Νευρογενής ανορεξία - Ο ρόλος της οικογένειας

Στα κορίτσια, επειδή είναι μεγαλύτερο το ποσοστό εμφάνισης της συγκεκριμένης διαταραχής σε σχέση με τα αγόρια.

Παρόλο που ερευνητικά φαίνεται να μην θεωρείται η οικογένεια γενεσιουργός αιτία, μπορεί να συντελέσει στην διατήρηση της ανορεξίας. Για παράδειγμα, όταν ένα υπέρβαρο κορίτσι χάσει σημαντικό βάρος και οι γονείς το επιβραβεύουν περισσότερο από όσο θα έπρεπε ή δίνουν μεγαλύτερη προσοχή σε σχέση με πριν, κλπ.

Έτσι στην αρχή της εμφάνισης της διαταραχής, οι γονείς μπορεί άθελά τους και χωρίς να το γνωρίζουν να συμβάλλουν αρκετά, καθώς λειτουργούν ως ενισχυντικοί παράγοντες της διαταραχής. Ενισχύοντας το πόσο καλά τα καταφέρνει η κόρη να συγκρατηθεί και δεν τρώει πλέον όπως πριν, ο αυτοέλεγχος που δείχνει…

Ακόμα και όταν έχει πλέον εμφανιστεί η διαταραχή, η ανησυχία της οικογένειας και το έντονο στραμμένο ενδιαφέρον πάνω στην κόρη που νοσεί, ενισχύουν την ανορεκτική συμπεριφορά, πχ. η ανησυχία για τον υποσιτισμό που τους κάνει να είναι πολύ περισσότερο ελαστικοί απέναντί της.
Μάλιστα, οι κόρες αρκετά συχνά περιγράφουν κυρίως τη σχέση με τη μητέρα ως μία σχέση χωρίς ξεκάθαρα όρια και ελεγκτική συμπεριφορά και τον πατέρα πιο απόμακρο.

Επίσης, εφόσον κόρη και μάνα έχουν και το ίδιο φύλο μοιράζονται μεταξύ τους την ανησυχία τους για την εικόνα σώματος, δίνοντας μεγαλύτερη έμφαση στο τι είναι αποδεκτό κοινωνικά και αρεστό. Πολλές φορές – κυρίως στην εφηβεία – βλέπουμε μάνα και κόρη να κάνουν μαζί «δίαιτα», να ακολουθούν τις ίδιες διατροφικές συνθήκες ή αν η μάνα είναι καλλίγραμμη και η κόρη όχι, να την πιέζει να ακολουθήσει ένα πιο σωστό διατροφικό πρόγραμμα…

Τα παραπάνω δεν σημαίνουν πως ευθύνεται η μητέρα ή η οικογένεια για την ανορεκτική συμπεριφορά της κόρης όπως προανέφερα. Φαίνεται όμως το δυσλειτουργικό οικογενειακό σχήμα που μπορεί να αυξήσει την ένταση ανάμεσα στα μέλη. Γνωρίζουμε ακόμη πως κάποιες φορές, όταν υπάρχουν εντάσεις, ένα μέλος της οικογένειας «αρρωσταίνει» ώστε να τραβήξει το ενδιαφέρον και να μειωθούν ή να σταματήσουν οι εντάσεις.

Γι' αυτόν ακριβώς τον λόγο, χρειάζεται όλη η οικογένεια να μπει σε πρόγραμμα ψυχοθεραπευτικό, ώστε να ενισχυθούν οι θετικές συμπεριφορές και να δημιουργηθούν νέες πιο αποδοτικές, να αλλάξουν κάποιοι τρόποι που είχαν παγιωθεί τα προηγούμενα χρόνια.

Ξέρουμε ακόμη πως δεν γνωρίζουμε επακριβώς τι προκαλεί την ανορεξία, δεν είναι και τόσο ξεκάθαρο, πέρα από γονιδιακούς παράγοντες, κληρονομικότητα δηλαδή και τη δομή προσωπικότητας, η οποία έχει ως κύρια χαρακτηριστικά το άγχος, την τελειοθηρία και μία άκαμπτη και απόλυτη συμπεριφορά. Χωρίς βέβαια να σημαίνει πως όποια έφηβη έχει αυτά τα τρία χαρακτηριστικά θα γίνει και ανορεκτική. Ασφαλώς συμβάλλουν και τα ΜΜΕ στην εμφάνισή της, όπως όμως και έντονες στρεσογόνες καταστάσεις ή γεγονότα ψυχοτραυματικά…

Μαρίνα Μόσχα

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας