Θάνος Ασκητής: Πώς μπορεί το κάπνισμα να επηρεάσει την εγκυμοσύνη

Η νικοτίνη και το μονοξείδιο του άνθρακα που εισπνέουν οι καπνίστριες, φτάνουν στο μωρό δια μέσω του πλακούντα και εμποδίζουν τις θρεπτικές ουσίες να φτάσουν στο έμβρυο, ενώ παράλληλα περιορίζουν το ποσοστό του οξυγόνου που παίρνει.

Ο κίνδυνος αποβολής, πρόωρου τοκετού και γέννησης λιποβαρούς βρέφους διπλασιάζεται για την καπνίστρια έγκυο. Η γέννηση ενός λιποβαρούς βρέφους οφείλεται στα προϊόντα της καύσης του τσιγάρου, τα οποία παράγουν ορισμένες ουσίες στο αναπνευστικό σύστημα, όπως το διοξείδιο του άνθρακα που δεσμεύεται πιο εύκολα από την αιμοσφαιρίνη στο αίμα.

Έτσι, αντί η αιμοσφαιρίνη να δεσμεύει μόρια οξυγόνου και να τα μεταφέρει στο έμβρυο, για να αναπνέει, δεσμεύει διοξείδιο του άνθρακα, με αποτέλεσμα να φτάνει λιγότερο οξυγόνο στο παιδί, το οποίο, τελικά, θα γεννηθεί με μικρότερο βάρος από το κανονικό.
Επίσης θα πρέπει να προσθέσουμε σε όλα τα υπόλοιπα ότι το κάπνισμα επηρεάζει και τη διάρκεια ζωής του πλακούντα. Έτσι, αντί ο πλακούντας να λειτουργεί σαράντα εβδομάδες, όπως είναι το φυσιολογικό, στην έγκυο που καπνίζει ο χρόνος αυτός περιορίζεται στις τριάντα οχτώ με τριάντα έξι εβδομάδες.

Η γέννηση ενός μωρού με μικρότερο του κανονικού βάρους δεν είναι κάτι εύκολο, αφού συνήθως τα λιποβαρή βρέφη παρουσιάζουν περισσότερα προβλήματα υγείας και έχουν περισσότερες πιθανότητες να χρειαστούν ειδική φροντίδα και να πρέπει να παραμείνουν στο νοσοκομείο για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Δεν πρέπει επίσης να ξεχνάμε, ότι για αυτά τα παιδιά υπάρχει και η αυξημένη πιθανότητα θανάτου στη διάρκεια του τοκετού ή κατά το πρώτο έτος.

Το κάπνισμα κατά την περίοδο της εγκυμοσύνης ευθύνεται επίσης και για τον πρόωρο θάνατο των νεογνών κατά την πρώτη εβδομάδα ζωής τους. Σύμφωνα με πρόσφατες μάλιστα μελέτες, ένας στους τέσσερις θανάτους παιδιών που διανύουν το πρώτο έτος της ζωής τους οφείλεται στο ότι η μητέρα δεν διέκοψε το κάπνισμα κατά τη διάρκεια της κύησης.

Επιπλέον, κάποιες αρνητικές μορφές συμπεριφοράς όπως η μειωμένη ικανότητα μάθησης, η τάση προς το ψέμα, το κλέψιμο και η βία ενδέχεται να συνδέονται με το κάπνισμα της μητέρας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Τα παιδιά των οποίων οι μητέρας κάπνιζαν κατά τη διάρκεια της κύησης εμφανίζουν πενταπλάσιες πιθανότητες να εμφανίσουν τέτοιες μορφές συμπεριφοράς και ιδιαίτερα όταν η καπνίστρια έγκυος είναι κάτω των 20 ετών το παιδί έχει πενταπλάσιες πιθανότητες να αναπτύξει βίαιη συμπεριφορά.

Ακόμη, τα παιδιά των καπνιστριών εμφανίζουν αργότερα στη ζωή τους προδιάθεση για αναπνευστικά προβλήματα. Τα μωρά διαθέτουν μικρούς πνεύμονες και αεροφόρους οδούς που μπορεί εύκολα να γεμίσουν από αέρα που περιέχει καπνό. Αυτό δυσκολεύει το παιδί να αναπνεύσει. Γενικά, τα παιδιά των καπνιστριών παρουσιάζουν ευκολότερα βήχα, ωτίτιδες και κρυολογούν πιο εύκολα από τα παιδιά των οποίων οι μητέρες δεν κάπνιζαν κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης. Ακόμα, το κάπνισμα μπορεί να προξενήσει συγγενείς δυσπλασίες στο κεντρικό νευρικό σύστημα του παιδιού.

Ιδιαίτερη όμως προσοχή, πρέπει να δώσουμε και στο παθητικό κάπνισμα. Οι γυναίκες που βρίσκονται σε χώρους καπνιστών για μεγάλο χρονικό διάστημα μπορεί να δημιουργήσουν πρόβλημα στο νεογνό. Ορισμένες μάλιστα ουσίες μπορεί να περάσουν στο γάλα της μητέρας και να μεταδοθούν στο παιδί με το θηλασμό.

Η μείωση της συχνότητας του καπνίσματος ως λύση κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή η κατανάλωση τσιγάρων με χαμηλότερη περιεκτικότητα σε νικοτίνη δεν ωφελεί το έμβρυο ειδικά όταν στις περισσότερες περιπτώσεις η έγκυος λόγω της στέρησης εισπνέει πιο βαθιά και κάνει περισσότερες εισπνοές με αποτέλεσμα να δέχεται την ίδια ποσότητα νικοτίνης με πριν.

Η καλύτερη περίοδος, λοιπόν, για να κόψει μια γυναίκα το κάπνισμα είναι η περίοδος πριν τη σύλληψη του εμβρύου. Σε περίπτωση όμως που το κάπνισμα συνεχίζεται, μπορεί να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα υγείας στο παιδί που πρόκειται να γεννηθεί.

Θάνος Ε. Ασκητής
Νευρολόγος - Ψυχίατρος
Πρόεδρος του Ινστιτούτου Ψυχικής κ' Σεξουαλικής Υγείας