Σεπτέμβριος: Ο μήνας ενημέρωσης πολυκυστικών ωοθηκών

Οι πολυκυστικές ωοθήκες αναγνωρίστηκαν ως πάθηση ήδη από το 1935. Τότε οι Stein και Leventhal συσχέτισαν για πρώτη φορά την αμηνόρροια (απουσία περιόδου) με την παρουσία ωοθηκών πολυκυστικής μορφολογίας και την παχυσαρκία. Η πάθηση αυτή εμφανίζεται σε περίπου 1 στις 15 γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας.

Εξετάσεις που γίνονται ώστε να διαγνωστεί αν μια γυναίκα έχει πολυκυστικές ωοθήκες ή όχι

Προκειμένου ένας γιατρός να γνωρίζει αν μια γυναίκα εμφανίζει πολυκυστικές ωοθήκες, είναι ανάγκη να πληρούνται κάποια διαγνωστικά κριτήρια. Επιγραμματικά τα κριτήρια αυτά είναι:

• Χρόνια ανωθυλακιορρηξία ή ολιγοθυλακιορρηξία
• Αυξημένη δράση ανδρογόνων
• Ωοθήκες πολυκυστικής μορφολογίας

Όταν πληρούνται δύο από αυτά τα τρία κριτήρια και αφού πρώτα αποκλειστούν άλλες παθήσεις, οι οποίες θα μπορούσαν να προκαλέσουν τα συμπτώματα αυτά, τότε λέμε πως η συγκεκριμένη γυναίκα έχει πολυκυστικές ωοθήκες.

Bασικές εξετάσεις ελέγχου της γονιμότητας: Πώς βλέπουμε αν οι ωοθήκες λειτουργούν;

Ανωθυλακιορρηξία και ολιγοθυλακιορρηξία: Τι είναι;

Με τον όρο ανωοθυλακιορρηξία περιγράφεται η αδυναμία των ωοθηκών μίας γυναίκας να παράξουν ωάρια και αντίστοιχα μιλάμε για ολιγοθυλακιορρηξία, όταν οι ωοθήκες παράγουν μικρό αριθμό ωαρίων κατά τη διάρκεια του έτους. Αυτό είναι και το χαρακτηριστικό των πολυκυστικών ωοθηκών, το οποίο συνδέεται με την υπογονιμότητα, αλλά και με διαταραχές στην έμμηνο ρήση (περίοδο). Συγκεκριμένα οι γυναίκες αυτές παρουσιάζουν είτε ολιγομηνόρροια (λίγες περίοδο κατά τη διάρκεια του έτους – από 4 έως 9), είτε πραγματική αμηνόρροια (παντελής απουσία περιόδου - φυσικά η απουσία περιόδου χαρακτηρίζεται ως παθολογική αφού έχει αποκλεισθεί πρώτα η περίπτωση κύησης).

Συμπτώματα πολυκυστικών ωοθηκών

• Ακανόνιστος κύκλος περιόδου
• Υπερβολική τριχοφυΐα στο πρόσωπο και το σώμα, ακμή ή αλωπεκία λόγω των αυξημένων ανδρογόνων

Και μπορεί να συνδυάζονται με:

• Απότομη αύξηση του βάρους
• Αυξημένη λιπαρότητα της επιδερμίδας
• Πιτυρίδα
• Αποχρωματισμό του δέρματος
• Υψηλά επίπεδα χοληστερόλης

Η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία προλαμβάνουν μελλοντικές επιπλοκές, όπως ο διαβήτης τύπου 2, η υπέρταση και η καρδιοπάθεια.

Έχω πολυκυστικές, μπορώ να μείνω έγκυος; Μπορώ να κάνω παιδί;

Οι περισσότερες γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες έχουν περίοδο. Επομένως, διαθέτουν ωοθυλάκια στις ωοθήκες τους. Ακόμα όμως κι αν υπάρχουν προβλήματα με την περίοδο, μπορεί να γίνει διέγερση των ωοθηκών προκειμένου να υπάρξουν ωάρια. Επομένως, ναι μπορεί μια γυναίκα με πολυκυστικές ωοθήκες να μείνει έγκυος. Ωστόσο, είναι πιθανόν να χρειαστεί θεραπεία ή παρακολούθηση από τον γυναικολόγο της.

Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών και διατροφή

Ένα υγιεινό πλάνο διατροφής μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα του συνδρόμου και να προλάβει την εμφάνιση καρδιαγγειακών προβλημάτων και σακχαρώδους διαβήτη στο μέλλον που συνδέονται με αυτό. Το διαιτολόγιο θα πρέπει να περιλαμβάνει φρούτα και λαχανικά, άπαχο κρέας και γαλακτοκομικά, αποφεύγοντας λιπαρά, σακχαρούχα τρόφιμα και ποτά. Επιπρόσθετα, σε περίπτωση που προσπαθείτε να προχωρήσετε σε εγκυμοσύνη, το παραπάνω ισορροπημένο πλάνο είναι απαραίτητο προκειμένου το σώμα να προετοιμαστεί γι’αυτήν την περίοδο.

Απώλεια βάρους και αντιμετώπιση του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών

Επιστημονικές μελέτες δείχνουν πως έστω και μία μικρή απώλεια του υπερβάλλοντος σωματικού βάρους μπορεί να βελτιώσει τα συμπτώματα του Συνδρόμου Πολυστικών Ωοθηκών. Η απώλεια 0.5-1 κιλού ανά εβδομάδα είναι ένας εφικτός στόχος που μπορεί να πραγματοποιηθεί με ισορροπημένη διατροφή σε συνδυασμό με τη φυσική δραστηριότητα.

Συμπερασματικά, ο ρόλος της διατροφής είναι πολύ σημαντικός στη διαχείριση του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών βελτιώνοντας τα συμπτώματα και προλαμβάνοντας την εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων και σακχαρώδους διαβήτη στο μέλλον.

Ενδεικτικό πρόγραμμα διατροφής για γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες

Πρωινό

• Αυγά με σπανάκι και αβοκάντο
• Φρούτα με υψηλή περιεκτικότητα σε φυτικές ίνες όπως μήλα, μούρα και σταφύλια
• Βρόμη ή πλιγούρι

Τι πρέπει να αποφύγετε

• Χυμοί φρούτων και αποξηραμένα φρούτα
• Μπάρες δημητριακών με υψηλή περιεκτικότητα σε ζάχαρη
• Τοστ με λευκό ψωμί

Μεσημεριανό και βραδινό

• Ψάρια με καστανό ρύζι και πράσινα λαχανικά
• Ψητές πιπεριές, κρεμμύδια, καρότα και άλλα λαχανικά
• Κατόπουλο με καστανό ρύζι με λαχανικά

Τι να αποφύγετε

• Επεξεργασμένα κρέατα όπως μπέικον και λουκάνικο
• Επεξεργασμένους υδατάνθρακες συμπεριλαμβανομένων τορτίγιες από αλεύρι, λευκό ψωμί, ζυμαρικά, λευκό ρύζι κ.λπ.
• Τηγανητά
• Ντόνατς, πατατάκια, αλατισμένους ξηρούς καρπούς

Πολυκυστικές ωοθήκες: Θεραπεία

Για τις γυναίκες που προσπαθούν να συλλάβουν, το πρώτο βήμα στη θεραπεία του PCOS είναι η αλλαγή του τρόπου ζωής, συμπεριλαμβανομένης μιας υγιεινής διατροφής και άσκησης. Οι δίαιτες που αποδεικνύονται πιο επιτυχημένες σε γυναίκες με PCOS περιλαμβάνουν αυτές με χαμηλότερους υδατάνθρακες και μειωμένο γλυκαιμικό φορτίο. Η συνιστώμενη άθληση είναι τουλάχιστον 30 λεπτά μέτριας άσκησης τρεις φορές την εβδομάδα.

Οι γυναίκες που εξακολουθούν να έχουν σπάνια ωορρηξία παρά τις τροποποιήσεις στον τρόπο ζωής μπορεί να χρειάζονται φάρμακα γονιμότητας για να βοηθήσουν την απελευθέρωση ενός ωαρίου από την ωοθήκη.

Για ορισμένες γυναίκες με PCOS, τα δισκία γονιμότητας δεν οδηγούν σε ωορρηξία ή εγκυμοσύνη και απαιτούνται ενέσεις γονιμότητας. Σε ορισμένες περιπτώσεις, πιθανόν οι γυναίκες με πολυκυστικές να καταφύγουν στην εξωσωματική.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό, η γυναίκα με πολυκυστικές ωοθήκες να συμβουλευτεί τον γυναικολόγο ώστε να μπορέσει να ρυθμίσει τον κύκλο της. Έτσι θα έχει λιγότερο άγχος, θα γνωρίζει το σώμα της και τις ικανότητές του, τις δυνατότητες και τους περιορισμούς. Έχοντας λιγότερο άγχος, η καθημερινότητά της θα είναι πιο ισορροπημένη και η ψυχολογία της καλύτερη. Και αυτό, γιατί οι ορμόνες θα είναι ρυθμισμένες, χωρίς μεγάλες εναλλαγές.

^{με πληροφορίες από Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD / Ευσταθία Παπαδά Διαιτολόγος-Διατροφολόγος, M.Sc., Ph.D. (Cand)}

^{επιπλέον πηγές: ccrmivf.com / fertilityfamily.co.uk}