Oικογένεια: Όταν το παιδί μεγαλώνει χωρίς μαμά...

Μάλιστα, λέμε πως είναι η ισχυρότερη μορφή σύνδεσης, καθώς πέρα από τη σωματική σύνδεση και την αγκαλιά, ανταλλάσσονται μηνύματα προστασίας, ασφάλειας, σιγουριάς, ικανοποίησης των βιολογικών και αναγκών και άλλα μηνύματα που διαμορφώνουν την ψυχοσυναισθηματική και πνευματική του ανάπτυξη.

Βέβαια, δεν σημαίνει πως όλες οι μητέρες είναι δοτικές συναισθηματικά προς το παιδί τους, αντίθετα με το προσδοκούμενο. Υπάρχει και η μητέρα που είναι παρούσα αλλά ταυτόχρονα και απούσα, βρίσκεται δηλαδή στη ζωή του παιδιού, αλλά είναι σα να μην υπάρχει. Μία ακόμη δύσκολη περίπτωση, όπου έχει επίσης δύσκολες συνέπειες στην παιδική εξέλιξη. Η εργαζόμενη μητέρα – αν και οι περισσότερες μαμάδες εργάζονται σήμερα - όταν όμως δεν αφιερώνει τον κατάλληλο χρόνο στο παιδί της με την πρόφαση της εργασίας… Η μία μητέρα με μία διαταραχή σωματική ή ψυχική που δεν της επιτρέπει «να είναι εκεί».

Η απώλεια της μαμάς και συζύγου…

Στις περιπτώσεις όπου η μητέρα δεν βρίσκεται στη ζωή και ο πατέρας αναγκάζεται μόνος του να αναθρέψει το παιδί ή τα παιδιά του, η κατάσταση δεν είναι τόσο απλή, καθώς υπάρχει και το δικό του πένθος όπου καλείται να διαχειριστεί. Και εκείνος βιώνει τη δική του απώλεια ενώ χρειάζεται και οφείλει όμως να σταθεί όρθιος για το παιδί του. Έρχεται αντιμέτωπος με τα δικά του δύσκολα και επώδυνα συναισθήματα που προκαλεί το πένθος από τη μία αλλά και με τα κοινωνικά στερεότυπα που δεν μας έχουν συνηθίσει στην εικόνα της μονογονεϊκής οικογένειας με τον μπαμπά ως τον μόνο γονιό. Έναν μπαμπά που αναρωτιέται πως θα τα βγάλει πέρα μόνος του, πως θα μεγαλώσει το παιδί του, αναπτύσσει μέσα του την αίσθηση της μοναξιάς αλλά και του πόσο φθαρτοί είμαστε, τον αναγκάζει να ωριμάσει περισσότερο από όσο θα έπρεπε στην ηλικία που βρίσκεται και να αναλάβει ευθύνες πολύ μεγαλύτερες από εκείνες που είχε υπολογίσει. Αν προσθέσουμε και τα όνειρα που «ακυρώθηκαν», τον επαναπροσδιορισμό στις σχέσεις ανάμεσα στα υπόλοιπα μέλη (παιδιά, αδέλφια, συγγενείς) και την ύπαρξη ή μη ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος, αντιλαμβανόμαστε πόσο ψυχοφθόρα διαδικασία περνάει και ο ίδιος… Πόσο μάλλον αν ο μπαμπάς δεν είχε ιδιαίτερη εμπλοκή στο μεγάλωμα του παιδιού του και τώρα καλείται να αναθεωρήσει και να γίνει και πατέρας αλλά και μητέρα μαζί!

Τι μπορώ να κάνω ως πατέρας;

Και έρχεται εκείνη η ώρα που το παιδί σας ρωτάει γιατί διαφέρει από τα άλλα παιδάκια. Σας ξύνει την πληγή και προβληματίζεστε. Μία ερώτηση όμως που φαντάζομαι πως περιμένατε κάποια στιγμή να γίνει. Για να μπορέσετε να απαντήσετε αλλά και να στηρίξετε το παιδί σας χρειάζεται να «δουλέψετε» κάποια πράγματα με τον εαυτό σας, όπως για παράδειγμα:

• Να υπάρχει ένα μητρικό υποκατάστατο – αν είναι δυνατόν βέβαια, όπως μία θεία, μία γιαγιά, ένα μέλος της υπόλοιπης οικογένειας που θα μπορεί να αναλάβει μέχρι κάποιο σημείο το μητρικό ρόλο αλλά και να σας βοηθήσει στην ανατροφή του. Χωρίς αυτό να σημαίνει πως θα «φορτώσετε» το παιδί στον άλλον άνθρωπο.
• Να είστε εκεί για το μικρό σας με φροντίδα, κατανόηση, να νιώθει ότι μπορεί να σας μιλήσει και να σας πει ότι το απασχολεί, να ξέρει πως η αγκαλιά σας είναι πάντα ανοιχτή μαζί με την καρδιά σας. Σίγουρα δεν είστε η μητέρα του, είστε όμως ο πατέρας και παίζεται και λίγο τον ρόλο της μαμάς…
• Να δώσετε τον απαραίτητο χρόνο ώστε να έρθετε πιο κοντά σταδιακά σε περίπτωση που η σχέση σας δεν ήταν το προηγούμενο διάστημα τόσο …κοντινή!
• Να του εξηγήσετε τι συμβαίνει, ανάλογα με την ηλικία του βέβαια και το τι μπορεί να κατανοήσει, θα δοθούν και οι ανάλογες λεπτομέρειες. Όσο και να νιώθετε άβολα και άσχημα να του εξηγήσετε την υπάρχουσα κατάσταση, είναι βέβαιο, πως αργά ή γρήγορα θα μάθει την αλήθεια. Και καλό είναι να την μάθει από εσάς και όχι από κάτι που άκουσε «χωρίς να πρέπει» ή από έναν «καλοθελητή». Και το κυριότερο, έχει δικαίωμα να γνωρίζει!

Το σίγουρο είναι πως το παιδί σας χρειάζεται την αποδοχή και την αγάπη σας «άνευ όρων». Να το κατανοείτε, να το στηρίζετε, να το αγαπάτε - να το δείχνετε και να του το λέτε, να το αποδέχεστε όπως είναι, να το οριοθετείτε, έτσι ώστε να νιώθει πως έχει μία σημαντική σταθερά στη ζωή του: εσάς!

Μαρίνα Μόσχα
ΜΑ Κλινικής Ψυχολογίας – Ψυχοθεραπεύτρια