Θυρεοειδίτιδα: Τι είναι, που οφείλεται και ποιες μορφές υπάρχουν!

Ο όρος «θυρεοειδίτιδα» είναι ένας γενικότερος όρος που αναφέρεται σε μια «φλεγμονή του θυρεοειδούς αδένα». Υπάρχουν διάφορα αίτια θυρεοειδίτιδας που διαφέρουν μεταξύ τους και ως προς την εμφάνιση και τα συμπτώματα τους και ως προς την αντιμετώπιση τους.

Θυρεοειδίτιδα μπορεί να προκληθεί από κάποια αυτοάνοση διαταραχή (όπως η θυρεοειδίτιδα Hashimoto), μετά από μια εγκυμοσύνη (θυρεοειδίτιδα της λοχείας), από ιούς ή βακτήρια προκαλώντας πόνο στον θυρεοειδή (υπ'οξεία θυρεοειδίτιδα), λόγω φαρμάκων ή έκθεσης σε ακτινοβολία.

{youtube}nksoc4n4HFA{/youtube}

Τι συμπτώματα μπορεί να έχει μια θυρεοειδίτιδα ;
Δεν υπάρχουν τυπικά συμπτώματα που να χαρακτηρίζουν τις θυρεοειδίτιδες. Τα συμπτώματα και ο τρόπος που παρουσιάζεται μια θυρεοειδίτιδα, καθώς και η πορεία που θα ακολουθήσει (αν δηλαδή θα είναι χρόνια ή παροδική) εξαρτάται από την αιτία που την προκαλεί. Μια θυρεοειδίτιδα μπορεί να εμφανιστεί με συμπτώματα υπερ- ή υπό λειτουργίας του θυρεοειδούς ή με έντονο πόνο στην περιοχή του θυρεοειδούς.

Αν η θυρεοειδίτιδα εξελίσσεται γρήγορα και προκαλεί γρήγορη καταστροφή του θυρεοειδούς, τότε μπορεί να υπάρξει μια απότομη αύξηση στις ορμόνες του θυρεοειδούς στο αίμα (οι αποθηκευμένες στο θυρεοειδή ορμόνες βγαίνουν στην κυκλοφορία λόγω της καταστροφής των θυλακίων του θυρεοειδούς) και να προκληθεί θυρεοτοξίκωση, με συμπτώματα ίδια με αυτά του υπερθυρεοειδισμού (της υπερλειτουργίας δηλαδή του αδένα). Αυτό συμβαίνει στη οξεία φάση της θυρεοειδίτιδας της λοχείας και της υπ'οξείας θυρεοειδίτιδας και οι ασθενείς μπορεί να εμφανίσουν συμπτώματα όπως αρρυθμία, ταχυκαρδία, εφιδρώσεις, κόπωση, αϋπνία, ευερεθιστότητα, απώλεια βάρους, ευσυγκινησία.

Αν η θυρεοειδίτιδα οδηγήσει σε σημαντική καταστροφή των κυττάρων του θυρεοειδούς και μείωση της λειτουργίας του, συμπτώματα υποθυρεοειδισμού (υπολειτουργίας του αδένα) μπορεί να εκδηλωθούν, όπως υπνηλία, εύκολη κόπωση, δυσκοιλιότητα, αύξηση βάρους, ευαισθησία στο κρύο, ξηροδερμία, κατάθλιψη.

Αν η θυρεοειδίτιδα οφείλεται σε μια αυτοάνοση διαταραχή (όπως η θυρεοειδίτιδα Hashimoto), στην οποία το ίδιο το σύστημα της ανοσίας του οργανισμού δημιουργεί αντισώματα εναντίον του θυρεοειδούς και σταδιακά προκαλεί την καταστροφή των κυττάρων του αδένα και υπολειτουργία του, τότε μπορεί για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα (όσο ο θυρεοειδής ακόμα λειτουργεί φυσιολογικά) να μην υπάρχουν συμπτώματα παρα μόνο μια ανώδυνη διόγκωση του αδένα, ενώ σταδιακά μπορεί να αναπτυχθούν συμπτώματα υποθυρεοειδισμού.
Πόνος στην περιοχή του θυρεοειδούς, με ή χωρίς διόγκωση, συμβαίνει στην υπ' οξεία θυρεοειδίτιδα (De Quervain) και σε θυρεοειδίτιδες που οφείλονται σε έκθεση σε κάποια ανοσοκατασταλτικά και χημειοθεραπευτικά φάρμακα ή σε ακτινοβολία/ραδιενέργεια.

Ποια είναι η κλινική πορεία των πιο συχνών θυρεοειδίτιδων;
Κάθε τύπος θυρεοειδίτιδας έχει διαφορετική εξέλιξη, η οποία εξαρτάται από την αιτία που την έχει προκαλέσει.
Θυρεοειδίτιδα Hashimoto . Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto οφείλεται σε μια χρόνια καταστροφή του θυρεοειδούς από αντισώματα που δημιουργεί το ίδιο το σώμα (αυτοάνοση πάθηση). Είναι μια χρόνια θυρεοειδίτιδα που οδηγεί σταδιακά σε μόνιμο υποθυρεοειδισμό. Δείτε περισσότερα στο βίντεο που ακολουθεί.

Ανώδυνη θυρεοειδίτιδα και θυρεοειδίτιδα της λοχείας
Οι δύο αυτές διαταραχές μοιάζουν πολύ μεταξύ τους στην εμφάνιση και την κλινική πορεία τους. Η βασική τους διαφορά είναι ότι η θυρεοειδίτιδα της λοχείας εμφανίζεται συνήθως 6-12 εβδομάδες μετά τον τοκετό, ενώ η ανώδυνη θυρεοειδίτιδα μπορεί να συμβεί και σε άνδρες και σε γυναίκες και δεν έχει σχέση με την εγκυμοσύνη.

Η κλινική τους εμφάνιση και πορεία είναι παρόμοια- εκδηλώνονται συνήθως σε 3 στάδια: ένα αρχικό στάδιο θυρεοτοξίκωσης (λόγω γρήγορης καταστροφής τους αδένα) το οποίο διαρκεί 1-3 μήνες και ακολουθεί ένα στάδιο υπολειτουργίας του αδένα, που διαρκεί συνήθως 9-12 μήνεςΣτους περισσότερους ασθενείς (80%) η θυρεοειδική λειτουργία θα επιστρέψει στο φυσιολογικό μετά από 12-18 μήνες από την έναρξη της θυρεοειδίτιδας, ενώ στο υπόλοιπο 20% ο υποθυρεοειδισμός μπορεί να είναι μόνιμος.

υπ'οξεία θυρεοειδίτιδα – Η υπ'οξεία θυρεοειδίτιδα ακολουθεί μια παρόμοια πορεία με την ανώδυνη θυρεοειδίτιδα, μόνο που χαρακτηρίζεται από πόνο στον θυρεοειδή, κατά τη διάρκεια της θυρεοτοξίκωσης (τους πρώτους 1-3 μήνες) ο οποίος υποχωρεί σταδιακά. Η υπ'οξεία θυρεοειδίτιδα οφείλεται συνήθως σε ιούς και, στο 95% των περιπτώσεων, υποχωρεί τελείως και η λειτουργία του θυρεοειδούς επιστρέφει στο φυσιολογικό. Υποτροπή της είναι σπάνια.

Θυρεοειδίτιδα από φάρμακα και από ακτινοβολία – Φάρμακα όπως η ιντερφερόνη και η αμιοδαρώνη μπορούν να προκαλέσουν «φλεγμονή» στο θυρεοειδή που μπορεί να εκδηλωθεί είτε με συμπτώματα υπέρ ή υποθυρεοειδισμού. Η θυρεοειδίτιδα συνήθως υποχωρεί με την διακοπή του φαρμάκου. Η έκθεση σε ακτινοβολία προκαλεί συνήθως μόνιμο υποθυρεοειδισμό.
Οξεία λοιμώδης θυρεοειδίτιδα – Η θυρεοειδίτιδα αυτή οφείλεται σε οξεία λοίμωξη από κάποιο μικρόβιο και παρουσιάζεται με έντονο πόνο στο θυρεοειδή, πυρετό, κακουχία και υποχωρεί όταν θεραπευτεί η λοίμωξη.

Θεραπευτική αντιμετώπιση

Η θεραπεία της θυρεοειδίτιδας εξαρτάται από την αιτία που την έχει προκαλέσει.

Η θυρεοειδίτιδα Hashimoto χρειάζεται θεραπεία με θυροξίνη μόνο σε περίπτωση που έχει εξελιχθεί σε υποθυρεοειδισμό ή σε περίπτωση εγκυμοσύνης.

Η θυρεοειδίτιδα της λοχείας ή η ανώδυνη θυρεοειδίτιδα συνήθως δεν χρειάζεται θεραπεία αν οι διαταραχές της λειτουργίας του θυρεοειδούς δεν είναι έντονες. Αν υπάρχουν έντονα συμπτώματα υπερλειτουργίας του θυρεοειδούς όπως ταχυκαρδίες και τρέμουλο τότε μπορεί να χορηγηθεί ένας β- αναστολέας για να μειώσει τα συμπτώματα. Στην φάση του υποθυρεοειδισμού μπορεί να χρειαστεί θεραπεία με θυροξίνη αν η δυσλειτουργία του θυρεοειδούς είναι σημαντική και η TSH ανέβει αρκετά πάνω από το φυσιολογικό. Στην περίπτωση αυτή η θεραπεία με θυροξίνη συνήθως δεν είναι μόνιμη καθώς ο θυρεοειδής μπορεί να ανακτήσει τη λειτουργία του μετά από 6-12 μήνες και χρειάζεται συχνή παρακολούθηση.

Η υπ'οξεία θυρεοειδίτιδα που προκαλεί έντονο πόνο στο θυρεοειδή χρειάζεται θεραπεία με αντιφλεγμονώδη φάρμακα και πιθανών και με κορτιζόνη για ένα μέσο διάστημα 6 εβδομάδων, έτσι ώστε να αποφύγουμε υποτροπή.

Η θυρεοειδίτιδα από φάρμακα συνήθως υποχωρεί με την διακοπή του φαρμάκου.

Για περισσότερες πληροφορίες επικοινωνήστε με την: Μεντζελοπούλου Παρασκευή – Ενδοκρινολόγος Λέκτορας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Harvard, επισκεφτείτε την ιστοσελίδα: www.endodiabetes.gr