Διατροφή και ανάπτυξη του εγκεφάλου του παιδιού

Ο εγκέφαλος είναι ένα ανθρώπινο όργανο, το οποίο αναπτύσσεται τόσο κατά την εμβρυική περίοδο, όσο και κατά την παιδική ηλικία. Η ανάπτυξη του επηρεάζεται σημαντικά από ένα πλήθος περιβαλλοντικών παραγόντων, όπως των ερεθισμάτων που λαμβάνει το παιδί, ωστόσο σημαντικό ρόλο στην ομαλή εξέλιξή του έχει και η διατροφή. Πράγματι, τόσο κατά τη βρεφική όσο και κατά την νηπιακή περίοδο, το παιδί θα πρέπει να λαμβάνει όλα τα θρεπτικά συστατικά που έχει ανάγκη και σε επαρκείς ποσότητες, καθότι οποιεσδήποτε διατροφικές ελλείψεις έχουν αρνητική επίδραση στην νευροβιολογία και την ανάπτυξη του εγκεφάλου. Η παρουσία όλων των θρεπτικών συστατικών είναι απαραίτητη για τις διαδικασίες του μεταβολισμού, τον κυτταρικό πολλαπλασιασμό και γενικότερα για το σύνολο της φυσιολογίας του ανθρώπινου οργανισμού.

Σε ένα πρώτο στάδιο ο θηλασμός αποτελεί ένα καθοριστικό βήμα που εξασφαλίζει ομαλή εγκεφαλική ανάπτυξη, καθώς το μητρικό γάλα περιέχει πλήθος θρεπτικών ουσιών, όπως πρωτεΐνες, υδατάνθρακες και λιπίδια, σε ιδανικές αναλογίες. Ένα παράδειγμα αποτελεί η ταυρίνη, η οποία περιέχεται σε υψηλή συγκέντρωση στο μητρικό γάλα και συμβάλλει καθοριστικά στην εξέλιξη του εγκεφάλου, ενώ τα DHA λιπαρά μπορούν να συμβάλλουν μελλοντικά στις γνωστικές επιδόσεις του παιδιού. Τα συστατικά αυτά αποτελούν απαραίτητη προϋπόθεση ώστε το νεογνό να προσλάβει το ιδανικό βάρος και να έχει το βέλτιστο ρυθμό ανάπτυξης. Πολλές επιστημονικές έρευνες υποστηρίζουν πως η σωστή διατροφή ευνοεί την ψυχοκινητική ανάπτυξη, την όραση ακόμη και το δείκτη νοημοσύνης του μωρού.

Κατά τη διάρκεια των 3 πρώτων χρόνων του παιδιού, η ανεπάρκεια ή η έλλειψη θρεπτικών συστατικών μπορούν να έχουν εξαιρετικά αρνητικές επιδράσεις στη δομική ανάπτυξη του εγκεφάλου. Ο σίδηρος, το ιώδιο, ο ψευδάργυρος και αρκετά λιπαρά οξέα απαιτούνται για την εξασφάλιση της νευρογένεσης, της αναπαραγωγής των κυττάρων και της σωστής λειτουργίας του εγκεφάλου. Σημαντικά στοιχεία για την εξέλιξή του είναι επίσης τα ιχνοστοιχεία, όπως το ασβέστιο και το μαγνήσιο, καθώς και βιταμίνες. Μία πολύ καλή επιλογή πλούσια σε σίδηρο, φυτικές ίνες και πρωτεΐνες είναι οι φακές, που μπορούν εύκολα να αναμειχθούν σε νόστιμες συνταγές.

Το πρωινό γεύμα θα πρέπει να περιέχει υδατάνθρακες αλλά και γάλα, που βελτιώνουν τα επίπεδα της σεροτονίνης, μίας αμίνης απαραίτητης για την ομαλή λειτουργία του Κεντρικού και του Περιφερικού Νευρικού Συστήματος. Η σεροτονίνη δρα ως νευροδιαβιβαστής, με επίδραση σε πολλές περιοχές του Νευρικού Συστήματος. Τα δημητριακά ολικής άλεσης, σε διάφορες μορφές, είτε νιφάδων είτε ψωμιού, προσφέρουν γλυκόζη και βιταμίνες, που απαιτούνται για τη σωστή λειτουργία των νευρικών κυττάρων. Μία εξαιρετική επιλογή είναι το γιαούρτι, το οποίο είναι πλούσιο σε καλά λιπαρά οξέα, σε πρωτεΐνες και ασβέστιο. Το αβοκάντο, επίσης, αποτελεί καλή λύση για τα στάδια που το παιδί περνά στις στερεές τροφές, καθώς και αυτό είναι πλούσιο σε καλά λιπαρά και βοηθά στην ανάπτυξη των εγκεφαλικών κυττάρων.

Το παιδί θα πρέπει να καταναλώνει τροφές με ψευδάργυρο, όπως το κρέας και τα θαλασσινά. Στην ηλικία 1-3 ετών η πρόσληψη είναι περίπου 3mg/ ημερησίως, ενώ μεταξύ 4-8 ετών περίπου 5mg/ημερησίως. Η ανεπαρκής πρόσληψή του ψευδαργύρου μπορεί να οδηγήσει σε διαταραχές και ανωμαλίες στην εγκεφαλική δομή και λειτουργία. Άλλες σημαντικές τροφές, είναι το αβγό, το οποίο επίσης θα πρέπει να εντάσσεται στην παιδική διατροφή, καθώς είναι πλούσιο σε χολίνη και βιταμίνες, απαραίτητες για τον εγκέφαλο και τα πράσινα φυλλώδη λαχανικά που προσφέρουν εξίσου βιταμίνες και θρεπτικά συστατικά. Το σπανάκι για παράδειγμα, που θα μπορούσε να συνδυαστεί σε αρκετές συνταγές για smoothies, αποτελεί μία καλή λύση που περιέχει σίδηρο, βιταμίνη Α και φυλλικό οξύ. Τα ψάρια και κυρίως ο σολομός είναι πλούσια σε DHA ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, απαραίτητα για την εξέλιξη του παιδικού εγκεφάλου και της γνωστικής ανάπτυξης στο σύνολό της.

Σε όλα τα στάδια της παιδικής ανάπτυξης, οι γονείς θα πρέπει να ακολουθούν πιστά τις οδηγίες του παιδιάτρου, ο οποίος γνωρίζει το ιστορικό του παιδιού και καθορίζει τον τρόπο διατροφής του. Οι γονείς συνίσταται να τηρούν τις αναλογίες και τους συνδυασμούς των διαφόρων τροφίμων, ώστε να αποφευχθεί αφενός ο κίνδυνος για εκδήλωση διατροφικών ελλείψεων, αφετέρου να περιοριστεί η πιθανότητα εκδήλωσης τροφικών αλλεργιών.

Δρ. Μαριαλένα Κυριακάκου
www.kyriakakou.gr
marialenakyriakakou@gmail.com