Πόσο μεγαλώνει η μήτρα κατά την εγκυμοσύνη;

Ας δούμε την αύξηση σε αριθμούς…

Η μη εγκύμων μήτρα – δηλαδή η μήτρα εκτός εγκυμοσύνης – (βλ. εικόνα) είναι ένα όργανο, που εντοπίζεται εντός της πυέλου, «κρυμμένο» πίσω από τα οστά της.

Το μήκος της είναι λίγο μεγαλύτερο από τα 7 εκατοστά, το πλάτος της λίγο πάνω από τα 4 εκατοστά και το πάχος της 3 εκατοστά περίπου. Το βάρος της μήτρας μίας ενηλίκου αγγίζει τα 60 γραμμάρια.

Στο τέλος όμως της εγκυμοσύνης το βάρος μόνο της μήτρας ξεπερνάει το 1 κιλό! Πρόκειται για μία εντυπωσιακή αύξηση του μεγέθους της, η οποία μάλιστα λαμβάνει χώρα μέσα σε ένα ιδιαίτερα μικρό χρονικό διάστημα λίγων μηνών…

Μέσα στη μήτρα μεγαλώνει προστατευμένο το μωρό, το οποίο «κολυμπάει» μέσα στο αμνιακό υγρό και τρέφεται από τον πλακούντα.

Πώς μεταβάλλεται το μέγεθος της μήτρας ανάλογα με την ηλικία της κύησης;

Η ηλικία της κύησης είναι και ο βασικός, που καθορίζει το μέγεθος της μήτρας, αφού σε γενικές γραμμές παρουσιάζει γραμμική σχέση με το μέγεθος του μωρού, δηλαδή όσο προχωρά η ηλικία της κύησης τόσο μεγαλώνει και το μωρό και μαζί του και η μήτρα.

Παλαιότερα μάλιστα, πριν την ενσωμάτωση της υπερηχογραφικής παρακολούθησης του εμβρύου στην πάγια κλινική πρακτική, η μέτρηση του μεγέθους της μήτρας ήταν και ο βασικός τρόπος προσδιορισμού της ηλικίας της κύησης.

Στην παρακάτω εικόνα μπορούμε να δούμε πώς εξελίσσεται το μέγεθος της μήτρας σε σχέση με την ηλικία της κύησης.Στο σχήμα αυτό φαίνονται οι μετρήσεις του «ύψους» της μήτρας, δηλαδή της απόστασης της «κορυφής» της μήτρας (ο ιατρικός όρος είναι «θόλος της μήτρας») από το ανώτερο όριο των οστών της λεκάνης..

Μία τεχνική, που χρησιμοποιούσαν παλαιότερα βασιζόταν στην υπόθεση, πως, όταν η κύηση είναι περίπου 20 εβδομάδων, τότε ο θόλος της μήτρας ψηλαφάται κοντά στον ομφαλό. Για κάθε δάκτυλο απόστασης (το πλάτος του δακτύλου υπολογίζεται στο 1 εκατοστό) του θόλου πάνω από τον ομφαλό, προσθέτουμε μία εβδομάδα, ενώ για κάθε δάκτυλο κάτω από τον ομφαλό αφαιρούμε μία εβδομάδα.

Η τεχνική αυτή προσφέρει σχετική ακρίβεια, όσον αφορά την ηλικία της κύησης για κυήσεις μεταξύ των 15 και 25 εβδομάδων. Πέραν του φάσματος αυτού η ηλικία της κύησης μπορεί να προσδιοριστεί μόνον κατά προσέγγισιν. Έτσι γνωρίζουμε, πως αν η μήτρα «μόλις» που προβάλλει από τα οστά της λεκάνης, τότε μάλλον πρόκειται για κύηση 12 εβδομάδων.

Γνωρίζουμε επίσης, πως στις 38 εβδομάδες της κύησης ο θόλος της μήτρας εντοπίζεται δια της ψηλάφησης σχεδόν κάτω από το στέρνο, ενώ στις 40 εβδομάδες «υποχωρεί» δύο με τρία δάκτυλα, αφού το μωράκι «κατεβαίνει» στην πύελο στα πλαίσια της «προετοιμασίας» του σώματος εν όψει του τοκετού.

Ποιοι άλλοι παράγοντες καθορίζουν το μέγεθος της μήτρας;

Το μέγεθος του μωρού

Το μέγεθος του μωρού εξαρτάται μεν κατά κύριο λόγο από την ηλικία της κύησης, αλλά όχι μόνον από αυτήν, αφού καθορίζεται και από την κληρονομικότητα, δηλαδή από τα γονίδια, που αυτό κληρονόμησε από τους γονείς του.

Όμως το μέγεθος του μωρού επηρεάζεται και από παθολογίες. Έτσι, αν η μαμά παρουσίασε κατά την κύηση διαβήτη, τότε είναι υψηλές οι πιθανότητες το μωρό να είναι μεγαλύτερο. Αντίθετα, μωρά, που παρουσιάζουν ενδομήτρια υπολειπόμενη ανάπτυξη, είναι συνήθως μικρά και αναλόγως «μικρή» είναι και η μήτρα, μέσα στην οποία μεγαλώνουν.

Ο αριθμός των εμβρύων

Ο παράγων αυτός δεν χρειάζεται και πολλές διευκρινήσεις… Μία μήτρα, στην οποία κυοφορούνται πλέον του ενός εμβρύου, όπως συμβαίνει σε μία δίδυμη κύηση, είναι φυσικά μεγαλύτερη από μία μήτρα με ένα έμβρυο.

Ο όγκος του αμνιακού υγρού

Η ποσότητα του αμνιακού υγρού μεταβάλλεται ανάλογα με την ηλικία της κύησης, ενώ επηρεάζεται και από παθολογικές καταστάσεις, όπως είναι ο διαβήτης. Στις κυήσεις διαβητικών, αν οι τιμές του σακχάρου δεν έχουν ελεγχθεί επαρκώς, η ποσότητα αμνιακού υγρού είναι αυξημένη και η μήτρα της μέλλουσας μαμάς μεγαλύτερη.Αντίθετα, η ποσότητα αμνιακού υγρού μπορεί να είναι μειωμένη – άρα και η μήτρα μικρότερη – σε καταστάσεις, όπως η πρόωρη ρήξη των υμένων ή η ενδομήτρια υπολειπόμενη ανάπτυξη.

Ο όγκος του πλακούντα

Ο πλακούντας είναι ένα όργανο, το οποίο στο τέλος της κύησης ζυγίζει περίπου 1,2 κιλά. Δεν έχουν όμως όλοι οι πλακούντες το ίδιο μέγεθος. Μάλιστα σε μία ενδιαφέρουσα μελέτη του 2015 καταγράφηκε η πιθανότητα η μέτρηση του μεγέθους του πλακούντα κατά τον υπερηχογραφικό έλεγχο, να είναι ένας χρήσιμος δείκτης για το καλώς έχειν της υγείας του μωρού. Σε κάθε περίπτωση η μέθοδος αυτή δεν έχει ακόμα ενσωματωθεί στην πάγια κλινική πρακτική.

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr