Πώς δημιουργείται μία ασφαλής προσκόλληση (attachment parenting)

Η γονεϊκή προσκόλληση αναφέρεται στη συναισθηματική ανταπόκριση και αυτή η πρακτική ευθυγραμμίζεται καλύτερα με την επιστημονική θεωρία προσκόλλησης. Τα μωρά μεγαλώνουν καλύτερα όταν τα συναισθήματά τους λαμβάνονται σοβαρά υπόψη. Αρκετές φορές όμως, οι γονείς καλοπροαίρετα μπορεί να το παρακάνουν, πιστεύοντας ότι πρέπει να ικανοποιήσουν κάθε αίτημα του παιδιού.

Για να αναπτύξει το μωρό αίσθηση ασφάλειας, χρειάζεται να αναπτύξει γενικευμένη εμπιστοσύνη ότι ο φροντιστής του θα ανταποκριθεί και θα καλύψει τις ανάγκες του ή όταν εμφανιστούν αναντιστοιχίες, ο φροντιστής θα τις επιδιορθώσει. Αυτή η ροή συντονισμών, αναντιστοιχιών και επιδιόρθωσης προσφέρει τη βέλτιστη ποσότητα σύνδεσης αλλά και άγχους για να αναπτύξει το μωρό αυτοπεποίθηση και δεξιότητες αντιμετώπισης.

Πιο απλά, το «συνέχεια μαζί» που ακολουθούν κάποιες μητέρες για παράδειγμα, μπορεί στην ουσία να υποδηλώνει μία ανήσυχη και αγχωτική προσκόλληση και όχι μία προσκόλληση που δημιουργεί αίσθηση ασφάλειας στο βρέφος.

Πώς δημιουργείται μία ασφαλής προσκόλληση;

0-3 μηνών:

Σε φάση ηρεμίας το μωρό μπαίνει σε κατάσταση εγρήγορσης καθώς ενδιαφέρεται για τα πρόσωπα και τις φωνές γύρω του.

4-8 μηνών:

Οι προσπάθειες του φροντιστή να ηρεμήσει το μωρό συνήθως έχουν αποτέλεσμα. Αν παρόλα αυτά το μωρό δεν ηρεμεί, μπορεί να υποδηλώνει είτε ανασφάλεια, είτε οποιοδήποτε από ένα σωρό άλλα πιθανά ζητήματα.

9 μηνών:

Το μωρό δείχνει ξεκάθαρη προτίμηση για έναν κύριο φροντιστή και κάποια επιφυλακτικότητα προς αγνώστους, αναστατώνεται εύκολα όταν χωρίζεται από τον κύριο φροντιστή του και ανακουφίζεται εύκολα μετά από έναν αποχωρισμό, συνεχίζοντας την εξερεύνηση ή το παιχνίδι.

9 μηνών–3 ετών:

Το παιδί δείχνει σαφή συναισθηματικό δεσμό με ένα πρωταρχικό άτομο και παραμένει κοντά σε αυτό το άτομο, δημιουργεί όμως στενές σχέσεις και με άλλα άτομα.

Ασφαλής και ανασφαλής προσκόληση

«Η προσκόλληση δεν επιτυγχάνεται από μια σειρά από κόλπα», συνηθίζουν να λένε οι ερευνητές, καθώς δεν υπάρχει καμία απόδειξη ασφαλούς προσκόλλησης. Για παράδειγμα, ο θηλασμός θεωρείται πολύ σημαντικός για το συναισθηματικό δέσιμο μητέρας-βρέφους. Παρόλα αυτά, αν γίνεται μηχανικά πιθανά να συμβάλλει σε μία ανασφαλή προσκόλληση, ενώ το ζεστό και διαδραστικό τάισμα με μπιμπερό θα μπορούσε να βοηθήσει στη δημιουργία μιας ασφαλούς προσκόλλησης, εφόσον το βρέφος «νιώθει» την φροντίδα της μητέρας του. Δεν είναι η μέθοδος σίτισης, αλλά η ποιότητα της αλληλεπίδρασης που έχει σημασία στην προσκόλληση.

Άλλο παράδειγμα είναι η συνεχής επαφή.. Σίγουρα, η στενή σωματική επαφή μέσα από την επαφή «δέρμα με δέρμα» και την αγκαλιά είναι ωφέλιμα για το βρέφος και μπορεί να το ηρεμήσουν αν όμως υπάρχει και συντονισμός ανάμεσα στη μητέρα και στο βρέφος. Είναι για παράδειγμα ήρεμη η μητέρα; Μήπως είναι αγχωμένη; Μπορεί να «διαβάσει» τα σήματα που της στέλνει το μωρό της ή πανικοβάλλεται εύκολα;

Παρόλα αυτά, η προσκόλληση δεν είναι πεπρωμένο, εξαρτάται από το τι άλλο θα ακολουθήσει. Ένα κακό ξεκίνημα στη ζωή, για παράδειγμα, μπορεί να επιδιορθωθεί σε μια επόμενη σχέση με έναν καλό μέντορα, έναν υγιή ρομαντισμό ή εποικοδομητική θεραπεία.

Είναι κατανοητή η ανησυχία μιας μητέρας για το πώς θα δημιουργήσει ασφαλή προσκόλληση με το μωρό της. Καλό είναι να έχει στο μυαλό της πως σίγουρα το ίδιο το μωρό θα την βοηθήσει δείχνοντάς της τον τρόπο. Γιατί, ανεξάρτητα από την προσωπικότητά του—είτε κλαίει πολύ και κοιμάται λίγο, είτε θηλάζει είτε τρέφεται με μπιμπερό—το μωρό προσκαλεί τη μητέρα του – τον φροντιστή του με έναν χαριτωμένο τρόπο, με εκείνο το ορθάνοιχτο βλέμμα, τη βρεφική μυρωδιά και τα μικροσκοπικά δαχτυλάκια του που κουλουριάζονται γύρω από το δικό σας μεγάλο δάχτυλο συνήθως… Να έχετε λοιπόν στο μυαλό ότι εκείνη την ώρα το μωρό σας ενημερώνει για το τι χρειάζεται και πριν το καταλάβετε, σας φωτίζει με εκείνο το φοβερό χαμόγελο…

Τέλος, η προσκόλληση βρίσκεται πάντα σε εξέλιξη, καθώς το μωρό αρχίζει να κάνει διακρίσεις μεταξύ των ανθρώπων και να δείχνει τις προτιμήσεις του…

Μαρίνα Μόσχα
ΜΑ Κλινικής Ψυχολογίας – Ψυχοθεραπεύτρια