Νευρική βουλιμία στην εφηβεία

Τι είναι η Ψυχογενής Βουλιμία;

Πρόκειται για μία διατροφική διαταραχή η οποία χαρακτηρίζεται από επαναλαμβανόμενα επεισόδια ανεξέλεγκτης υπερφαγίας και κάποιες αντισταθμιστικές συμπεριφορές που θα εμποδίσουν την αύξηση του βάρους, παράδειγμα η πρόκληση εμετού, έντονες δίαιτες, χρήση στην αρχή και κατάχρηση στην πορεία καθαρτικών ή διουρητικών, έντονη άσκηση.

Ποιους επηρεάζει η βουλιμία;

Όπως και η Νευρική Ανορεξία, έτσι και η Βουλιμία επηρεάζει περισσότερο το γυναικείο φύλο και πιο συγκεκριμένα ηλικίες από την εφηβεία έως τη νεαρή ηλικία. Υπολογίζεται μάλιστα ότι 1-5% αφορά έφηβες κοπέλες ενώ το ποσοστό αυξάνεται στο πανεπιστήμιο σύμφωνα με τον Αμερικάνικο Σύνδεσμο Διαιτολογίας.

Ποια είναι η βουλιμική συμπτωματολογία;

Δεν είναι τόσο εύκολο να αντιληφθεί κανείς την ύπαρξη μιας βουλιμικής διατροφικής διαταραχής, καθώς το άτομο μπορεί να είναι υπέρβαρο, αδύνατο ή ακόμα και να έχει φυσιολογικό βάρος. Παρόλα αυτά, οι γονείς μπορούν να αντιληφθούν την ύπαρξή της όταν βλέπουν άδεια περιτυλίγματα από τρόφιμα σε μέρη που δεν δικαιολογείται η ύπαρξή τους (πχ. συρτάρια, ντουλάπες, κάτω από το κρεβάτι ή το στρώμα, κλπ) ή το παιδί τους κάνει συχνούς εμετούς.

Η συμπτωματολογία περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

• Αυξομειώσεις στο βάρος και μόνιμη επιθυμία απώλειας βάρους
• Υπερφαγία ή κατανάλωση μεγαλύτερης ποσότητας φαγητού από το κανονικό
• Επίσκεψη στην τουαλέτα μετά το φαγητό με κύριο στόχο την πρόκληση εμέτου ή/και την χρήση καθαρτικών
• Σπασμένα αγγεία γύρω από τα μάτια (λόγω της πίεσης για την πρόκληση εμέτου)
• Έντονη άσκηση που φτάνει σε υπερβολές (πχ. μετά από μία κουραστική μέρα, σε άσχημες καιρικές συνθήκες, κλπ)
• Έντονη ενασχόληση με οτιδήποτε αφορά τον έλεγχο του βάρους
• Ευερεθιστότητα, άγχος ή/και κατάθλιψη, ξεσπάσματα, αστάθεια στη συμπεριφορά
• Ανηδονία – δεν ευχαριστιέται δραστηριότητες και καταστάσεις που άλλοτε χαροποιούσαν το άτομο
• Αποφυγή κοινωνικών περιστάσεων και φίλων με τάση απομόνωσης
• Δυσφορία με την εικόνα σώματος και αρνητικές σκέψεις γύρω από το σχήμα και το βάρος του σώματος

Στην πορεία, ενώ δηλαδή η βουλιμική διαταραχή υπάρχει αρκετό καιρό, είναι πιθανά τα παρακάτω:

• Αφυδάτωση
• Κόπωση
• Δυσκοιλιότητα και άλλα γαστρεντερικά προβλήματα
• Δόντια που αρχίζουν να χάνουν το λευκό τους χρώμα, εμφανίζουν τερηδόνα
• Πρησμένα μάγουλα, ευαίσθητες αρθρώσεις στα δάκτυλα (λόγω της πρόκλησης εμέτου με το δάκτυλα)

Πώς αντιμετωπίζω ως γονιός την Νευρική Βουλιμία;

Συνήθως η βουλιμία χαρακτηρίζεται από ντροπή και ενοχές για τα βουλιμικά επεισόδια.

Γι' αυτό ακριβώς τον λόγο, το άτομο κρύβει αυτή την συμπεριφορά, η οποία δεν είναι εύκολα ορατή από τους γονείς και το περιβάλλον γενικότερα.

Αν λοιπόν ως γονείς παρατηρήσετε αλλαγές στις διατροφικές συνήθειες του παιδιού σας, μην αρχίσετε την κριτική ή την …ανάκριση. Μιλήστε μαζί του και αναφέρετε χαρακτηριστικά τι έχετε παρατηρήσει, ζητώντας την επίσκεψη σε ειδικό. Αν πάλι δυσκολεύεστε ή δεν είστε σίγουροι για το αν συμβαίνει κάτι ή όχι, ίσως μία πρώτη δική σας επίσκεψη σε ειδικό να σας βοηθήσει.

Πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί η Νευρική Βουλιμία;

Χρειάζεται η βοήθεια ειδικού που θα σχεδιάσει το πλάνο θεραπείας σύμφωνα με την ηλικία και τη σοβαρότητα της διαταραχής, μετά από ένα καλό ιστορικό. Συνήθως η ψυχοθεραπεία από μόνη της είναι αρκετή, ενώ σε πιο προχωρημένες περιπτώσεις ή σε συνδυασμό και με άλλα τραυματικά γεγονότα ή ψυχικές διαταραχές ίσως κριθεί αναγκαία και η λήψη φαρμακευτικής αγωγής με στόχο την μείωση του άγχους και της πιθανής καταθλιπτικής συμπτωματολογίας και μιας εμμονικής συμπεριφοράς. Επίσης, όπως σε όλες τις διατροφικές διαταραχές, είναι απαραίτητη η οικογενειακή θεραπεία για την καλύτερη δυνατή διαχείριση.

Προσέξτε όμως να μην τους δείξετε υπέρμετρο ενδιαφέρον, καθώς ειδικότερα στην εφηβεία, τα παιδιά συνήθως αντιδρούν στην υπερβολική ενασχόληση των γονιών τους με αυτά και μπορεί να καταλήξουν στα ακριβώς αντίθετα αποτελέσματα.

Φροντίστε επίσης να του παρέχετε όσον το δυνατόν υγιεινότερες επιλογές φαγητού, αποφεύγοντας να έχετε στην κουζίνα παχυντικές λιχουδιές και δίνοντας εσείς το παράδειγμα σωστής διατροφής.

Προσπαθήστε να έχετε κάποια γεύματα μέσα στην εβδομάδα όλοι μαζί, προκειμένου να έχετε διακριτικά μια εικόνα του τι και πόσο τρώει, αλλά και για να επικοινωνείτε περισσότερο.

Ακόμα, αν το παιδί σας γυμνάζεται και αντιληφθείτε ότι χάνει ή παίρνει βάρος εξαιτίας υποδείξεών του προπονητή του, συζητήστε με αυτόν για να μάθετε πώς ακριβώς πρέπει να το κάνει, ώστε αυτή η μεταβολή των κιλών του να μην αποτελέσει κίνδυνο για την υγεία του.

Τέλος, αναζητήστε πολύπλευρη βοήθεια η οποία θα περιλαμβάνει διατροφολόγο σε συνδυασμό με κάποιο ψυχολόγο ο οποίος θα σας κατευθύνει στον τρόπο προσέγγισης του παιδιού σας με εξειδικευμένες συμβουλές και θα του αλλάξει το δυσλειτουργικό τρόπο σκέψης σχετικά με την εικόνα του.

Άλλωστε, δεν είναι τυχαία και τα αποτελέσματα ερευνών που υποστηρίζουν πως όταν παίρνει μέρος στη θεραπεία και το οικογενειακό περιβάλλον η θεραπεία του βουλιμικού ατόμου είναι πολύ πιο αποτελεσματική, καθώς σταματούν συμπεριφορές που την προκαλούν ή την ενισχύουν.

Μαρίνα Μόσχα
ΜΑ Κλινικής Ψυχολογίας – Ψυχοθεραπεύτρια