Εγκυμοσύνη και κατακράτηση υγρών στα πόδια: Τι μπορεί να φταίει;

Η κατακράτηση υγρών στα κάτω άκρα εμφανίζεται ως οίδημα (πρήξιμο δηλαδή) στην περιοχή του άκρου ποδός και γύρω από τους αστραγάλους. Λιγότερο συχνά το οίδημα αυτό ενδέχεται να εντοπισθεί ακόμα και στην περιοχή της γαστροκνημίας (της γάμπας).

Έχει μάλιστα υπολογισθεί, πως το επιπλέον βάρος, που μια γυναίκα θα πάρει κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και οφείλεται αποκλειστικά στην κατακράτηση υγρών, αγγίζει το 25% του συνολικού προσληφθέντος βάρους.

Η ενόχληση αυτή φαίνεται, πως επηρεάζει ακόμα και το 70% των εγκύων, ενώ εμφανίζεται συνήθως μεταξύ της 22ης και 27ης εβδομάδας της κύησης. Όσο δε προχωρά η εγκυμοσύνη ενδέχεται η κατακράτηση υγρών να αυξηθεί και το οίδημα στα πόδια να ενταθεί. Το οίδημα αυτό είναι συνήθως πιο εμφανές προς το τέλος της ημέρας.

Πόσο διαρκεί η κατακράτηση υγρών στα πόδια;

Υπό κανονικές συνθήκες η κατακράτηση υγρών στο σώμα της εγκύου γενικότερα και στα πόδια της ειδικότερα, αναστρέφεται τις πρώτες ημέρες μετά από τον τοκετό.Μάλιστα οι περισσότερες από εσάς θα παρατηρήσετε, πως ήδη από τις πρώτες ώρες αφού το μωράκι σας έρθει στον κόσμο, η διούρησή σας αυξάνεται εντυπωσιακά. Αυτός είναι και ο τρόπος, με τον οποίον το σώμα σας «απαλλάσσεται» από τα επιπλέον υγρά. Κατά συνέπεια, γρήγορα υποχωρούν και τα οιδήματα στα πόδια.

Για ποιους λόγους εμφανίζεται η κατακράτηση υγρών στα πόδια;

Αύξηση παραγωγής υγρών από το σώμα

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, το σώμα της γυναίκας παράγει έως και 50% περισσότερο αίμα αλλά και σωματικά υγρά, προκειμένου να καλυφθούν οι ανάγκες του ραγδαίως αναπτυσσόμενου μωρού.Η μεν ποσότητα των σωματικών υγρών αυξάνεται, αλλά η «χωρητικότητα» των αγγείων δεν αυξάνεται με τον αντίστοιχο ρυθμό. Κατά συνέπεια, εμφανίζεται οίδημα, το οποίο είναι εντονότερο στα πόδια, όπου τα επιπλέον υγρά τείνουν να συγκεντρωθούν, λόγω και της βαρύτητας.

Το μέγεθος της μήτρας

Από τα δεξιά της μήτρας διέρχεται το βασικό αγγείο, που μεταφέρει το αίμα από τα κάτω άκρα πίσω στην καρδιά. Το αγγείο αυτό ονομάζεται κάτω κοίλη φλέβα.
Το μέγεθος της μήτρας αυξάνεται εντυπωσιακά κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ενδεικτικά αναφέρουμε, πως η μη εγκύμων μήτρα (η μήτρα εκτός κύησης ονομάζεται έτσι) έχει βάρος περίπου 100 γραμμάρια και είναι τόσο μικρή, που «κρύβεται» πίσω από τα οστά της λεκάνης. Στο τέλος της κύησης το βάρος μόνον αυτής καθαυτής της μήτρας φθάνει να ζυγίζει 1 με 1,2 κιλά, ενώ το άνω όριό της (αυτό, που ονομάζουμε «θόλο») αγγίζει το διάφραγμα.
Συχνά η μήτρα – ειδικά από τα μέσα του δεύτερου τριμήνου κι έπειτα – με το μέγεθός της πιέζει την κάτω κοίλη φλέβα. Έτσι παρεμποδίζεται η ροή του αίματος από τα κάτω άκρα προς την καρδιά και το αίμα – τρόπον τινά – «λιμνάζει» στα πόδια, με αποτέλεσμα να προκληθεί οίδημα.

Η προγεστερόνη

Η προγεστερόνη είναι μία από τις ορμόνες, που (ομού με τα οιστρογόνα) ρυθμίζουν τον εμμηνορρυσιακό κύκλο της γυναίκας, αλλά και τη λειτουργία του γεννητικού της συστήματος γενικότερα. Κατά τη διάρκεια της κύησης η παραγωγή προγεστερόνης από το σώμα της γυναίκας αυξάνεται κατακόρυφα.
Η προγεστερόνη – μεταξύ των άλλων της δράσεων – επηρεάζει και τη λειτουργία των αγγείων. Συγκεκριμένα, η ορμόνη αυτή επιδρά πάνω στο μυϊκό τοίχωμα των αγγείων και ειδικότερα των φλεβών, προκαλώντας «χαλάρωσή» του. Έτσι οι φλέβες των κάτω άκρων «ενδίδουν» («τεντώνονται») ευκολότερα υπό τον όγκο του αίματος, που «λιμνάζει» στην περιοχή αυτή. Κατά τον τρόπον αυτόν αυξάνεται η ποσότητα του εκεί «λιμνάζοντος» αίματος, όπως και το εκεί οίδημα.

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr