Οι πολύποδες της μήτρας μπορούν να εξελιχθούν σε καρκίνο;

Οι πολύποδες της μήτρας είναι μικρά, καλοήθη, στην συντριπτική τους πλειοψηφία, ογκίδια, τα οποία ενδέχεται να εμφανισθούν στην εσωτερική επένδυση της ενδομητρικής κοιλότητος, δηλαδή στο ενδομήτριο (ενδομητρικός πουλύπους) ή στον τράχηλο της μήτρας (τραχηλικός πολύπους).

Οι πολύποδες της μήτρας μπορεί να έχουν μέγεθος, που κυμαίνεται από λίγα χιλιοστά (όσο ένας κόκκος σουσάμι) μέχρι και αρκετά εκατοστά.

Οι πολύποδες μπορεί να έχουν μίσχο (μισχωτοί) ή να έχουν ευρεία βάση (άμισχοι) (βλ. εικόνα).

Μερικές φορές οι μισχωτοί ενδομητρικοί πολύποδες μπορεί να έχουν τόσο μακρύ μίσχο, ώστε να προβάλλουν μέσα από το τραχηλικό στόμιο στον κόλπο, όπως φαίνεται στην παρακάτω φωτογραφία.

Οι πολύποδες ενδέχεται να παραμένουν ασυμπτωματικοί, ενώ το συνηθέστερο σύμπτωμα, το οποίο συνδέεται με την παρουσίας τους είναι η κολπική αιμόρροια, τόσο πριν, όσο και μετά την εμμηνόπαυση.

Οι πολύποδες εξάλλου συχνά συνδέονται με την εκδήλωση και υπογονιμότητας.

Οι πολύποδες ενδέχεται να εντοπισθούν με διακολπικό υπερηχογράφημα (βλ. εικόνα), αλλά η τελική διάγνωση επιτυγχάνεται δια της απόξεσης του ενδομητρίου ή της υστεροσκόπησης. Κατά τις επεμβάσεις αυτές επιτυγχάνεται και η αφαίρεσή τους.

Πώς ορίζεται ο καρκίνος;

Ως καρκίνο ορίζουμε μία ομάδα νόσων, πού χαρακτηρίζονται από τον ανεξέλεγκτο πολλαπλασιασμό κάποιων κυττάρων του σώματος, τα οποία διηθούν (δηλαδή «εισβάλουν») τους υγιείς ιστούς καταστρέφοντάς τους, ενώ ενίοτε μεθίστανται (δηλαδή «εξαπλώνονται» – δίνουν μεταστάσεις) σε άλλες περιοχές του σώματος, προκαλώντας βλάβες και σε διαφόρους «απομακρυσμένους» ιστούς.

Υπό φυσιολογικές συνθήκες τα γερασμένα κύτταρα του σώματος, ή κύτταρα, που έχουν υποστεί κάποια βλάβη, καταστρέφονται μέσω μίας διαδικασίας, η οποία ονομάζεται απόπτωση. Νέα «υγιή» κύτταρα πολλαπλασιάζονται μέσω της κυτταρικής διαίρεσης και αντικαθιστούν τα «γηρασμένα» κύτταρα ή αυτά, που έχουν υποστεί κάποια βλάβη.

Η απολύτως ελεγχόμενη αυτή διαδικασία ενίοτε διαταράσσεται και κύτταρα φέροντα ανωμαλίες πολλαπλασιάζονται, ενώ δεν θα έπρεπε, εις βάρος των φυσιολογικών κυττάρων.

Τα καρκινικά κύτταρα πολλαπλασιαζόμενα δημιουργούν στερεούς όγκους, που ονομάζονται κακοήθεις όγκοι. Εντούτοις, ειδικά σε ό,τι αφορά τους καρκίνους του αίματος, η δημιουργία τέτοιων όγκων δεν αποτελεί τον κανόνα.

Ποια η διαφορά μεταξύ καλοηθών και κακοηθών μορφωμάτων;

Εν αντιθέσει με τα κακοήθη μορφώματα, τα καλοήθη δεν διηθούν τους γειτνιάζοντες ιστούς καταστρέφοντάς τους, ενώ τα κύτταρά τους δεν δίνουν μεταστάσεις σε απομακρυσμένους ιστούς.

Επιπροσθέτως, τα καλοήθη μορφώματα υποτροπιάζουν (εμφανίζονται ξανά μετά από τη χειρουργική τους αφαίρεση) σπανιώτερα από τους κακοήθεις. Στο σημείο αυτό χρήσιμο θα ήταν να υπογραμμισθεί, πως οι πολύποδες καίτοι εξ ορισμού καλοήθη μορφώματα, συχνά επανεμφανίζονται μετά την αφαίρεσή τους.

Μα είναι δυνατόν οι πολύποδες να εξαλλαγούν σε αληθή καρκίνο;

Η «σύντομη» απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι «ναι».Όμως ιδιαίτερη σημασία έχει η εκτίμηση των πιθανοτήτων μίας τέτοιας εξαλλαγής. Διαφωτιστική είναι επί του σημείου αυτού μελέτη του 2019 στα πλαίσια της οποίας έγινε ανασκόπηση της έως τότε διαθέσιμης επιστημονικής βιβλιογραφίας. Οι συντάκτες του συγκεκριμένου πονήματος έλαβαν υπόψη τα συμπεράσματα 51 μελετών, στις οποίες συμπεριλαμβάνονταν συνολικά στοιχεία από το ιστορικό 35.345 γυναικών. Η συνολική πιθανότητα ένας πολύποδας να υποκρύπτει τελικά νεοπλασία (κακοήθεια) υπολογίστηκε στο 2,73%. Εντούτοις, υπήρχαν μεγάλες διαφορές στο συγκεκριμένο ποσοστό μεταξύ των μελετών, που αναλύθηκαν. Οι πιθανότητες κακοηθείας ήταν χαμηλότερες για γυναίκες πριν την εμμηνόπαυση (1,12%) εν σχέσει με ό,τι ίσχυε για γυναίκες μετά την εμμηνόπαυση (4,93%). Επίσης συχνότερα εμφανιζόταν κακοήθεια σε πολύποδες, αν υφίστατο και συνοδά συμπτώματα, όπως κολπική αιμόρροια (πιθανότητα 5,14%), εν σχέσει με ό,τι ίσχυε για ασυμπτωματικούς πολύποδες (πιθανότητα 1,89%).

Γιατί οι πολύποδες ενδέχεται να εξαλλαγούν σε καρκίνο;

Εν τοις πράγμασι δεν γνωρίζουμε την απάντηση στο ερώτημα αυτό. Πάντως ενδιαφέρουσες είναι οι επιστημονικές παρατηρήσεις, που εκτίθενται σε μελέτη του 2022. Οι επιστήμονες διαπίστωσαν, πως τα κύτταρα των πολυπόδων φέρουν συχνά αλλαγές στο γενετικό τους υλικό (στο DNA τους δηλαδή), οι οποίες ενδεχομένως να συνδέονται με την εξαλλαγή τους σε αληθή καρκίνο.

Πώς μπορώ να ξέρω, αν ένας πολύποδας είναι καλοήθης ή κακοήθης;

Όλοι οι πολύποδες ενδέχεται να υποκρύπτουν αληθή καρκίνο, αλλά οι πιθανότητες να συμβαίνει κάτι τέτοιο είναι υψηλότερες, αν η γυναίκα έχει εισέλθει στην εμμηνόπαυση ή αν υφίσταται και κολπική αιμόρροια. Όμως η τελική διάγνωση ενδεχόμενης κακοηθείας μπορεί να τεθεί μόνον μετά την αφαίρεση του μορφώματος με απόξεση ή υστεροσκόπηση και εξέτασή του κάτω από το μικροσκόπιο του παθολογοανατόμου.

Δείτε στο παρακάτω video, πώς μπορείτε να βελτιώσετε τη σεξουαλική σας ζωή χάρη στους υπερήχους HIFU!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

^{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

^{Uglietti A, Buggio L, Farella M, Chiaffarino F, Dridi D, Vercellini P, Parazzini F. The risk of malignancy in uterine polyps: A systematic review and meta-analysis. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 2019 Jun;237:48-56. doi: 10.1016/j.ejogrb.2019.04.009. Epub 2019 Apr 15. PMID: 31009859.}

^{Sahoo SS, Aguilar M, Xu Y, Lucas E, Miller V, Chen H, Zheng W, Cuevas IC, Li HD, Hitrys D, Wachsmann MB, Bishop JA, Cantarell B, Gagan J, Koduru P, SoRelle JA, Castrillon DH. Endometrial polyps are non-neoplastic but harbor epithelial mutations in endometrial cancer drivers at low allelic frequencies. Mod Pathol. 2022 Nov;35(11):1702-1712. doi: 10.1038/s41379-022-01124-5. Epub 2022 Jul 7. PMID: 35798968; PMCID: PMC9596374.}