Η σιωπηλή μάχη της επιλόχειας κατάθλιψης: Πώς να την αντιμετωπίσετε

Η επιλόχεια κατάθλιψη είναι μια σοβαρή ψυχική διαταραχή που συχνά παραμένει αόρατη και αδιάγνωστη, καθώς πολλές γυναίκες νιώθουν εγκλωβισμένες στο στερεότυπο ότι η μητρότητα συνοδεύεται πάντα από χαρές και ευτυχία. Η κοινωνία συχνά παρουσιάζει τη γέννηση ενός παιδιού ως την απόλυτη στιγμή πληρότητας για τη ζωή μιας γυναίκας, αλλά η πραγματικότητα για πολλές μητέρες είναι διαφορετική. Η επιλόχεια κατάθλιψη, μια κατάσταση που μπορεί να επηρεάσει σοβαρά τη σωματική και ψυχική υγεία της γυναίκας, συχνά αναπτύσσεται αργά και σταδιακά, δυσκολεύοντας την έγκαιρη αναγνώρισή της.

Baby blues VS Επιλόχεια κατάθλιψη: Κατανοώντας τη διαφορά και τη σημασία τους

Για πολλές γυναίκες, η μητρότητα φέρνει μια αίσθηση απώλειας της ταυτότητας και έντονα συναισθήματα θλίψης, άγχους και απογοήτευσης, κάτι που δεν ταιριάζει με τις κοινωνικές προσδοκίες του «ευτυχισμένου μητρικού ρόλου». Οι μητέρες αυτές βιώνουν ένα ψυχολογικό κενό, όπου νιώθουν ανίκανες να ανταποκριθούν στα καθήκοντά τους, αισθάνονται ντροπή και ενοχές που δεν ανταποκρίνονται στα κοινωνικά πρότυπα χαράς. Ο φόβος ότι θα κριθούν ως ανεπαρκείς ή ακατάλληλες μητέρες συχνά τις οδηγεί στη σιωπή, αποφεύγοντας να μιλήσουν για τα προβλήματά τους και για όλα όσα νιώθουν ή …δεν νιώθουν.

Η επιλόχεια κατάθλιψη εκδηλώνεται σταδιακά, γεγονός που καθιστά δύσκολη την έγκαιρη αναγνώρισή της τόσο από τη μητέρα όσο και από τους γύρω της. Η γυναίκα που υποφέρει από αυτήν μπορεί να καταπνίγει τα συναισθήματά της, θεωρώντας πως η θλίψη της είναι ασύμβατη με τον ρόλο της μητέρας, που «πρέπει» να είναι ευτυχισμένη και αφοσιωμένη στο μωρό της. Αυτός ο φαύλος κύκλος ενοχών και ντροπής επιδεινώνει την κατάστασή της, κάνοντας τη σιωπή ακόμη πιο βαθιά.

Αν δεν αναγνωριστούν και δεν αντιμετωπιστούν έγκαιρα τα συμπτώματα, η επιλόχεια κατάθλιψη μπορεί να επιδεινωθεί με την πάροδο του χρόνου. Οι γυναίκες που υποφέρουν απομακρύνονται ολοένα και περισσότερο από τις κοινωνικές σχέσεις και τις οικογενειακές τους ευθύνες, ενώ παράλληλα μπορεί να αναπτύξουν έντονες τάσεις φυγής ή ακόμα και αυτοκτονικές σκέψεις. Αυτό δημιουργεί έναν φαύλο κύκλο απομόνωσης και άρνησης, κάνοντας τη γυναίκα να πιστεύει ότι δεν είναι σε θέση να μοιραστεί τις ανησυχίες της χωρίς να κριθεί.

Από την χαρά στην απομόνωση: Οι προκλήσεις της ψυχικής υγείας μετά τη γέννα

Πώς θα την αντιμετωπίσετε;

Η επιλόχεια κατάθλιψη δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται με σιωπή. Το πρώτο και πιο σημαντικό βήμα για την καταπολέμηση αυτής της ψυχικής διαταραχής είναι η αναγνώριση των συναισθημάτων θλίψης, άγχους, ενοχών και απελπισίας. Αυτά τα συναισθήματα δεν υποδεικνύουν προσωπική αποτυχία, αλλά είναι συμπτώματα μιας σοβαρής κατάστασης που μπορεί να αντιμετωπιστεί με τη σωστή φροντίδα και υποστήριξη.

1. Αναγνώριση και αποδοχή: Το πρώτο βήμα είναι η αναγνώριση και η αποδοχή των συναισθημάτων αυτών. Οι νέες μητέρες πρέπει να καταλάβουν ότι δεν είναι μόνες και ότι πολλές άλλες γυναίκες βιώνουν παρόμοια συναισθήματα μετά τον τοκετό. Η αποδοχή ότι αυτά τα συναισθήματα είναι μια φυσιολογική αντίδραση στις μεγάλες αλλαγές της ζωής τους είναι κρίσιμη για την ανάρρωση.
2. Ζητήστε βοήθεια: Το επόμενο βήμα είναι η αναζήτηση βοήθειας, τόσο από επαγγελματίες όσο και από το περιβάλλον της γυναίκας. Οι επισκέψεις σε ψυχολόγο ή ψυχίατρο μπορούν να προσφέρουν πολύτιμη υποστήριξη. Μέσω της ψυχοθεραπείας, μπορεί να αναπτύξει δεξιότητες στη διαχείριση όλων εκείνων των συναισθημάτων που δυσκολεύεται να διαχειριστεί.
3. Περιβαλλοντική στήριξη. Η συναισθηματική αλλά και πρακτική υποστήριξη από τον σύντροφο και την οικογένεια είναι καθοριστικής σημασίας για τη μητέρα. Το περιβάλλον της πρέπει να αναγνωρίσει τα συμπτώματα και να σταθεί δίπλα της χωρίς να την χαρακτηρίζει και να της βάζει την ταμπέλα της «άρρωστης» αλλά και να την στηρίξει και πρακτικά, βοηθώντας την στα καθημερινά της καθήκοντα με την πρακτική βοήθεια στη φροντίδα του βρέφους. Η μητέρα πρέπει να νιώθει ότι δεν είναι μόνη στην αντιμετώπιση της νέας πραγματικότητας και ότι έχει ανθρώπους γύρω της που την υποστηρίζουν.
4. Αυτοφροντίδα: Η φροντίδα του εαυτού είναι εξίσου σημαντική στην πορεία της ανάρρωσης. Είναι σημαντικό να βρίσκει χρόνο η μητέρα για ξεκούραση και δραστηριότητες που την βοηθούν να ξεκουραστεί και να χαλαρώσει. Επίσης, η σωματική άσκηση, η ισορροπημένη διατροφή και ο καλός ύπνος – όσο βέβαια γίνεται - συμβάλλουν θετικά στην ψυχική υγεία.
5. Ομάδες στήριξης και εκπαίδευση: Οι ομάδες στήριξης για μητέρες αποτελούν μια εξαιρετική ευκαιρία για τις γυναίκες να μοιραστούν τις εμπειρίες τους και να συνειδητοποιήσουν ότι δεν είναι μόνες. Επιπλέον, η εκπαίδευση σχετικά με τη φροντίδα του νεογέννητου μπορεί να μειώσει το άγχος και τις ανησυχίες που συνδέονται με τη μητρότητα.

Μητρότητα και ψυχική υγεία: Το κοινωνικό στίγμα της επιλόχειας κατάθλιψης

«Μιλάω για αυτό που μου συμβαίνει»

Το πιο σημαντικό είναι να καταλάβει η μητέρα ότι το να πάσχει από επιλόχεια κατάθλιψη δεν αποτελεί ατομική αποτυχία, αλλά πρόκειται για μια σοβαρή ψυχική διαταραχή που απαιτεί κατανόηση και θεραπεία. Η αναγνώριση του προβλήματος και η αναζήτηση βοήθειας είναι τα πρώτα βήματα προς την ανάρρωση. Επιπλέον, η υποστήριξη από το περιβάλλον και η ανοιχτή συζήτηση γύρω από το θέμα της επιλόχειας κατάθλιψης μπορούν να σπάσουν τη σιωπή και το στίγμα που συχνά περιβάλλουν αυτήν την κατάσταση.

Μέσα από την ενθάρρυνση της ανοιχτής συζήτησης και της ενημέρωσης, οι νέες μητέρες μπορούν να λάβουν τη βοήθεια που χρειάζονται και να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά αυτή τη σιωπηλή μάχη.

Επιλόχειος κατάθλιψη: Το να ζητάς βοήθεια είναι πράξη δύναμης, όχι σημάδι αδυναμίας

Μαρίνα Μόσχα

Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας