Ο λόγος που πρέπει να διαβάζουμε στα παιδιά βιβλία

Για να γίνει αυτό βέβαια, χρειάζεται να εντρυφήσει από τα μικρά του χρόνια, σε βιβλία που είναι για την ηλικία του και με ευχάριστο τρόπο να τα «ρουφήξει». Αν γίνεται με πίεση γιατί το λένε οι γονείς ή γιατί «έτσι κάνουν τα καλά παιδιά», το αποτέλεσμα θα είναι το αντίθετο ή και αν ακόμα το παιδί διαβάζει, θα το κάνει καταναγκαστικά και για να ευχαριστήσει τους άλλους που σημαίνει ότι δεν θα εισπράξει το ίδιο όφελος. Όλο αυτό είναι όμως μία άλλη συζήτηση. Ας επικεντρωθούμε στο πως μπορεί το βιβλίο να βοηθήσει ένα παιδί, σε τι και πως.

Έχει φανεί μέσα από έρευνες, πως το διάβασμα μπορεί να προσφέρει ευχαρίστηση, μέσα από ένα φανταστικό ταξίδι, σε φανταστικούς κόσμους, με ήρωες που πλάθει ο καθένας στο μυαλό του και με χαρακτηριστικά που εκείνος προσδίδει, ενισχύοντας την ενσυναίσθηση. Μάλιστα, σε έρευνα σχετικά με την ανάγνωση και την ψυχική υγεία, ανακοινώθηκε πως όταν διαβάζουμε ιστορίες όπου οι χαρακτήρες είναι πλούσιοι και εξελιγμένοι, στην ουσία ταυτιζόμαστε μαζί τους. Με το να "γινόμαστε" μία άλλη προσωπικότητα, μαθαίνουμε "πως είναι να είσαι κάποιος άλλος" και μας βοηθάει να βελτιώσουμε τις δικές μας κοινωνικές δεξιότητες, να συναισθανθούμε τους άλλους και τις ανάγκες τους. Έτσι λοιπόν, σύμφωνα με την Keith Oatley που διεξήγαγε την έρευνα: "Η φαντασία μπορεί να λειτουργήσει ως προσομοιωτής πτήσης του μυαλού".

Το βιβλίο μορφώνει, βελτιώνει την κριτική και την αντίληψη, ακονίζει το μυαλό. Κάνει το παιδί πιο έξυπνο, όπως έχει βρεθεί μέσα από συσχετίσεις με παιδιά που δεν διαβάζουν. Λογικό, αν το σκεφτεί κανείς, εφόσον προσφέρονται πληροφορίες και γνώση που συνήθως συνοδεύονται από λογική τεκμηρίωση. Δίνει ερεθίσματα και τροφή για σκέψη, δίνει το περιθώριο πειραματισμού, δοκιμής του σωστού και του λάθους και ότι συνεπάγεται αυτή η δοκιμή, μέσα από περιπέτειες, ήρωες, διαφορετικές προσωπικότητες και καταστάσεις.

Άλλος ένας σοβαρός λόγος είναι πως βοηθάει το παιδί της μικρής ηλικίας να μάθει να διαβάζει και να νιώθει πως και αυτό αρχίζει και συμμετέχει με τον δικό του τρόπο τον κόσμο των μεγάλων. Μαθαίνει επίσης να συγκεντρώνεται σε ένα και μόνο πράγμα: την ανάγνωση και την κατανόησή της. Μαθαίνει να «δίνει χρόνο», να «περιμένει» μέχρι να πάει στο παρακάτω κεφάλαιο.

Το βιβλίο επίσης σύμφωνα με ειδικούς, βοηθάει και στη νευροφυσιολογία του εγκεφάλου από την βρεφική ηλικία και στη σωστή ανάπτυξη. Εμπλουτίζει το λεξιλόγιο, το γραπτό λόγο, αναπτύσσει τις αναλυτικές διανοητικές ικανότητες.

Το βιβλίο φτιάχνει πρότυπα, μέσα από τους ήρωες με τους οποίους ταυτίζεται το παιδί, το μαθαίνει για τη διαφορετικότητα ως κάτι φυσιολογικό, το διδάσκει με έναν ευχάριστο τρόπο.

Το βιβλίο προσφέρει απόλαυση, ηρεμία και χαλάρωση. Έχετε προσέξει πόσο ήσυχα γίνονται τα παιδιά και πόσο πολύ προσηλώνονται;

Όπως έχει πει και ο γνωστός παραμυθάς, Ευγένιος Τριβιζάς, το βιβλίο πρέπει: «Να γοητεύει και να διασκεδάζει το παιδί, να διευρύνει τους δημιουργικούς του ορίζοντες και να καλλιεργεί τη φαντασία του».

Για να γίνει όλο αυτό βέβαια, χρειάζεται ο γονιός να το μάθει από μικρό τη μαγεία του βιβλίου. Σίγουρα στις μέρες μας, με όλη αυτή την τεχνολογία να βομβαρδίζει μικρούς και μεγάλους, δεν είναι και τόσο εύκολο, εφόσον είναι πολύ πιο εύκολο ακόμα και για το γονιό να «αράξει» το παιδί του στην τεχνολογική νταντά, μπροστά σε ένα τάμπλετ, στον υπολογιστή ή στη τηλεόραση, για να έχει και εκείνος λίγες ήρεμες στιγμές. Χρειάζεται να το πάρει στο «χώρο του βιβλίου» - βιβλιοπωλείο, να διαλέξουν το παραμύθι που του αρέσει, να δει την εικονογράφηση, να δει πόσα πολλά βιβλία υπάρχουν, να γυρίσουν στο σπίτι και να του το διαβάσει, ενώ και ο ίδιος νιώθει ότι «ξαναζεί το παραμύθι» και τα παιδικά του χρόνια, μέσα από το παιδί του, δίνοντας τον ανάλογο ενθουσιασμό και όχι βαρετό τόνο στη φωνή του, να το διαβάσουν μαζί δυνατά, ξανά και ξανά… Έτσι θα το μάθει να αγαπά και το ίδιο το βιβλίο και να το θεωρεί φίλο του και «παρεούλα»…

Μαρίνα Μόσχα
Ψυχοθεραπεύτρια, Συνεργάτης του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας του Θάνου Ασκητή

Διαβάστε επίσης:
Ευ. Τριβιζάς: «Τα ακατάλληλα παιδικά βιβλία, μπορεί να είναι τοξικά για την παιδική ψυχή»
Η αγάπη για το βιβλίο είναι κάτι που μπορεί να καλλιεργηθεί από πολύ μικρή ηλικία