Τι δεν πρέπει να λέμε σε μια γυναίκα που απέβαλε

Τι γίνεται όμως όταν μία γυναίκα αποβάλλει; Είναι αρκετοί εκείνοι που σκέφτονται: «Μα καλά, αφού δεν το γέννησες! Τι κάνεις έτσι; …Ήσουν μόνο λίγων μηνών…» και άλλα παρόμοια σχόλια!

Και όμως! Όταν μία γυναίκα αποβάλλει, ο συναισθηματικός της κόσμος κλονίζεται! Συναισθήματα ανάμεικτα με πόνο, στενοχώρια, θλίψη, απογοήτευση, ματαίωση. Πόσο μάλλον όταν αυτή η γυναίκα προσπάθησε να μείνει έγκυος μετά από μία δύσκολη διαδικασία με τεχνικές γονιμοποίησης, μετά από αρκετές προσπάθειες εξωσωματικής… Πρόκειται για ένα όχι και τόσο ευκαταφρόνητο στατιστικά ποσοστό αποβολών, αν σκεφτούμε πως παγκοσμίως καταλαμβάνει περίπου το 10%-15% των κυήσεων, μέσα στο πρώτο τρίμηνο.

«Πρέπει να σε κάνω να νιώσεις καλά!»

Χρειάζεται προσοχή λοιπόν στο «ΤΙ» θα πούμε και «ΠΩΣ» θα το πούμε. Είναι κατανοητό το ότι και σε εμάς μπορεί να μην είναι τόσο εύκολο καθώς δεν γνωρίζουμε πώς να διαχειριστούμε τη συγκεκριμένη κατάσταση. Ακόμα και αν έχουμε ζήσει και εμείς μία αποβολή… Είναι γνωστή επίσης η τάση των ανθρώπων να προσπαθούν «να τα φτιάξουν όλα», όπου μη αντέχοντας τον ψυχικό πόνο του άλλου, «πρέπει» να κάνω κάτι για να μην νιώθει έτσι, να τον παρηγορήσω, να «κουκουλώσουμε» τον πόνο!

Για αρκετούς επίσης, αποτελεί ακόμα ταμπού, με αποτέλεσμα να μην το ανοίγουμε καν ως θέμα ή να πιστεύουμε πως θα την φέρουμε σε πολύ δύσκολη κατάσταση, θίγοντας ένα τόσο προσωπικό της θέμα.

Μπορεί λοιπόν να έχουμε την καλύτερη πρόθεση, αλλά τελικά στη δυσκολία μας να διαχειριστούμε τον ψυχικό πόνο, μπορεί να κάνουμε «κακό» άθελά μας.

Τι δεν πρέπει, λοιπόν, να πούμε στη γυναίκα που μόλις έχασε το μωρό της;

1. «Τουλάχιστον, έγινε στο πρώτο διάστημα της εγκυμοσύνης σου!» Ναι, μπορεί να έγινε στο πρώτο τρίμηνο για παράδειγμα, μπορεί να μην είχε δει ακόμη μεγάλες διαφορές στο σώμα της, να μην είχε ακούσει την καρδούλα του, είχε όμως προλάβει να αντιληφθεί πως μία ζωή μεγαλώνει μέσα της! Αισθάνθηκε το θαύμα της φύσης και μην ξεχνάμε πως είτε ταλαιπωρήθηκε για να μείνει έγκυος, είτε όχι, η απώλεια δεν έχει να κάνει με το μεγέθους της κοιλιάς ή με το πόσους μήνες το κουβαλούσε μέσα της! Η απώλεια πονάει, άσχετα με το μέγεθος του εμβρύου. Πόσο μάλλον όταν η εγκυμοσύνη είναι προχωρημένη ή αναγκάζεται για άλλους λόγους να την διακόψει η ίδια η εγκυμονούσα σύμφωνα με τις οδηγίες του γιατρού της… Όπως και να έχει, όταν μία γυναίκα μένει έγκυος, αρχίζει και νιώθει «διαφορετικά», δεν μιλώ για το λεγόμενο μητρικό ένστικτο, καθώς αρκετές γυναίκες θεωρούν πως δεν το αισθάνονται και φοβούνται πως δεν θα είναι καλές μάνες. Και όμως, ακόμη και εκείνες όταν αποβάλλουν, το ψυχικό κόστος είναι μεγάλο! Κανείς δεν μπορεί να ξέρει πόσο έχει δεθεί η μέλλουσα μαμά με το μικρό της!
2. «Δεν ήταν γραφτό…, κάθε εμπόδιο για καλό…, δεν ήταν η ώρα του!» Γνωστή μας παροιμία λέει «παρηγοριά στον άρρωστο μέχρι να βγει η ψυχή του» Σίγουρα το αν ήταν ή όχι καλή στιγμή, αν ήταν γραφτό ή όχι, δεν το γνωρίζουμε εμείς αλλά η πρώην εγκυμονούσα και τι θα πει «δεν ήταν η ώρα του ή κάθε εμπόδιο για καλό; Ήταν καλό δηλαδή που έμεινε έγκυος αλλά όχι καλό να γεννήσει το μωρό της; Και αν ήταν ή δεν ήταν καλό, εκείνη είναι η μόνη αρμόδια για να το κρίνει!
3. «Μην στενοχωριέσαι, θα κάνεις άλλο…, συμβαίνει σε πολλές…» Ναι, μην στενοχωριέται που σκίστηκε το μπλουζάκι της ή που χάλασε το πλυντήριο, θα πάρει άλλο! Και σίγουρα συμβαίνει σε πολλές γυναίκες και θα εξακολουθήσει να συμβαίνει. Κατανοητή η προσπάθεια να κατεβάσουμε τον ψυχικό πόνο και να δώσουμε την αίσθηση πως όλα διορθώνονται, ο πόνος όμως και πάλι υπάρχει. Και εκείνη ξέρει αν μπορεί ή όχι να «κάνει άλλο», παρόλα αυτά, πονάει! Και αν δεν μπορεί να κάνει άλλο και απλά δεν μας το έχει πει;
4. «Ιατρικά, τι έφταιξε;» Ότι και να έφταιξε, δεν αλλάζει το αποτέλεσμα. Πόσο μάλλον αν η ίδια νιώθει πως αν δεν είχε κάνει αυτό ή εκείνο, αν ήταν στο κρεβάτι ή… θα μπορούσε να είχε αποφύγει την αποβολή! Το θέμα είναι πως το σώμα της απέβαλλε! Αρκετές ενοχές μπορεί να αισθάνεται και από μόνη της, δεν χρειάζεται να την φορτώσουμε και άλλες!
5. «Τουλάχιστον, έχεις και άλλο παιδί»: Ναι, έχει και άλλο ή άλλα παιδιά, και; Ακόμα και αν δεν είχε σκοπό να προχωρήσει σε επόμενη εγκυμοσύνη και απλά «συνέβη», το ότι αποφάσισε να το γεννήσει, είχε δρομολογήσει μέσα της και τον ερχομό ενός ακόμα παιδιού στην οικογένεια… Και βέβαια, μην μπείτε καν στο κόπο να της πείτε πόσο ευγνώμων πρέπει να είναι, εφόσον και παιδί έχει, και σύζυγο, και δουλειά, και υγεία, και…
6. «Μην το σκέφτεσαι! Πρέπει να γυρίσεις στη δουλειά σου για να ξεχαστείς!» Πόσο εκνευριστικό είναι αλήθεια όταν πονάμε – λογικά ή μη – να μας λένε οι άλλοι πως πρέπει να νιώθουμε και τι πρέπει να κάνουμε! Η γυναίκα αυτή βιώνει μία απώλεια, θέλει το χρόνο της να πενθήσει. Αν εμείς δεν μπορούμε να διαχειριστούμε την κατάσταση αυτή είναι δικό μας θέμα, δεν θα της πούμε όμως και πως πρέπει να νιώθει! Βέβαια, αν δούμε πως παίρνει μεγάλο χρονικό διάστημα και πως έχει επηρεαστεί η καθημερινή της λειτουργικότητα, τότε χρειάζεται να της συστήσουμε να δει ειδικό.

Υπάρχουν και άλλες φράσεις που χρειάζεται να αποφύγουμε. Ας κρατήσουμε όμως τις πιο σημαντικές στο μυαλό μας. Και το πιο σημαντικό, αντί να προσπαθούμε «να την κάνουμε καλά», ας είμαστε απλά δίπλα της και ας την αφήσουμε να μας μιλήσει για ότι εκείνη θέλει, να εκφραστεί όπως εκείνη θέλει, να κλάψει, να θυμώσει, να ξεσπάσει… Απώλεια σημαίνει πένθος, και μην ξεχνάμε πως το πένθος ο καθένας το βιώνει με τον δικό του τρόπο για να το ξεπεράσει…

Μαρίνα Μόσχα
Ψυχολόγος-Ψυχοθεραπεύτρια, μέλος της Ελληνικής Εταιρείας Αγωγής Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας