Πώς θα κάνουμε τον τρόπο διατροφής μας περισσότερο «φιλικό» προς το περιβάλλον;

Ένας τρόπος να συμβάλλουμε ως καταναλωτές στην προστασία του περιβάλλοντος είναι και ο τρόπος διατροφής μας, κάνοντας τη δίαιτά μας «βιώσιμη». Με τον όρο βιώσιμη δίαιτα εννοούμε τον τρόπο διατροφής με χαμηλές περιβαλλοντικές επιπτώσεις που συμβάλλει παράλληλα στην ασφάλεια των τροφίμων και στην ανθρώπινη υγεία σήμερα αλλά και στο μέλλον.

Δεν είναι όμως πάντα εύκολο για τους εμάς τους καταναλωτές να καταλάβουμε εάν ένα τρόφιμο είναι περισσότερο «βιώσιμο» από ένα άλλο. Για παράδειγμα, μπορεί να μας φαίνεται λογικό ότι τα τοπικά παραγόμενα τρόφιμα θα έχουν μικρότερο αποτύπωμα άνθρακα από αυτά που εισάγονται από το εξωτερικό. Ωστόσο, αυτό δεν αποτελεί τον κανόνα, καθώς οι περιβαλλοντικές επιπτώσεις σχετίζονται με πολλούς παράγοντες εκτός από τη μεταφορά, όπως η συσκευασία, η εποχικότητα και η διαδικασία καλλιέργειας/εκτροφής. Ωστόσο, υπάρχουν κάποιες βασικές αρχές ώστε να υιοθετήσουμε μία περισσότερο βιώσιμη διατροφή.

Περιορίζουμε την κατανάλωση ζωϊκών προϊόντων

Οι κατευθυντήριες οδηγίες για την προστασία του περιβάλλοντος μέσω της διατροφής συστήνουν τον περιορισμό των ζωικών προϊόντων. Άλλωστε, η οδηγία αυτή δεν αποκλίνει κατά πολύ από τις συστάσεις της Μεσογειακή Διατροφής που δίνει περισσότερη έμφαση σε αμυλούχα τρόφιμα (π.χ. ψωμί, πατάτες, ρύζι και ζυμαρικά, κατά προτίμηση ολικής αλέσεως), καθώς και πολλά φρούτα και λαχανικά. Για να είναι η διατροφή μας περισσότερο φιλική προς το περιβάλλον τα 2/3 των τροφίμων που καταναλώνουμε θα πρέπει να είναι φυτικής προέλευσης. Για να λαμβάνουμε επαρκείς ποσότητες πρωτεΐνης τα όσπρια αποτελούν καλές πηγές φυτικής πρωτεΐνης μαζί με τα ψάρια, τα αυγά, το άπαχο κρέας, καθώς και τα γαλακτοκομικά προϊόντα. Η κατανάλωση του κόκκινου κρέατος ιδανικά θα πρέπει να περιορίζεται σε μία φορά ανά μήνα. Για την ισορροπία της διατροφής, μία μικρή ποσότητα μονοακόρεστων και πολυακόρεστων λιπαρών θα πρέπει να εντάσσεται καθημερινά στη διατροφή μας.

Τρώμε ψάρια τακτικά αλλά επιλέγουμε προσεκτικά τα είδη

Σύμφωνα με τις οδηγίες για ισορροπημένη διατροφή θα πρέπει να καταναλώνουμε 2 μερίδες ψαριού ανά εβδομάδα εκ των οποίων η μία τουλάχιστον να προέρχεται από λιπαρά ψάρια, όπως ο σολωμός, το σκουμπρί και οι σαρδέλες. Άλλωστε τα ψάρια είναι μια καλή πηγή πρωτεΐνης, περιέχουν πολλές βιταμίνες όπως η βιταμίνη D, ενώ είναι πλούσια σε ωμέγα-3 λιπαρά οξέα, τα οποία είναι ωφέλιμα για την υγεία της καρδιάς. Μελέτες ωστόσο δείχνουν ότι λόγω των παραπάνω συστάσεων η ετήσια κατανάλωση ψαριών ανά κάτοικο σε παγκόσμιο επίπεδο υπερδιπλασιάστηκε τα τελευταία 50 έτη. Η αυξημένη ζήτηση για ψάρια έχει ασκήσει πίεση στα παγκόσμια αποθέματα ψαριών οδηγώντας σε υπεραλίευση και περιορισμένα αποθέματα ορισμένων ειδών. Ως κααναλωτές μπορούμε να μειώσουμε την επίδραση της κατανάλωσης ψαριών στην κλιματική αλλαγή επιλέγοντας ψάρια από πηγές υπεύθυνες διαχείρισης, που ελαχιστοποιούν τις ζημιές στο θαλάσσιο περιβάλλον. Είναι επίσης σημαντικό να επιλέγουμε είδη που δεν υπεραλιεύονται. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί επιλέγοντας όσο το δυνατόν μια μεγάλη ποικιλία ψαριών και δοκιμάζοντας είδη που είναι σε μεγαλύτερη αφθονία.

Αποφεύγουμε να μαγειρεύουμε περισσότερο φαγητό από το αναγκαίο

Η σπατάλη τροφίμων είναι ακόμα ένα ζήτημα που επιβαρύνει το περιβάλλον. Έτσι εάν έχουμε υπόλοιπο φαγητού μπορούμε να το πάρουμε στη δουλειά για μεσημεριανό γεύμα την επόμενη μέρα ή να το καταψύξουμε. Επίσης, μπορούμε να προσθέσουμε μαγειρεμένα περισσευούμενα συστατικά (π.χ. κοτόπουλο, λαχανικά) σε άλλα γεύματα, όπως σούπες. Όταν πρόκειται για συσκευασμένα προϊόντα εξετάζουμε το μέγεθος της μερίδας που θα χρησιμοποιήσουμε κατά την προετοιμασία συμπεριλαμβανομένων τυχόν διαθέσιμων πληροφοριών στην ετικέτα, για να αποφύγουμε τη σπατάλη τροφίμων.

Ρυθμίζουμε το ψυγείο μας στη σωστή θερμοκρασία

Το συνιστώμενο εύρος της θερμοκρασίας συντήρησης στο ψυγείο είναι 0-4 °C, ενώ η μέση θερμοκρασία ψυγείου στα νοικοκυριά πολλές φορές φτάνει τους 7 °C. Αυτό σημαίνει ότι πολλά τρόφιμα είναι πιθανό να αλλοιωθούν, όπως για παράδειγμα το γάλα. Εκτιμάται ότι πάνω από 1 εκατομμύριο ποτήρια γάλακτος χύνονται καθημερινά στους οικιακούς νεροχύτες μας.

Προγραμματίζoυμε τα γεύματα της εβδομάδας πριν την επίσκεψη στο supermarket

Με αυτόν τον τρόπο θα αγοράσουμε μόνο τα τρόφιμα που χρειαζόμαστε και θα αποφύγουμε τη σπατάλη τροφίμων. Επιπλέον, εάν δε γνωρίζουμε πότε θα καταναλώσουμε ένα προϊόν επιλέγουμε εκείνο με τη μεγαλύτερη διάρκεια ζωής. Οι ετικέτες τροφίμων θα μας βοηθήσουν όχι μόνο να ενημερωθούμε για την ημερομηνία λήξης αλλά και για τις οδηγίες αποθήκευσης διατηρώντας έτσι τα τρόφιμα όσο πιο φρέσκα και ασφαλή προς κατανάλωση γίνεται.

Περιμένω τις απορίες και τις ερωτήσεις σας εδώ!

Ευσταθία Παπαδά
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc, PhD
Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου &
University College London (UCL)
Διδάκτωρ Χαροκοπείου Πανεπιστημίου
e-mail: efpapada@gmail.com

Πηγή: https://www.nutrition.org.uk/nutritionscience/sustainability.html