόψη το ιστορικό της, αλλά και τα αποτελέσματα προηγούμενων εξετάσεων, στις οποίες είχε υποβληθεί.

Ο εργαστηριακός αυτός έλεγχος δεν διαφέρει ριζικά από τον αντίστοιχο τακτικό έλεγχο, ο οποίος διενεργείται κατά το δεύτερο τρίμηνο.

Σε γενικές γραμμές, θα μπορούσαμε να συνοψίσουμε τις παραμέτρους, που ελέγχουμε με τις εργαστηριακές εξετάσεις στις εξής κατηγορίες:

• Ηπατική λειτουργία
• Σάκχαρο αίματος
• Νεφρική λειτουργία
• Έλεγχος λοιμώξεων (κυρίως Τοξόπλασμα και Κυτταρομεγαλοϊό, αν δεν έχετε προστασία έναντι των λοιμώξεων αυτών)
• Έλεγχος αντισωμάτων Rhesus, αν το Rhesus σας είναι αρνητικό

Ανά τακτά διαστήματα εξάλλου καταγράφεται και η αρτηριακή πίεση, καθότι η εμφάνιση υπέρτασης κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, αν δεν επιτευχθεί ο ικανοποιητικός έλεγχός της με φαρμακευτική αγωγή, συχνά οδηγεί σε προεκλαμψία.

Η προεκλαμψία είναι μια παθολογία της κύησης, η οποία συνδυάζει την αρτηριακή υπέρταση με την εμφάνιση πρωτεΐνης (λευκώματος) στα ούρα και σε ακραίες περιπτώσεις μπορεί να οδηγήσει σε διάχυτα οιδήματα και νευρολογικές διαταραχές της μητέρας, ακόμα και στο θάνατο. Η εμφάνιση προεκλαμψίας είναι ένδειξη για πρόκληση τοκετού ή – συνηθέστερα – για επείγουσα καισαρική τομή, αφού έτσι προστατεύεται η μητέρα.
Η εμφάνιση υπέρτασης και προεκλαμψίας είναι πιο πιθανή μετά την 20η εβδομάδα της κύησης και ακόμα πιθανότερη κατά το τρίτο τρίμηνο.

Η κατάσταση της υγείας του μωρού πώς παρακολουθείται;

Η πρόσβαση του ιατρού στο μωρό είναι δυσχερής, αφού αυτό αναπτύσσεται απομονωμένο μέσα στο προστατευμένο περιβάλλον της μήτρας. Συνεπώς, η παρακολούθηση της κατάστασης της υγείας του επιτυγχάνεται μόνο με έμμεσο τρόπο.

Το βασικό εργαλείο, μέσω του οποίου παρακολουθούμε την κατάσταση της υγείας του μωρού, είναι ο υπερηχογράφος. Με τον υπερηχογράφο καταγράφουμε την ανάπτυξη του μωρού, το πόσο έχει «γεράσει» ο πλακούντας, την ποσότητα αμνιακού υγρού, καθώς και τη ροή του αίματος σε συγκεκριμένα αγγεία.

Η παρακολούθηση της ροής του αίματος στα αγγεία επιτυγχάνεται δια της μεθόδου Doppler. Η μέθοδος αυτή είναι «ενσωματωμένη» στους σύγχρονους υπερηχογράφους. Όταν ο ιατρός ελέγχει τα αγγεία με τη μέθοδο Doppler, τότε αυτά «χρωματίζονται» μπλε ή κόκκινα στην οθόνη του υπερηχογράφου.

Δια της παρακολούθησης της ροής του αίματος σε συγκεκριμένα αγγεία ελέγχουμε την επάρκεια αιμάτωσης του μωρού. Εάν αυτή κριθεί μη ικανοποιητική, τότε ίσως συστηθεί να επισπευσθεί ο τοκετός, ώστε να μην κινδυνεύσει το μωρό.

Συνήθως, η ροή του αίματος στα συγκεκριμένα αγγεία γίνεται για πρώτη φορά ενδελεχώς δια του Υπερηχογραφήματος Doppler, το οποίο γίνεται μεταξύ των 32 και 33 εβδομάδων κύησης.

Συμπληρωματικός έλεγχος του «καλώς έχειν» της υγείας του μωρό γίνεται και με το Καρδιοτοκογράφημα (Non stress test – NST), δια του οποίου καταγράφεται η συχνότητα του καρδιακού παλμού και οι κινήσεις του μωρού, καθώς και οι συσπάσεις της μήτρας. Με την εξέταση αυτή εξάγονται χρήσιμα συμπεράσματα για την κατάσταση του μωρού και τη δραστηριότητα της μήτρας.

Πώς παρακολουθούμε την πιθανότητα για πρόωρο τοκετό;

Παρόλο, που η πλειοψηφία των μωρών, που θα γεννηθούν εντός του τρίτου τριμήνου, δεν θα αντιμετωπίσουν μακροπρόθεσμα προβλήματα στην υγεία και την ανάπτυξή τους, το ενδεχόμενο πρόωρου τοκετού είναι κάτι, που θα θέλαμε να αποφύγουμε. Έτσι προσπαθούμε να εντοπίσουμε «σημεία», που συνδέονται με αύξηση των πιθανοτήτων για πρόωρο τοκετό, όσο γίνεται πιο νωρίς, ώστε να επέμβουμε και να τον αναστείλουμε, στα πλαίσια του εφικτού.

Η εκτίμηση των πιθανοτήτων για πρόωρο τοκετό βασίζεται σε δύο στοιχεία:

• Τη μέτρηση του μήκους του τραχήλου με κολπικό υπερηχογράφημα
• Την καταγραφή της δραστηριότητας (συσπάσεων) της μήτρας με το Καρδιοτοκογράφημα

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr

Διαβάστε επίσης:
Εγκυμοσύνη και εξετάσεις: Ποιες εξετάσεις πρέπει να γίνουν στο πρώτο τρίμηνο

Εγκυμοσύνη και εξετάσεις: Ποιες εξετάσεις πρέπει να γίνουν στο δεύτερο τρίμηνο