Είμαι έγκυος... πρέπει να τρώω για δύο;

Η αντίληψη αυτή παγιώθηκε για αρκετές δεκαετίες με αποτέλεσμα πολλές από εμάς να πέφτουμε στην παγίδα και να παίρνουμε πολλά επιπλέον κιλά τα οποία δεν μπορούμε εύκολα να «ξεφορτωθούμε» μετά την εγκυμοσύνη. Τελικά όμως ποια είναι η αλήθεια γύρω από το θέμα και ποιες είναι οι πραγματικές ενεργειακές ανάγκες μιας εγκύου;

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης το σώμα της γυναίκας αντιμετωπίζει ανατομικές και λειτουργικές μεταβολές στο αναπαραγωγικό, το αναπνευστικό, το γαστρεντερικό, το καρδιαγγειακό, το αιμοποιητικό και το ουροποιητικό σύστημα. Με αυτόν τον τρόπο η γυναίκα θα μπορέσει να ανταπεξέλθει στη σωστή ανάπτυξη του εμβρύου και των ιστών της μήτρας και να προετοιμαστεί για τον τοκετό και το θηλασμό.

Ο βασικός μεταβολισμός, δηλαδή η ποσότητα θερμίδων που χρειαζόμαστε για να διατηρούνται οι ζωτικές λειτουργίες όπως η αναπνοή, η καρδιακή, η εγκεφαλική και η νεφρική λειτουργία, όταν βρισκόμαστε σε ανάπαυση, αυξάνεται κατά 15-20% στην εγκυμοσύνη. Κατά το πρώτο τρίμηνο οι ενεργειακές ανάγκες της εγκύου αυξάνονται κατά περίπου 100 θερμίδες ανά ημέρα, ποσότητα που αντιστοιχεί σε μία μπάρα δημητριακών ή 2 μικρά φρούτα, και πρακτικά σημαίνει ότι η γυναίκα δεν χρειάζεται να καταναλώνει περισσότερη τροφή σε σύγκριση με το διάστημα προ της εγκυμοσύνης αλλά πρέπει να δίνει έμφαση στην ποιότητα των τροφών.

Κατά το δεύτερο και τρίτο τρίμηνο της εγκυμοσύνης οι ανάγκες της εγκύου αυξάνονται κατά περίπου 300 θερμίδες ανά ημέρα. Ενδεικτικά, 300 θερμίδες αντιστοιχούν σε περίπου 2 φλιτζάνια γάλα πλήρες ή 1 τοστ με γαλοπούλα, τυρί και ντομάτα ή 2 κεσεδάκια γιαούρτι πλήρες.
Καταλαβαίνουμε λοιπόν ότι καθ' όλη την περίοδο της εγκυμοσύνης δεν χρειάζονται μεγάλες αυξήσεις στην ποσότητα της τροφής που καταναλώνουμε.

Αντιθέτως, θα πρέπει να είμαστε ιδιαιτέρως προσεκτικές, καθώς η υπερβολική αύξηση του βάρους συνδέεται με την εμφάνιση σακχαρώδους διαβήτη της κύησης και υπέρτασης (προεκλαμψία), αλλά και με τη γέννηση βρεφών υψηλού βάρους που δυσχεραίνουν τον τοκετό.
Η επιθυμητή αύξηση βάρους εξαρτάται από το σωματικό βάρος που έχει η γυναίκα προ της έναρξης της εγκυμοσύνης όπως φαίνεται στον παρακάτω πίνακα. Ένας ενδεικτικός ρυθμός αύξησης του βάρους είναι έως 2-3 κιλά ή και λιγότερο κατά το πρώτο τρίμηνο και στη συνέχεια 1,5-2 περίπου κιλά το μήνα σε μία γυναίκα φυσιολογικού βάρους.

Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ)* πριν την εγκυμοσύνη Επιθυμητή αύξηση βάρους
ΔΜΣ < 18.5 κιλά/m2 (ελλειποβαρής) 12.5 – 18 κιλά
ΔΜΣ 18.5 – 24.9 κιλά/m2 (κανονική) 11.5 – 16 κιλά
ΔΜΣ 25 – 29.9 κιλά/m2 (υπέρβαρη) 7 – 11.5 κιλά
ΔΜΣ >30 κιλά/m2 (παχύσαρκη) 5 - 9 κιλά
* ΔΜΣ = Βάρος (kg)/ [Ύψος (m)]2

Ωστόσο πρέπει να γίνει σαφές ότι οι δίαιτες αδυνατίσματος απαγορεύονται κατά την περίοδο της κύησης καθώς η χαμηλή αύξηση του βάρους συσχετίζεται με τη γέννηση ελλειποβαρών βρεφών. Η αύξηση του βάρους δεν θα πρέπει να μας αγχώνει εφόσον είναι μέσα στα προτεινόμενα πλαίσια, καθώς τα περιττά κιλά θα χαθούν τους πρώτους μήνες μετά τον τοκετό με τη βοήθεια μιας ισορροπημένης διατροφής.

Προτεραιότητα έχει η κάλυψη των αναγκών σε θρεπτικά συστατικά τόσο του εμβρύου όσο και της μητέρας και η σωστή ανάπτυξη του εμβρύου.

Συμπερασματικά λοιπόν, κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης δεν θα πρέπει να τρεφόμαστε για δύο από θερμιδικής απόψεως, αλλά σίγουρα θα πρέπει να προσέχουμε διπλά την ποιότητα της διατροφής μας, ώστε να καλύπτουμε τόσο τις δικές μας ανάγκες όσο και τις ανάγκες του εμβρύου.

Η ισορροπημένη διατροφή με τρόφιμα από όλες τις κατηγορίες και η φυσιολογική αύξηση του βάρους μας είναι τα κλειδιά για μία επιτυχή εγκυμοσύνη και για την επάνοδο στο επιθυμητό μας βάρος μετά τον τοκετό.

Περιμένω τις απορίες και τις ερωτήσεις σας εδώ!

Ευσταθία Παπαδά
Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, MSc
Πτυχιούχος Χαροκοπείου Πανεπιστημίου &
University College London (UCL)