Έχω παρατηρήσει ότι το παιδί μου κοιτάζεται αρκετή ώρα στον καθρέφτη. Τι σημαίνει αυτό; Γράφει ο Θάνος Ασκητής!
O έφηβος ασχολείται έντονα την περίοδο αυτή με την εξωτερική του εμφάνιση και τη σωματική ομορφιά. Ερωτήματα, όπως «θα ψηλώσω;», «θα φύγουν τα σπυράκια από το πρόσωπό μου;», «είμαι όμορφος;» τον απασχολούν στην καθημερινότητά του. Ο έφηβος, βλέποντας το σώμα του να αλλάζει, χρειάζεται χρόνο για να προσαρμοστεί στις αλλαγές που παρατηρεί στον ίδιο, αλλά και στο πώς τον βλέπουν οι άλλοι.
Το κοίταγμα στον καθρέφτη εκφράζει την περιέργεια, την αναζήτηση, αλλά και τον αυτοθαυμασμό που το παιδί έχει ανάγκη την περίοδο αυτή. Ο έφηβος προσπαθεί με αυτόν τον τρόπο να επικοινωνήσει θετικά με την εικόνα του με ναρκισσιστικό τρόπο, απολαμβάνοντας τον ερωτισμό που εκπέμπει μπροστά στον καθρέφτη.
Η εξωτερική εμφάνιση είναι πολύ σημαντική για όλα τα παιδιά κατά τη διάρκεια της εφηβείας και πολλοί έφηβοι, μην έχοντας οικειοποιηθεί την καινούρια τους εικόνα και το σώμα τους που αλλάζει, κοιτούν τον εαυτό τους στον καθρέφτη με αμηχανία. Αναζητούν την τελειότητα στην εμφάνισή τους, έχοντας επηρεαστεί σε μεγάλο βαθμό και από τα πρότυπα που προβάλει η σύγχρονη κοινωνία.
Όσο περισσότερο επικοινωνεί ο έφηβος με το σώμα του, τόσο περισσότερο μαθαίνει και εξοικειώνεται με την εικόνα του και τόσο καλύτερη πρόληψη, ενημέρωση και προφύλαξη λαμβάνει στον τομέα της σωματικής και ψυχικής υγείας. Η αναγνώριση και στη συνέχεια η αποδοχή της νέας εικόνας του είναι σημαντική, καθώς αποτελεί προϋπόθεση για να αποκτήσει ο έφηβος θετική εικόνα εαυτού. Για παράδειγμα τα κορίτσια με πρώιμη ανάπτυξη συχνά αισθάνονται αμήχανα επειδή το στήθος τους ξεχωρίζει αισθητά και οι άλλοι το κοιτάζουν έντονα. Σε αυτή την περίπτωση η μητέρα μπορεί να εξηγήσει στην κόρη της ότι το πρόβλημα δεν είναι δικό της αλλά εκείνων που θεωρούν ότι το στήθος ενός κοριτσιού είναι κάτι το αξιοπερίεργο.
Ειδικότερα το κορίτσι φτάνοντας στα 14 χρόνια της και κοιτάζοντας το σώμα της στον καθρέφτη λέει με θαυμασμό «Ναι, μεγάλωσα!». Η εικόνα στην έφηβη περιλαμβάνει δύο πτυχές: τη ναρκισσιστική και την ψυχαναγκαστική. Από τη μία πλευρά έχει έντονη ανάγκη για θαυμασμό και έπαινο, παρουσιάζοντας ακόμη και μία υπεροπτική και αλαζονική εικόνα, αδυνατώντας να αναγνωρίσει τις επιθυμίες και τα συναισθήματα των άλλων. Από την άλλη, η αυτοεκτίμηση της είναι εύθραυστη και μπορεί να πληγωθεί εάν δεν εισπράξει την αποδοχή από τους γύρω της. Η καταναγκαστική εικόνα της αναφέρεται στην επίμονη ενασχόληση με την εξωτερική της εμφάνιση, με ακαμψία, ισχυρογνωμοσύνη και επιμονή σε λεπτομέρειες, καθώς και αυστηρή κριτική απέναντι στον εαυτό της.
Θάνος Ε. Ασκητής
Νευρολόγος- Ψυχίατρος, Πρόεδρος του Ινστιτούτου Ψυχικής και Σεξουαλικής Υγείας
