Τι είναι η ΑΜΗ ή αλλιώς αντιμυλλέριος ορμόνη

Η γονιμότητα μειώνεται όσο αυξάνεται η ηλικία. Η ωορρηξία και η περίοδος σηματοδοτούν την έναρξη της γονιμότητας και η εμμηνόπαυση την λήξη. Έχει αποδειχθεί ότι μια γυναίκα παύει να είναι γόνιμη 5 με 10 χρόνια πριν την εμμηνόπαυση.

Μετά από το 35ο -37ο έτος ηλικίας, παρατηρείται σημαντική πτώση της γονιμότητας μιας γυναίκας. Πολλά ζευγάρια καθυστερούν την έναρξη προσπάθειας για απόκτηση παιδιού λόγω αυξημένων επαγγελματικών και οικονομικών υποχρεώσεων. Ακόμα και όταν οι γυναίκες χαίρουν άκρα υγείας, η διαδικασία «γήρανσης» των ωαρίων τους και η μείωση του αριθμού τους με την πάροδο του χρόνου, συνεχίζεται ακάθεκτη με αποτέλεσμα την ελάττωση της γονιμότητάς τους.

Ωορρηξία και έμμηνος ρύση

Κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής ηλικίας, οι γυναίκες έχουν έμμηνο ρύση επειδή τα ωάριά τους ωριμάζουν και επιτελείται η διαδικασία της ωορρηξίας.

Τα ωάρια ωριμάζουν μέσα σε θυλάκια με υγρό που ονομάζονται ωοθυλάκια. Κάθε γυναίκα γεννιέται με έναν συγκεκριμένο αριθμό ωοθυλακίων και ωαρίων (ωάριο = αυγό) και δεν μπορεί να δημιουργήσει καινούρια. Κάθε ωοθυλάκιο περιέχει και ένα ωάριο. Κατά τη γέννηση οι ωοθήκες περιέχουν 1-2 εκατομμύρια ωάρια και συνεχώς ο αριθμός τους μειώνεται, με αποτέλεσμα στην εφηβεία να έχουν μένει γύρω στις 300 χιλιάδες. Ο αριθμός τους συνεχίζει να μειώνεται και όταν απομείνουν γύρω στα 1000 επέρχεται η εμμηνόπαυση.

Κάθε μήνα ένας αριθμός ωοθυλακίων αρχίζει να αναπτύσσεται και τα ωάρια μέσα σε αυτά ωριμάζουν. Ένα από τα ωοθυλάκια γίνεται μεγαλύτερο, ενώ τα υπόλοιπα παύουν να αναπτύσσονται, λαμβάνει χώρα η ατρησία, και έπειτα χάνονται για πάντα. Μόνο το επικρατές ωοθυλάκιο συνεχίζει να αναπτύσσεται και το ωάριο που περιέχει ωριμάζει και ελευθερώνεται κατά την ωορρηξία. Έτσι σε κάθε κύκλο παράγεται ένα ώριμο ωάριο, αλλά χάνονται περισσότερα. Κάθε γυναίκα απελευθερώνει κατά τη διάρκεια της αναπαραγωγικής της ηλικίας περίπου 300 ώριμα ωάρια.

Το ωάριο για να ωριμάσει ολοκληρώνει τη διαδικασία της μείωσης. Η μείωση είναι ο τύπος κυτταρικής διαίρεσης με την οποία παράγονται τα ωάρια και τα σπερματοζωάρια που φέρουν το μισό αριθμό χρωμοσωμάτων (23) από τα υπόλοιπα (σωματικά) κύτταρα του οργανισμού. Στη γονιμοποίηση ένα ωάριο και ένα σπερματοζωάριο συνενώνονται, σχηματίζοντας ένα νέο κύτταρο, το οποίο ονομάζεται ζυγωτό και περιέχει 46 χρωμοσώματα. Από το ζυγωτό, με συνεχείς μιτωτικές διαιρέσεις προκύπτει ο νέος οργανισμός.

^{Photo by Sincerely Media on Unsplash}

Ποιότητα και ποσότητα ωαρίων

Στον γυναικολογικό υπέρηχο στην αρχή κάθε κύκλου μπορούμε να δούμε και να μετρήσουμε τα ωοθυλάκια που αρχίζουν να αναπτύσσονται. Η μέτρηση των ωοθυλακίων (antral follicle count) αντανακλά τις εφεδρείες των ωοθηκών σε ωάρια και αποτελεί διαγνωστικό εργαλείο για την εκτίμηση της ποσότητας των ωαρίων που υπάρχουν στις ωοθήκες. Όσο πιο πολλά ωάρια φέρουν οι ωοθήκες τόσο πιο πολλά αναπτύσσονται σε κάθε κύκλο.

Ένας άλλος τρόπος εκτίμησης της ποσότητας των ωαρίων που έχουν «απομείνει» στις ωοθήκες είναι η μέτρηση της AMH (Αντιμυλλέριος ορμόνη - Anti-Müllerian hormone). Η ορμόνη αυτή παράγεται από τα ωοθυλάκια που έχουν απομείνει στις ωοθήκες. Η μέτρηση της ΑΜΗ μπορεί να γίνει οποιαδήποτε μέρα του κύκλου.

Τόσο η AMH και η μέτρηση των ωοθυλακίων στον υπέρηχο εκφράζουν κυρίως την ποσότητα και όχι την ποιότητα ωαρίων.

Η ποιότητα ωαρίου είναι ουσιαστικά η δυναμική που διαθέτει για να γονιμοποιηθεί και να προκαλέσει εγκυμοσύνη που θα οδηγήσει στη γέννηση ενός υγιούς παιδιού.

Η μέτρηση της ΑΜΗ έχει καθιερωθεί πλέον ως ο αξιόπιστος τρόπος μέτρησης του ωοθηκικού αποθέματος και είναι πιο αξιόπιστη από τη μέτρηση της FSH και της οιστραδιόλης στην αρχή του κύκλου.

Θωμάς Σταυράκης MD MSc

_{Ο Θωμάς Σταυράκης σπούδασε ιατρική στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης. Το τελευταίο κομμάτι της ειδικότητας μαιευτικής-γυναικολογίας το ολοκλήρωσε στο University College Hospital του Λονδίνου. Αποφοίτησε από την London School of Hygiene and Tropical Medicine με μεταπτυχιακό τίτλο Masters of Public Health – Health Economics. Στη συνέχεια εργάστηκε ως έμμισθος clinical fellow στο Hammersmith Hospital όπου και εξειδικεύτηκε στην Υποβοηθούμενη Αναπαραγωγή. Παρέμεινε στο Λονδίνο για 5 χρόνια. Μετά το Hammersmith εργάστηκε ως consultant στην ιδιωτική κλινική εξωσωματικής γονιμοποίησης London Women’s Clinic στη Harley Street. Είναι ο επιστημονικά υπεύθυνος της μονάδας υποβοηθούμενης αναπαραγωγής Fertilia by Genesis, της κλινικής Γένεσις στη Θεσσαλονίκη}

Μάθετε περισσότερα για τη γονιμότητα στο αφιέρωμα που ετοιμάσαμε παρακάτω