Στρες και παιδί: 7 συμβουλές για γονείς

Μπορεί να ακούγεται παράξενο αλλά και τα παιδιά βιώνουν στρες καθώς περνούν μέσα από στρεσογόνες καταστάσεις. Δεν είναι όλα τόσο απλά όσο εμείς οι μεγάλοι νομίζουμε. Απλά, είναι διαφορετικοί οι λόγοι για τους οποίους στρεσάρονται – τις περισσότερες τουλάχιστον φορές – από τους δικούς μας.

Λογικό θα σκεφτείτε, εφόσον είναι διαφορετικές και οι ευθύνες αλλά και ο τρόπος που αντιλαμβάνονται και διαχειρίζονται καταστάσεις με το μικρό τους μυαλουδάκι. Κάποια παραδείγματα είναι το σχολείο και κυρίως οι πρώτες μέρες όπου βιώνουν το άγχος αποχωρισμού, τα μαθήματα, ένα γεμάτο δραστηριότητες πρόγραμμα, οι σχέσεις με συνομηλίκους, με συγγενείς που δεν τους έχουν και …ιδιαίτερη αδυναμία, ο ερχομός ενός νέου μέλους στην οικογένεια (αδελφάκι, παππούς/γιαγιά), η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου ή του κατοικίδιου, μία ασθένεια, η συγκρουσιακή σχέση των γονιών, μία μετακόμιση, το άγχος των γονιών που άθελά τους μεταδίδουν στα παιδιά, κλπ.

Πώς θα καταλάβω αν το παιδί μου έχει στρες;

Μπορεί εμείς οι μεγάλοι να αναγνωρίζουμε πιο εύκολα το άγχος μας, δεν συμβαίνει το ίδιο όμως και με τα παιδιά, όπου το σωματοποιούν και το εκδηλώνουν μέσα από σωματικές κυρίως ενοχλήσεις. Παράδειγμα, με πόνους σε διάφορα μέρη του σώματος (κεφάλι, κοιλίτσα, στομάχι, δύσπνοια, σφίξιμο/βάρος στο στήθος, τικ), διαταραχές στον ύπνο και στην όρεξη για φαγητό, μειωμένη διάθεση για δραστηριότητες που του άρεσαν ή και αποφυγή τους, απομόνωση και αποφυγή παιχνιδιού και φίλων, κλείσιμο στον εαυτό, μία πιο «παραπονιάρικη διάθεση», επιθετικότητα, φοβίες, νυχτερινή ενούρηση, ονυχοφαγία, τριχοτιλλομανία, κλπ. Βέβαια, όταν πρόκειται για σωματικές ενοχλήσεις, πρώτα θα συμβουλευτείτε τον παιδίατρο και αν σας αποκλείσει παθολογική αιτιολογία, τότε προφανώς το παιδί σας είναι αγχωμένο.

Πώς μπορώ να το βοηθήσω ένα παιδί με στρες

1. Η δική σας συμπεριφορά: Πρώτα από όλα, αναλογιστείτε μήπως μεταδίδετε στο παιδί σας το δικό σας άγχος. Τα παιδιά είναι μικρά σφουγγαράκια που απορροφούν ότι γίνεται γύρω τους…
2. Η σχέση με το/την σύντροφο: Επίσης σημαντική η μεταξύ σας σχέση, καθώς αυξάνεται η ανασφάλεια στο παιδί σας όταν υπάρχουν καυγάδες, συγκρούσεις, φωνές, κατηγορίες, κλπ.
3. Μιλήστε μαζί του: Αν δείτε ότι το παιδί σας αλλάζει την καθημερινότητά του και δεν είναι και τόσο ευδιάθετο, προσπαθήστε να καταλάβετε τι του συμβαίνει με τρόπο όμως που δεν παραπέμπει σε ανάκριση.
4. Μην υποτιμάτε αυτό που νιώθει: Μπορεί να σας φαίνεται ασήμαντο ή και αστείο αυτό που το προβληματίζει, σεβαστείτε το όμως και ενισχύστε το να σας μιλήσει. Μην ξεχνάτε ότι ο τρόπος που εκείνο αντιλαμβάνεται τη δική του πραγματικότητα είναι εξίσου σημαντικός με τον δικό σας και ας διαφέρει ο ένας από τον άλλον.
5. Μεγάλες προσδοκίες: Δεν αναφέρομαι στην ταινία αλλά στο τι περιμένετε εσείς από εκείνο. Αν νιώθει πως δεν μπορεί να ανταποκριθεί – άρα θα χάσει την αγάπη και την αποδοχή σας, καταλαβαίνετε πόσο άσχημη επίδραση θα υπάρξει στην ψυχολογία του…
6. Ναι στην υπομονή, όχι στη σύγκριση: Μην είστε ανυπόμονος γονιός και βιαστικός. Το κάθε παιδί έχει τους δικούς του χρόνους…
7. Αναγνωρίστε και ενισχύστε θετικές συμπεριφορές: Δυστυχώς εστιάζουμε πιο εύκολα στα αρνητικά που πιστεύουμε πως θα χαλάσουν την εικόνα μας. Έτσι και με το παιδί σας, μπορείτε να του μιλήσετε για τα αρνητικά του αλλά τονίζοντας και τη θετική σχετική συμπεριφορά του ταυτόχρονα.
8. Ενισχύστε τη συναισθηματική έκφραση: Είναι πολύ σημαντική η συναισθηματική αναγνώριση καθώς μεγαλώνοντας θα μάθει να την εκφράζει ή να την …κρύβει ακόμα και από τον εαυτό του.
9. Όχι στο βαρύ πρόγραμμα δραστηριοτήτων: Το παιδί χρειάζεται να έχει τον χρόνο του να παίξει και να νιώθει ότι είναι παιδί. Δυστυχώς σήμερα, οι γονείς το τραβολογούν σε διάφορες δραστηριότητες και μαθήματα, χωρίς να του αφήνουν τον «παιδικό του χρόνο», τον χρόνο της ανεμελιάς…
10. Ασχοληθείτε μαζί του: Κάντε πράγματα μαζί, παίξτε ομαδικά παιχνίδια, διασκεδάστε. Με αυτό τον τρόπο ενισχύετε όλο και περισσότερο τους δεσμούς στην οικογένεια και την εμπιστοσύνη, την ευχαρίστηση, την χαρά, καθώς υπάρχει αποσυμπίεση από την καθημερινότητα και τις υποχρεώσεις της για όλα τα μέλη της οικογένειας.

Μαρίνα Μόσχα

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας