Μετά τη γονιμοποίηση το γονιμοποιημένο ωάριο αρχίζει και διαιρείται. Αρχικά τα κύτταρα, τα οποία προκύπτουν από τη διαίρεση αυτή είναι όμοια μεταξύ τους. Σύντομα όμως αρχίζουν και διαφοροποιούνται, δηλαδή τρόπον τινά «εξειδικεύονται» σε κάποιες λειτουργίες.
Έτσι, σε αδρές γραμμές μπορεί κανείς να πει, πως διαχωρίζονται καταρχήν σε δύο διακριτές ομάδες:
- Στην εμβρυοβλάστη – από τα κύτταρα αυτά θα προκύψουν οι δομές αυτού καθαυτού του εμβρύου
- Στην τροφοβλάστη – από τα κύτταρα αυτά θα προκύψουν κατά κύριο λόγο οι δομές του πλακούντα
Επομένως, υπό μίαν έννοια η τροφοβλάστη είναι ο πρώιμος πλακούντας.
Στην τροφοβλάστη απαντώνται δομές, οι οποίες ονομάζονται χοριακές λάχνες (βλ. εικόνα). Στις δομές αυτές λαμβάνει χώρα η «ανταλλαγή» ουσιών μεταξύ μητέρας και εμβρύου. Μέσω της ανταλλαγής αυτής το έμβρυο λαμβάνει τα θρεπτικά συστατικά, που έχει ανάγκη, ενώ απομακρύνονται από τον οργανισμό του και προϊόντα του μεταβολισμού του, που ο οργανισμός του ακόμα δεν μπορεί να επεξεργαστεί.
Τι είναι η λήψη τροφοβλάστης;
Η λήψη τροφοβλάστης είναι μια διαδικασία, μέσω της οποίας λαμβάνουμε υλικό από τη δομή αυτή. Στη συνέχεια το υλικό αυτό υπόκειται σε εργαστηριακό έλεγχο, ώστε να εξαχθούν χρήσιμα συμπεράσματα για την υγεία του εμβρύου.
Ο διεθνής όρος είναι «Chorionic Villi Sampling», το οποίο μεταφράζεται ως «Λήψη Χοριακών Λαχνών».
Τι μπορούμε να δούμε με τη λήψη τροφοβλάστης;
Με δεδομένο, πως η τροφοβλάστη και το έμβρυο προέρχονται από το ίδιο αρχικό κύτταρο – το γονιμοποιημένο ωάριο – έχουν και το ίδιο γενετικό υλικό. Επομένως, εξετάζοντας το γενετικό υλικό των ληφθεισών Χοριακών Λαχνών, λαμβάνουμε μια ακριβή εικόνα για το γενετικό υλικό του εμβρύου.
Συνεπώς, με τη λήψη τροφοβλάστης δυνάμεθα να διαπιστώσουμε, αν το έμβρυο πάσχει από κάποιο γενετικό σύνδρομο. Το συνηθέστερο αίτιο της παραπομπής για λήψη τροφοβλάστης είναι η αυξημένη πιθανότητα για Σύνδρομο Down.
Πότε συστήνεται η λήψη τροφοβλάστης;
Λήψη τροφοβλάστης συστήνεται αν:
- Aπό τον προγεννητικό έλεγχο για Σύνδρομο Down προέκυψαν υψηλές πιθανότητες το έμβρυο να πάσχει από αυτό.
- Εκ του ιστορικού της γυναίκας προκύπτει παλαιότερη κύηση, στην οποία το έμβρυο εμφάνιζε κάποια κατάσταση με γενετικό υπόβαθρο (π.χ. Σύνδρομο Down)
- Κάποιος από τους γονείς (ή και οι δύο γονείς) είναι φορέας κάποιας κατάστασης με γενετικό υπόβαθρο (π.χ. Μεσογειακή Αναιμία, Κυστική Ίνωση κ.α.)
Σε ποιο στάδιο της κύησης γίνεται η λήψη τροφοβλάστης;
Η λήψη τροφοβλάστης διενεργείται μεταξύ της 11ης και της 14ης εβδομάδας της κύησης.
Ποια είναι η διαδικασία;
Τα βήματα της διαδικασίας είναι τα εξής:
- Ζητείται από την έγκυο να ξαπλώσει ανάσκελα στο εξεταστικό κρεβάτι
- Καλόν είναι η ουροδόχος κύστη να είναι πλήρης, ώστε η «πρόσβαση» στον πλακούντα να είναι ευχερέστερη
- Δια υπερηχογραφικού ελέγχου διαπιστώνεται η θέση της τροφοβλάστης και του εμβρύου
- Καθαρισμός και απολύμανση της ενδεδειγμένης περιοχής της κοιλιάς
- Χορηγείται τοπική αναισθησία δια υποδόριας ένεσης
- Πάντα υπό υπερηχογραφική παρακολούθηση ο ιατρός εισάγει διαδερμικά λεπτή βελόνη στην τροφοβλάστη
- Αναρρόφηση δια της βελόνης Χοριακών Λαχνών
- Εξαγωγή της βελόνης και άσκησης ήπιας πίεσης στο σημείο εισόδου της
- Επανάληψη υπερηχογραφικού ελέγχου μετά το πέρας της διαδικασίας
Πονάει η διαδικασία αυτή;
Η διαδικασία λήψης τροφοβλάστης είναι ανώδυνη. Οι περισσότερες γυναίκες αναφέρουν ένα ήπιο αίσθημα πίεσης κατά την είσοδο της βελόνης στο δέρμα.
Η διαδικασία αυτή συνδέεται με κίνδυνο για το έμβρυο;
Υπάρχει πιθανότητα περίπου 1% (παραπλήσια με την αντίστοιχη πιθανότητα για την αμνιοπαρακέντηση) για αποβολή.
Αν η ομάδα αίματός σας είναι Rh (-), τότε υπάρχει η πιθανότητα ευαισθητοποίησης του ανοσοποιητικού σας συστήματος, το οποίο ενδέχεται να «στραφεί» εναντίον το εμβρύου. Για το λόγο αυτό, αν η ομάδα αίματός σας είναι Rh (-), μετά τη διαδικασία θα σας χορηγηθεί δια ένεσης ειδική ανοσοσφαιρίνη.
Η πιθανότητα λοίμωξης μετά από την επέμβαση είναι μεν υπαρκτή, αλλά εξαιρετικά χαμηλή.
Τα αποτελέσματα της εξέτασης είναι καταληκτικά;
Τα αποτελέσματα της εξέτασης των Χοριακών Λαχνών θεωρούνται διαγνωστικά, δηλαδή με την εξέταση αυτή διαπιστώνεται, αν το έμβρυο εμφανίζει κάποια κατάσταση με γενετικό υπόβαθρο ή όχι.
Εδώ όμως θα πρέπει να σημειώσουμε, πως υφίσταται πιθανότητα 1% με 2% ο έλεγχος να καταδείξει την ύπαρξη γενετικού προβλήματος, ενώ αυτό δεν υφίσταται (τότε μιλάμε για ψευδώς θετικό αποτέλεσμα). Αυτό οφείλεται σε ένα φαινόμενο, που ονομάζεται Πλακουντιακός Μωσαϊκισμός. Στις περιπτώσεις αυτές το γενετικό υλικό του πλακούντα διαφέρει από το αντίστοιχο του εμβρύου.
Γιατί να γίνει λήψη τροφοβλάστης και όχι αμνιοπαρακέντηση;
Οι δύο μέθοδοι συνδέονται με παραπλήσιο κίνδυνο απώλειας του εμβρύου.
Το πλεονέκτημα της λήψης τροφοβλάστης είναι, πως η διαδικασία αυτή διενεργείται σε πρωιμότερο στάδιο της κύησης. Έτσι σε περίπτωση μη επιθυμητού αποτελέσματος οι όποιες αποφάσεις λαμβάνονται νωρίτερα.
Με τη λήψη τροφοβλάστης όμως δυνάμεθα να διαπιστώσουμε την ύπαρξη μόνον καταστάσεων με γενετικό υπόβαθρο, ενώ με την αμνιοπαρακέντηση είμαστε σε θέση να εξετάσουμε και την πιθανότητα ύπαρξης προβλημάτων του μεταβολισμού του μωρού ή λοιμώξεων.
Επίσης, σε μερικές περιπτώσεις κατά τη λήψη τροφοβλάστης ίσως να αντιμετωπιστούν σημαντικά τεχνικά προσκόμματα. Συγκεκριμένα, αν ο πλακούντας είναι – όπως λέμε – οπίσθιος, δηλαδή εντοπίζεται στην επιφάνεια της μήτρας, που «κοιτά» προς την πλάτη της μαμάς, τότε ο ιατρός δεν δύναται να τον πλησιάσει με τη βελόνη, ώστε να γίνει η λήψη.
Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr
Διαβάστε επίσης:
Εξέταση τροφοβλάστης του εμβρύου: Τι είναι και πώς γίνεται
Εγκυμοσύνη και εξετάσεις: Ποιες εξετάσεις πρέπει να γίνουν στο πρώτο τρίμηνο
Εγκυμοσύνη και εξετάσεις: Ποιες εξετάσεις πρέπει να γίνουν στο δεύτερο τρίμηνο;
Εγκυμοσύνη και εξετάσεις: Ποιες εξετάσεις πρέπει να γίνουν στο τρίτο τρίμηνο
