Ψυχική ωριμότητα των γονέων και ο ρόλος της στην ανατροφή των παιδιών

Τι είναι η συναισθηματική ωριμότητα

Η συναισθηματική ωριμότητα προσφέρει στο άτομο την αίσθηση της σταθερότητας, δίνει αυτοπεποίθηση, καλή εικόνα εαυτού, εμπιστοσύνη στις δυνάμεις, ικανότητα ψυχοσυναισθηματικής έκφρασης, ενσυναίσθηση, ψυχική ηρεμία και αρμονία. Όταν ο γονιός είναι ώριμος, μπορεί να σταθεί δίπλα στο παιδί του, να του δώσει τον κατάλληλο χώρο να αναπτυχθεί χωρίς να το πνίγει μέσα από τις δικές του ανασφάλειες. Αντίθετα, μπορεί και τις αντιλαμβάνεται, έχει αυτογνωσία, είναι συνεργάσιμος και δημιουργικός, ενώ μπορεί να σχετιστεί με τους άλλους ανθρώπους με ένα γνήσιο και ειλικρινή τρόπο.

Χαρακτηριστικά γονέων με ψυχική ανωριμότητα

Η ψυχική ανωριμότητα όπως αντιλαμβανόμαστε δεν μας επιτρέπει να σχετιστούμε με έναν δημιουργικό και γνήσιο τρόπο με τους άλλους, πόσο μάλλον με το ίδιο μας το παιδί. Ένας ανώριμος γονιός σημαίνει πως λειτουργεί και ο ίδιος «σαν παιδί», δεν έχει αναπτύξει τις κατάλληλες ψυχικές δεξιότητες όπου μπορεί να σταθεί στα πόδια του, να γνωρίζει πλευρές του εαυτού του, να αναλαμβάνει τις ευθύνες του. Αντίθετα, πρόκειται για έναν γονιό που συχνά ανταγωνίζεται το παιδί του, μπορεί να προκαλέσει άγχος, κατάθλιψη, ανασφάλεια. Άλλωστε και αυτός ο γονιός προέρχεται από έναν όχι και τόσο ασφαλή δεσμό πρόσδεσης από τον δικό του γονιό. Μπορεί να βγάζει λοιπόν το άγχος του, να γίνεται εγωκεντρικός ή ακόμα και με ναρκισσιστικά στοιχεία, να είναι εξαρτητικός, να ζει μέσα από τη ζωή του παιδιού του ή τη ζωή των άλλων, να μην μπορεί γενικότερα να διαχειριστεί τις δυσκολίες της καθημερινότητας και φυσικά να μην μπορεί να οριοθετηθεί για να οριοθετήσει το παιδί του. Δύσκολα μπορεί να αναλάβει την προσωπική του ευθύνη, προβάλλοντάς την στους άλλους, δεν μπορεί εύκολα να αναγνωρίσει το πρόβλημα αλλά και να το δει, δεν μπορεί να λύσει. Δύσκολη επίσης παρουσιάζεται και η διαχείριση των συναισθημάτων του με την απουσία ενσυναίσθησης να κυριαρχεί.

Ψυχική ανωριμότητα του γονέα - Συνέπειες στο παιδί

Εύκολα μπορούμε να καταλάβουμε τις συνέπειες σε ένα παιδί που μεγαλώνει με έναν γονιό, ο οποίος δεν αναγνωρίζει τα λάθη του, δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες του, δεν μπορεί να αναγνωρίσει τα προβλήματα της καθημερινότητας ή να βρει λύσεις. Ένα γονιό που φέρεται και εκείνος σαν παιδί, λειτουργώντας εγωκεντρικά, χειριστικά αλλά και ανταγωνιστικά πολλές φορές ή έναν γονιό εξαρτητικό που δεν δίνει χώρο στο παιδί του να αναπνεύσει και να αναπτύξει την δική του προσωπικότητα. Δυστυχώς αυτό το παιδί δεν μπορεί να διαχωρίσει το δικό του όριο από εκείνο του γονιού, ενώ συχνά βλέπουμε να αναλαμβάνει εκείνο τον δύσκολο ρόλο «του γονιού» και ας μην του αρμόζει. Αποτέλεσμα να μεγαλώνουν παιδιά με δυσκολία στις ψυχοσυναισθηματικές δεξιότητες, αντιδραστικά-παθητικά παιδιά, ανεύθυνα, παιδιά με χαμηλή αυτοεκτίμηση, ανασφάλεια, αυτό-αμφιβολίες για την εικόνα εαυτού, άγχος, φοβίες, καταθλιπτική συμπεριφορά, παιδιά που μαθαίνουν πως δεν είναι σημαντικά εφόσον ο πιο σημαντικός άνθρωπος στη ζωή τους – ο γονιός – δεν αναγνωρίζει την αξία τους, τα παιδιά αυτά μεγαλώνουν με ένα έλλειμα, με ένα τραύμα.

Αντιμετώπιση της ψυχικής ανωριμότητας

Η αντιμετώπιση περιλαμβάνει την ύπαρξη του άλλου συναισθηματικά ώριμου γονιού ή ενός υποστηρικτικού περιβάλλοντος (συγγενείς, φίλοι) που θα εξισορροπήσουν την κατάσταση όσο το δυνατόν βέβαια γίνεται. Φυσικά, ο καλύτερος τρόπος για να υπάρξει «λύση» είναι ο ειδικός όπου θα βοηθήσει τον συναισθηματικά ανώριμο γονιό να αναγνωρίσει τον τρόπο που λειτουργεί και να τον διαχειριστεί πιο κατάλληλα, να τον βοηθήσει δηλαδή να ωριμάσει συναισθηματικά.

Μαρίνα Μόσχα
ΜΑ Κλινικής Ψυχολογίας – Ψυχοθεραπεύτρια