Πόσο σημαντική είναι η ζωγραφιά στον παιδικό ψυχισμό;

Πόσο εύκολα έρχονται στο μυαλό μας εικόνες από παιδιά προσηλωμένα σε ένα κομμάτι χαρτί και με χρώματα στα χέρια, παιδιά που απεικονίζουν το περιβάλλον και τον ψυχικό τους κόσμο, έτσι τόσο απλά. Η ζωγραφική πράγματι αποτελεί έναν σημαντικό τρόπο στην παιδική έκφραση. Τα σχέδια, τα χρώματα, η θέση στο χαρτί, οι έντονες ή πιο ελαφριές γραμμές, ο τρόπος που πιέζουν την μπογιά στο χαρτί, και άλλα, είναι σα να ζωγραφίζουν τον ψυχολογικό χάρτη του παιδιού, τη σχέση με το περιβάλλον και τον κόσμο του.

Σα να είναι στην ανθρώπινη φύση η ζωγραφική, αν σκεφτούμε και τους πρωτόγονους στα σπήλαια, ακόμα και εκείνοι ήθελαν να αποτυπώσουν την καθημερινότητα και αυτό που τους συνέβαινε στα σκληρά βράχια. Πόσο μάλλον τα παιδιά, όπου μέσα από έναν τόσο δημιουργικό αλλά και ευχάριστο τρόπο δίνουν «φωνή» στον εσωτερικό τους κόσμο, απολαμβάνοντας. «Οι άνθρωποι είναι ζώα που χρησιμοποιούν εργαλεία» είχε πει ο Βενιαμίν Φραγκλίνος. Οι άνθρωποι απολαμβάνουν το σχέδιο επειδή διεγείρει την καθολική επιθυμία να εκφραστεί κανείς, εφόσον εκφράζοντας τον εαυτό του, απελευθερώνεται η καρδιά. Τα σχέδια αποφεύγουν τα γλωσσικά εμπόδια και επιτρέπουν συγκρίσεις μεταξύ ομάδων διαφορετικών γλωσσών και ικανοτήτων.

Σύμφωνα με ερευνητές (Thomas & Silk, 1990; Crook, 1985) «είναι ευρέως αναγνωρισμένο ότι το περιεχόμενο στις παιδικές ζωγραφιές μπορεί να παρέχει εικόνα για τα συναισθήματα και τις σκέψεις τους για τον κόσμο». Οι ζωγραφιές των παιδιών ανοίγουν ένα «παράθυρο» στις σκέψεις και τα συναισθήματά τους, κυρίως επειδή αντανακλούν μια εικόνα του δικού τους μυαλού.

Tι δείχνουν οι ζωγραφιές των παιδιών σας για τα συναισθήματά τους

Τα παιδιά ζωγραφίζουν για να εκφράσουν συναισθήματα. Δεν ξέρουν και δεν έχουν πολλούς τρόπους να εκφράσουν διαφορετικά τα συναισθήματα με λέξεις, κυρίως στις μικρές ηλικίες. Εκφράζουν τους φόβους, τις χαρές, τις ελπίδες, τα όνειρα και τους εφιάλτες τους μέσα από σχέδια ενώ ταυτόχρονα δείχνουν και τον τρόπο με τον οποίο σχετίζονται με τον κόσμο και με άλλα πράγματα. Μέσω της διαδικασίας παρατήρησης και ανάλυσης των σχεδίων μικρών παιδιών, μπορούν να αποκτηθούν γνώσεις σχετικά με την κοινωνική, τη συναισθηματική, τη σωματική και την πνευματική ανάπτυξη κάθε παιδιού. Ταυτόχρονα, το «πώς» το κάθε παιδί ερμηνεύει την ζωγραφιά του μας δηλώνει και στοιχεία από την ψυχολογική του σκέψη, μας βοηθά «να μπούμε» στον κόσμο του, να τον κατανοήσουμε κατά κάποιο τρόπο. Η έκφραση του παιδιού είναι ένα μέρος της φύσης του. Όταν τα παιδιά ζωγραφίζουν, επιλέγουν προσεκτικά τα υλικά τους, τις ξυλομπογιές, τις κηρομπογιές, τους μαρκαδόρους, τα χρώματα, τα σχέδια, το μέγεθος και τη θέση αυτού που θέλουν να σχεδιάσουν. Οι παιδικές ζωγραφιές είναι μοναδικές και μπορούν να μας δώσουν ακριβείς πληροφορίες για τον νεαρό καλλιτέχνη.

Είναι πολύ σημαντικό να ενθαρρύνουμε τα παιδιά να σχεδιάζουν, να ζωγραφίζουν και να φαντάζονται ελεύθερα για την ψυχική και συναισθηματική τους ωρίμανση, καθώς μέσα από την ζωγραφιά, τα παιδιά εκπαιδεύονται, μαθαίνουν, εξερευνούν, δοκιμάζουν, πειραματίζονται και ανακαλύπτουν νέες προοπτικές.

Μαρίνα Μόσχα

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας