Γιατί το παιδί μου είναι τόσο μοναχικό;
«Το παιδί μου περνά πολύ χρόνο μόνο του, τι του συμβαίνει;»
Αρκετές φορές τα παιδιά προτιμούν να είναι μόνα τους – κυρίως στην εφηβεία χωρίς αυτό να είναι απαραίτητα πρόβλημα. Βέβαια, ο γονιός ανησυχεί και αναρωτιέται τι συμβαίνει, προσπαθεί πολλές φορές να του μιλήσει αλλά να συναντά «τοίχο» καθώς το παιδί μπορεί να μην θέλει να μιλήσει, να πει πως αισθάνεται. Όσο μάλιστα ο γονιός γίνεται περισσότερο πιεστικός μέσα από την ανησυχία του τόσο το παιδί του κλείνεται και απομακρύνεται από εκείνον.
Δοκιμάστε σε αυτές τις περιπτώσεις να μιλήσετε για δικές σας στιγμές που νιώσατε μόνος, καθώς το μοίρασμα μπορεί σιγά σιγά να δείξει στο παιδί σας πως τελικά δεν είναι κάτι που το περνάει μόνο εκείνο αλλά το έχει βιώσει και ο γονιός του. Ίσως έτσι μπορέσει σταδιακά να αρχίσει να εκφράζει κάποια από τα συναισθήματά του, φτάνει βέβαια και εσείς να μην το κατακεραυνώσετε με ερωτήσεις ή με κριτική για το πως πρέπει να νιώθει ή υποτιμήσετε αυτό που νιώθει. Αν πάλι δεν θέλουν να σας πουν, δοκιμάστε ξανά μετά από 2-3 μέρες.
Άλλα παιδιά, ειδικά πολύ μικρά παιδιά και παιδιά του φάσματος, μπορεί να μην ξέρουν πώς να εξηγήσουν αυτό που νιώθουν. Σύμφωνα με την ψυχολόγο Bethany Vibert όταν πρόκειται για παιδιά με αυτισμό, μερικές φορές η επικοινωνία των δικών τους εμπειριών μπορεί να είναι αρκετά δύσκολη. Συχνά μπορεί να δυσκολεύονται να συνδέσουν αυτό που νιώθουν και ποια είναι η εμπειρία τους με μια συγκεκριμένη λέξη που μπορεί να χρησιμοποιήσουν οι άλλοι για αυτήν την εμπειρία.
Στα μικρότερα παιδιά μπορεί να βοηθήσει πρώτα η διδασκαλία του τι είναι μοναξιά. Το να μοιραστείτε μια δική σας «εμπειρία μοναξιάς» είναι επίσης μια καλή στρατηγική. Για παράδειγμα: «Κάποιες φορές που είμαι μόνος/η μου θα ήθελα να έχω κάποιον δίπλα μου και να κάνουμε κάτι μαζί. Αυτό σημαίνει ότι νιώθω μοναξιά. Εσύ έχεις νιώσει έτσι; Τι θα ήθελες εκείνες τις στιγμές;». με αυτό τον τρόπο δίνετε την ευκαιρία στο παιδί σας να βρει σας δώσει κάποιες ενδείξεις για το πως αισθάνεται και στη συνέχει να βρει κάποιες εναλλακτικές για το τι μπορεί να κάνει. Τέλος, να αντιληφθεί σταδιακά, πως μπορεί να δράσει και να μην χαθεί στην απάθεια…
Τι να πείτε (και τι να μην πείτε)
Είναι κατανοητή η τάση ως γονείς να θέλετε να επιλύσετε το οποιοδήποτε πρόβλημα που μπορεί αντιμετωπίζει το παιδί σας. Αλλά είναι καλύτερη ιδέα να περιμένετε, να κάνετε λίγο πίσω και να δώσετε λίγο χρόνο για να ακούσετε πρώτα τι έχει να πει το παιδί σας. Δίνοντας στα παιδιά τον χώρο να ανοιχτούν και να νιώθουν ότι ακούγονται, τους επιτρέπει να καταλάβουν ότι είναι εντάξει να μιλάνε για συναισθήματα — και ότι είστε εκεί όποτε χρειάζονται βοήθεια. Για τα παιδιά που μπορεί να νιώθουν απόρριψη ή ότι είναι αόρατα, το να δείξετε ότι νοιάζεστε θα είναι επίσης ιδιαίτερα σημαντικό για αυτά. Το να περιμένετε να ακούσετε περισσότερα θα σας βοηθήσει να είστε πιο υποστηρικτικοί αργότερα. Αν δεν τους δώσετε χώρο να μιλήσουν, μπορεί να βρείτε μια λύση που δεν ταιριάζει όμως πραγματικά στο πραγματικό πρόβλημα που αντιμετωπίζουν, καθώς το βλέπετε μέσα από τη δική σας ματιά!
Κάντε ερωτήσεις ανοιχτού τύπου: Για παράδειγμα, εάν το παιδί σας λέει ότι του λείπει να περνάει χρόνο με κάποιον που έβλεπε συχνά, μπορείτε να το ρωτήσετε σχετικά με αυτό. «Τι σου άρεσε πραγματικά να κάνεις μαζί του; Τι σου λείπει περισσότερο όταν τον βλέπεις;»
Σχολιάστε: Μερικές φορές τα σχόλια είναι μια καλή εναλλακτική σε ερωτήσεις. Έτσι, αν παρατηρήσετε ότι το παιδί σας δεν περνάει χρόνο με ανθρώπους όσο παλιά, μπορείτε να το επισημάνετε. Στη συνέχεια, δώστε χώρο να μιλήσει.
Επικυρώστε τις εμπειρίες του: Η εκδήλωση γνήσιου ενδιαφέροντος είναι πολύ σημαντική. Κάντε ό,τι καλύτερο μπορείτε για να ακούσετε χωρίς κριτική ό,τι έχει να πει. Προσπαθήστε επίσης να αποφύγετε την υπερβολική αντίδραση με υπερβολική συμπάθεια ή συγκίνηση, καθώς αυτό μπορεί να το κάνει να νιώσει ακόμη χειρότερα. Μπορείτε να δείξετε ότι ακούτε καθρεφτίζοντας τι σας λέει «Ακούγεται σαν να περνάς δύσκολα» ή λέγοντας υποστηρικτικά πράγματα όπως «Ακούγεται δύσκολο. Θα μου πεις περισσότερα για αυτό;»
Μαρίνα Μόσχα
ΜΑ Κλινικής Ψυχολογίας – Ψυχοθεραπεύτρια
