Κόμπλεξ ανωτερότητας: Τι κρύβεται πίσω από την αλαζονεία μεγάλων και μικρών

Έχουμε συνηθίσει να ακούμε ή και να μιλάμε για το γνωστό στο ευρύ κοινό κόμπλεξ κατωτερότητας. Έχετε σκεφτεί ότι υπάρχει και το αντίθετο; Ναι, πρόκειται για ένα δίπολο ή πιο σωστά ένα σύμπλεγμα (κόμπλεξ), όπου στη μία πλευρά βρίσκεται ένα αίσθημα κατωτερότητας και στην άλλη ανωτερότητας και υπεροχής. Έτσι υπάρχουν άτομα που νιώθουν μειονεκτικά με τον εαυτό τους σε σχέση με άλλους ανθρώπους και άτομα που φτάνουν στο σημείο να νιώθουν πως υπερτερούν…

Δέκα σημαντικά πράγματα που πρέπει να διδάξετε στα παιδιά πριν γίνουν 10 χρόνων

Ποιος έχει κόμπλεξ ανωτερότητας

Το σύμπλεγμα ανωτερότητας αναφέρεται σε ανθρώπους που θεωρούν τον εαυτό τους «υπεράνω» των υπόλοιπων, είναι αλαζόνες, πιστεύουν πως υπερέχουν σε σχέση με όλους τους άλλους.

Με ποιες συμπεριφορές εκδηλώνεται το κόμπλεξ ανωτερότητας;

Δεν είναι και τόσο δύσκολο να αντιληφθούμε αν έχουμε στο περιβάλλον μας ένα άτομο με το συγκεκριμένο σύμπλεγμα, καθώς είναι κάτι που …δεν κρύβεται από εκείνον που το κουβαλά. Παραδείγματα όπως:

• Ανάγκη επιβεβαίωσης, αποδοχής, προσοχής και θαυμασμού στο άτομό του
• Έχουν πάντα δίκιο, δεν κάνουν ποτέ λάθη
• Τα δικά τους πράγματα, συμπεριφορές, άτομα, κλπ. είναι «τα καλύτερα»
• Ζουν με μία διαρκή σύγκριση όπου φυσικά πάντα ξεχωρίζουν
• Δεν σέβονται τους γύρω τους, πχ. μιλούν διαρκώς και διακόπτουν τους συνομιλητές τους
• Δεν έχουν ενσυναίσθηση προς τους άλλους
• Υπερηφανεύονται για τις επιτεύξεις τους

Εννέα πράγματα που πρέπει να λέτε στα παιδιά σας κάθε μέρα

Πώς το κόμπλεξ ανωτερότητας συνδέεται με το σύμπλεγμα κατωτερότητας

Όπως είδαμε και παραπάνω πρόκειται για ένα σύμπλεγμα με δύο πόλους: αυτόν της κατωτερότητας και τον αντίθετό της-την ανωτερότητα. Το άτομο με το σύμπλεγμα ανωτερότητας στην ουσία διακατέχεται από χαμηλή αυτοπεποίθηση που προσπαθεί να καλύψει – συνειδητά ή μη – το σύμπλεγμα κατωτερότητας. Χρησιμοποιεί ως άμυνα δηλαδή το εν λόγω σύμπλεγμα για «να κρύψει» τις αδυναμίες και την μειονεξία του. Αν λοιπόν παρουσιάσει έναν εαυτό «φουσκωμένο», αισθάνεται πως δεν θα αναγνωρίσουν οι άλλοι την αδύναμη πλευρά του. Γι αυτό τον λόγο μάλιστα, παρουσιάζεται και μία αστάθεια στο συναίσθημα καθώς από τη μία προσπαθεί να δείξει «άνετος, σίγουρος για τον εαυτό του και ανώτερος όλων» και από την άλλη βρίσκεται σε μία εσωτερική σύγκρουση με την αδύναμη πλευρά του…

7 τύποι τοξικών γονιών - Πώς θα τους αναγνωρίσεις

Κόμπλεξ ανωτερότητας VS Αυτοπεποίθηση

Η συσχέτιση που μπορεί να υπάρξει ανάμεσα στο σύμπλεγμα ανωτερότητας και στην αυτοπεποίθηση είναι πως η χαμηλή αυτοπεποίθηση μπορεί να οδηγήσει στο κόμπλεξ ανωτερότητας σε μία προσπάθεια να την αποκρύψει ένας άνθρωπος από τους γύρω του. Προσπαθεί να αναδείξει τον εαυτό του και ότι σχετίζεται με τον ίδιο, χωρίς να συνδέεται πραγματικά με τους άλλους και πολλές φορές μάλιστα τους μειώνει για να ανέβει ο ίδιος στα μάτια τους, κάτι που βέβαια όπως αντιλαμβανόμαστε δεν έχει και ιδιαίτερη επιτυχία. Αντίθετα ένας άνθρωπος με καλή αυτοεκτίμηση αντιμετωπίζει τον εαυτό του πολύ πιο θετικά, δεν αισθάνεται την ανάγκη να παρουσιάσει μία «παραφουσκωμένη εικόνα» για να νιώσει καλύτερα…

Πώς προσεγγίζουμε και πώς μιλάμε σε έναν άνθρωπο με κόμπλεξ ανωτερότητας;

Δεν είναι και τόσο εύκολες οι συναναστροφές με το εν λόγω άτομο. Αν παρόλα αυτά, βρίσκεται στο στενό οικογενειακό, φιλικό ή επαγγελματικό σας περιβάλλον και είστε αναγκασμένοι να έχετε επαφές, μπορείτε με έναν πολύ προσεκτικό τρόπο να το προσεγγίσετε. Θα χρειαστεί μεγάλη προσοχή στον τρόπο και στα λόγια που θα χρησιμοποιήσετε επειδή πολύ εύκολα θα νιώσει ότι θέλετε να το μειώσετε και τελικά είναι πολύ πιθανό να σας επιτεθεί. Άρα λοιπόν, προσπαθήστε να δείξετε το ενδιαφέρον σας με τέτοιο τρόπο που δεν θα νιώσει πως το υποτιμάτε και δεν το θίγετε, κάτι που πραγματικά δεν είναι καθόλου εύκολο. Ενδεχομένως μπορείτε να χρησιμοποιήσετε κάποια από τα καλά του στοιχεία – που σίγουρα θα έχει – και κάπου να βάλετε και τα προβληματικά ώστε να ισορροπήσει κάπως αυτό που θέλετε να του πείτε. Μην προσπαθήσετε να το αλλάξετε εσείς, εφόσον κανείς δεν μπορεί να αλλάξει τον άλλον! Μόνο ο ίδιος μπορεί να το κάνει και εάν το επιθυμεί, είτε από μόνος του, είτε με την βοήθεια ειδικού.

Τα παιδιά μαθαίνουν από τους γονείς - Τα παιδιά επηρεάζονται από αυτές τις συμπεριφορές;

Όπως έχουμε αναφέρει πολλές φορές τα παιδιά λειτουργούν σαν μικρά σφουγγαράκια που απορροφούν ότι υπάρχει μπροστά τους. Δεν έχουν φίλτρα για να κρατήσουν τη «χρήσιμη» πληροφορία και να «πετάξουν» την άχρηστη. Έτσι, αν ο γονιός συμπεριφέρεται με αυτό τον τρόπο, από τη μία το παιδί του πιθανά θα τον αντιγράψει και θα τον μιμηθεί και από την άλλη σκεφτείτε πόσο θα υποφέρει και εκείνο αν προσπαθεί ο γονιός να το βάλει μέσα στις συγκρίσεις του, αν έχει υψηλές προσδοκίες γι αυτό, κλπ. Σκεφτείτε ένα παιδί που προσπαθεί να ανταποκριθεί στις προσδοκίες αυτές και δεν τα καταφέρνει ή ακόμα και ένα παιδί που νιώθει πως είναι πρίγκηπας – σύμφωνα με το γονιό του – και έξω από την οικογένεια χάνει το βασίλειό του…

Γιατί ένα παιδί που μεγαλώνει με πολλή αγάπη παρουσιάζει κακή συμπεριφορά;

Χαρακτηριστικά που δείχνουν ότι κάποια παιδιά έχουν κόμπλεξ ανωτερότητας

Τα χαρακτηριστικά είναι ανάλογα με των ενηλίκων, όπου το παιδί μπορεί να υπερηφανεύεται για το πόσο έξυπνο, όμορφο, καλό είναι, πόσο ωραία είναι τα παιχνίδια του, πόσα πολλά έχει, πόσο πιο ανώτερο είναι από τα άλλα παιδιά.

Γονεϊκές συμπεριφορές που είναι πολύ τοξικές

Πώς διαχειριζόμαστε το κόμπλεξ των παιδιών στις μικρές ηλικίες

Αν καταλάβετε πως το παιδί σας συμπεριφέρεται με το συγκεκριμένο κόμπλεξ, προσπαθήστε να μιλήσετε μαζί του, ρωτήστε το πώς αισθάνεται, «δείτε» τα άγχη και τις ανησυχίες του. Η βοήθεια ειδικού επίσης θα φανεί χρήσιμη ώστε το παιδί σας να «πατήσει» στα πόδια του και να αποδεχτεί τον εαυτό του…

Μαρίνα Μόσχα

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας

^{*πρώτη δημοσίευση 29/06/2021 - ανανεώθηκε}