Τα αντισώματα έναντι του θυρεοειδούς επηρεάζουν τη γονιμότητα της γυναίκας

Σύμφωνα με και με τα όσα γράφτηκαν σε επιστημονικό έγγραφο του 2017 , ως υπογονιμότητα ορίζεται η αδυναμία ενός ζευγαριού να συλλάβει μετά από 12 μήνες επαφών χωρίς καμία προφύλαξη. Σε γενικές γραμμές έχει υπολογιστεί, πως στο 35% των περιπτώσεων υπογονίμων ζευγαριών εμπλέκεται ο γυναικείος παράγων, στο 30% ο ανδρικός παράγων, ενώ στο 20% των περιπτώσεων υφίσταται συνδυασμός γυναικείου και ανδρικού παράγοντος και στο 15% των περιπτώσεων δεν εντοπίζεται κάποιο συγκεκριμένο αίτιο υπογονιμότητας, οπότε και μιλάμε για υπογονιμότητα αγνώστου αιτιολογίας. Όπως και σημειώνεται σε μελέτη του 1990 , στα πλαίσια της οποίας έγινε ανάλυση των στατιστικών από 190 χώρες και περιοχές, υπογονιμότητα πλήττει κατά προσέγγισιν το 8% με 12% των ζευγαριών αναπαραγωγικής ηλικίας.

Τι είναι ο θυρεοειδής αδένας;

Ο θυρεοειδής αδένας είναι ένας μικρός αδένας, που εντοπίζεται στην πρόσθια επιφάνεια του λαιμού.

Οι ορμόνες, που εκκρίνονται από τον αδένα αυτό ρυθμίζουν κατά κύριο λόγο τον τρόπο, που το σώμα μας καταναλώνει την ενέργεια. Όμως οι δράσεις τους επεκτείνονται και πολύ πέραν αυτού, αφού εμπλέκονται στη ρύθμιση πλήθους λειτουργειών του σώματος.

Μεταξύ των συστημάτων του σώματος, που επηρεάζουν οι θυρεοειδικές ορμόνες είναι και το αναπαραγωγικό σύστημα. Στη διεθνή βιβλιογραφία μπορεί κανείς να εντοπίσει πλήθος στοιχείων, που καταδεικνύουν, πως διαταραχές στη λειτουργιά του θυρεοειδούς συνδέονται με υπογονιμότητα στη γυναίκα.

Τι είναι τα αντιθυρεοειδικά αντισώματα;

Το σύστημα άμυνας του οργανισμού, το οποίο είναι απαραίτητο για την προστασία από εξωτερικές απειλές, όπως είναι τα μικρόβια και οι ιοί, αλλά και από εσωτερικές απειλές, όπως είναι καρκινικά κύτταρα, ονομάζεται ανοσοποιητικό σύστημα. Το σύστημα αυτό, όταν «εντοπίσει» κάποια απειλή, αντιδρά με διαφόρους μηχανισμούς, ένας εκ των οποίων είναι η παραγωτή αντισωμάτων. Τα αντισώματα είναι πρωτεΐνες, που βασική λειτουργία έχουν την εξουδετέρωση της όποιας απειλής.

Σε μερικές περιπτώσεις, για λόγους, που εν πολλοίς δεν είναι ξεκάθαροι, το σύστημα αυτό στρέφεται εναντίον δομών του ίδιου του οργανισμού. Έτσι ενίοτε παράγονται αντισώματα, που στρέφονται κατά του θυρεοειδούς αδένα (αντιθυρεοειδικά αντισώματα), στον οποίον και προκαλούν χρόνια φλεγμονή. Κατά συνέπεια διαταράσσεται η λειτουργία του αδένα αυτού. Η κατάσταση αυτή δε συχνά περιγράφεται και ως θυρεοειδίτις (ή θυρεοειδίτιδα) του Hashimoto.

Η ύπαρξη των αντισωμάτων αυτών έχει συσχετισθεί με την εμφάνιση υπογονιμότητας στη γυναίκα, αλλά και με αυξημένο κίνδυνο αποβολής.

Πόσο συχνά εντοπίζουμε αντισώματα έναντι του θυρεοειδούς αδένα;

Σύμφωνα με τα στοιχεία, που κατεγράφησαν στα πλαίσια μίας μελέτης του 2017 και μίας μελέτης του 2019 , έχει υπολογιστεί ότι ποσοστό, που κυμαίνεται μεταξύ του 5% και του 16% των γυναικών με ηλικία μεταξύ των 20 και των 45 ετών στην Ευρώπη, παρουσιάζουν στο αίμα τους αντισώματα έναντι του θυρεοειδούς αδένα.

Πώς η παρουσία αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων στο αίμα της γυναίκας επηρεάζει τη γονιμότητά της;

Ενδιαφέρον παρουσιάζει μελέτη του 2022 στα πλαίσια της οποίας έγινε μία εμπεριστατωμένη ανασκόπηση της διεθνούς σχετικής βιβλιογραφίας. Οι συντάκτες του συγκεκριμένου πονήματος κατέληξαν στο συμπέρασμα, πως η παρουσία αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων δεν σχετίζεται με όλες τις περιπτώσεις γυναικείας υπογονιμότητας. Εντούτοις, φαίνεται ευλογοφανής μία συσχέτιση της παρουσίας τέτοιου είδους αντισωμάτων με την εκδήλωση υπογονιμότητας σε γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών και σε γυναίκες με ανεξήγητη υπογονιμότητα.

Μέσω ποιου μηχανισμού ενδέχεται τα αντιθυρεοειδικά αντισώματα να εμπλέκονται στην εκδήλωση υπογονιμότητας στη γυναίκα;

Ανατρέχοντας στην προαναφερθείσα ανασκόπηση της διεθνούς βιβλιογραφίας του 2022, διαπιστώνουμε, ότι δεν έχει σαφώς περιγραφεί ο μηχανισμός, δια του οποίου τα αντιθυρεοειδικά αντισώματα παρεμποδίζουν ή και αναστέλλουν τη γονιμότητα στη γυναίκα. Εντούτοις, εκτίθενται τρεις σχετικές υποθέσεις:

• η δράση των συγκεκριμένων αντισωμάτων ενδέχεται να είναι βλαπτική για τους ωοθηκικούς ιστούς
• η παρουσία τέτοιου είδους αντισωμάτων ίσως να είναι ένα επιφαινόμενο (δηλαδή ένα «σύμπτωμα») μίας γενικότερης «απορρύθμισης» του ανοσοποιητικού συστήματος, η οποία να είναι και το πραγματικό αίτιο της υπογονιμότητας
• η βλαπτική δράση των αντισωμάτων επί του θυρεοειδούς αδένα ως αποτέλεσμα έχει την εκδήλωση υποθυρεοειδισμού, ο οποίος είναι και το πραγματικό αίτιο εκδήλωσης υπογονιμότητας

Η παρουσία αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων επηρεάζει τις πιθανότητες επιτυχίας των μεθόδων υποβοηθουμένης αναπαραγωγής;

Οι συγγραφείς της ανασκόπησης της διεθνούς βιβλιογραφίας του 2022 διαπιστώνουν, πως η παρουσία αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων δεν επηρεάζει τόσο την επιτυχία στη σύλληψη δια μεθόδων υποβοηθουμένης αναπαραγωγής, αλλά συνδέεται με αύξηση των πιθανοτήτων αποβολής.

Η παρουσία των αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων συνδέεται με κάποια συμπτωματολογία;

Η βλάβη, που προκαλείται στους ιστούς του θυρεοειδούς αδένα, ως αποτέλεσμα έχει την εκδήλωση συμπτωματολογίας, που σχετίζεται με τον υποθυρεοειδισμό, ήτοι:

• Αίσθημα κόπωσης
• Αίσθημα κρύου
• Διαταραχές μνήμης και συγκέντρωσης
• Δυσκοιλιότητα
• Δυσπεψία
• Πρόσληψη βάρους, που δεν δικαιολογείται από την πρόσληψη τροφής
• Διαταραχές της έμμηνου ρύσης
• Ξηροδερμία
• Απώλεια μαλλιών
• Βραδυκαρδία

Πώς γίνεται η διάγνωση της παρουσίας αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων;

Η διάγνωση της παρουσίας τέτοιου είδους αντισωμάτων εδράζεται στις σχετικές αιματολογικές εξετάσεις, στις οποίες συστήνεται στη γυναίκα να υποβληθεί, αν υφίσταται η σχετική συμπτωματολογία ή στα πλαίσια ελέγχου των αιτίων της υπογονιμότητας.

Πώς αντιμετωπίζεται η παρουσία των αντιθυρεοειδικών αντισωμάτων;

Η παρουσία των αντισωμάτων αυτών αποτελεί κατά περίπτωσιν ένδειξη για χορήγηση της σχετικής φαρμακευτικής αγωγής.

Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr

^{Ενδεικτική βιβλιογραφία}

^{Zegers-Hochschild F, Adamson GD, Dyer S, Racowsky C, de Mouzon J, Sokol R, Rienzi L, Sunde A, Schmidt L, Cooke ID, Simpson JL, van der Poel S. The International Glossary on Infertility and Fertility Care, 2017. Fertil Steril. 2017 Sep;108(3):393-406. doi: 10.1016/j.fertnstert.2017.06.005. Epub 2017 Jul 29. PMID: 28760517.}

^{Mascarenhas MN, Flaxman SR, Boerma T, Vanderpoel S, Stevens GA. National, regional, and global trends in infertility prevalence since 1990: a systematic analysis of 277 health surveys. PLoS Med. 2012;9(12):e1001356. doi: 10.1371/journal.pmed.1001356. Epub 2012 Dec 18. PMID: 23271957; PMCID: PMC3525527.}

^{Valdés S, Maldonado-Araque C, Lago-Sampedro A, Lillo JA, Garcia-Fuentes E, Perez-Valero V, Gutierrez-Repiso C, Ocon-Sanchez P, Goday A, Urrutia I, Peláez L, Calle-Pascual A, Bordiú E, Castaño L, Castell C, Delgado E, Menendez E, Franch J, Gaztambide S, Girbés J, Ortega E, Lopez-Alba A, Chaves FJ, Vendrell J, Chacón MR, Soriguer F, Rojo-Martínez G. Population-Based National Prevalence of Thyroid Dysfunction in Spain and Associated Factors: Di@bet.es Study. Thyroid. 2017 Feb;27(2):156-166. doi: 10.1089/thy.2016.0353. Epub 2017 Jan 4. PMID: 27835928.}

^{Ragusa F, Fallahi P, Elia G, Gonnella D, Paparo SR, Giusti C, Churilov LP, Ferrari SM, Antonelli A. Hashimotos' thyroiditis: Epidemiology, pathogenesis, clinic and therapy. Best Pract Res Clin Endocrinol Metab. 2019 Dec;33(6):101367. doi: 10.1016/j.beem.2019.101367. Epub 2019 Nov 26. PMID: 31812326.}

^{Bucci I, Giuliani C, Di Dalmazi G, Formoso G, Napolitano G. Thyroid Autoimmunity in Female Infertility and Assisted Reproductive Technology Outcome. Front Endocrinol (Lausanne). 2022 May 26;13:768363. doi: 10.3389/fendo.2022.768363. PMID: 35721757; PMCID: PMC9204244.}