Τι είναι το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών (OHSS) και πόσο συχνό είναι;

Το σύνδρομο υπερδιέγερσης των ωοθηκών (OHSS) είναι μια επιπλοκή που μπορεί να προκύψει κατά τη διάρκεια της εξωσωματικής γονιμοποίησης (IVF). Ωστόσο, χάρη στις σύγχρονες ιατρικές πρακτικές και τις στρατηγικές πρόληψης, η συχνότητα εμφάνισής του έχει μειωθεί σημαντικά και πλέον είναι μια σπάνια κατάσταση.

Τι είναι το OHSS;

Το OHSS εμφανίζεται όταν οι ωοθήκες αντιδρούν υπερβολικά στη φαρμακευτική διέγερση που χρησιμοποιείται κατά την εξωσωματική γονιμοποίηση. Στις παλαιότερες τεχνικές διέγερσης, υπήρχε μεγαλύτερος κίνδυνος υπερβολικής παραγωγής ωοθυλακίων και συσσώρευσης υγρού στην κοιλιά και τους πνεύμονες, προκαλώντας φούσκωμα, ναυτία, δύσπνοια και άλλα συμπτώματα.

Πόσο συχνό είναι σήμερα το OHSS;

Στις μέρες μας, η χρήση εξειδικευμένων πρωτοκόλλων διέγερσης, όπως η χορήγηση αγωνιστών GnRH για την τελική ωρίμανση των ωαρίων αντί της χοριακής γοναδοτροπίνης (hCG), έχει μειώσει δραματικά τη συχνότητα του OHSS. Η εφαρμογή της στρατηγικής κατάψυξης όλων των εμβρύων ("freeze-all strategy") επιτρέπει την αναβολή της εμβρυομεταφοράς σε επόμενους κύκλους, μειώνοντας τον κίνδυνο περαιτέρω επιπλοκών.

Ποιοι είναι σε μεγαλύτερο κίνδυνο;

Το OHSS εμφανίζεται κυρίως σε γυναίκες με:

• Υψηλά επίπεδα AMH (αντι-Μυλλέριος ορμόνη), που είναι ένδειξη υψηλής ωοθηκικής εφεδρείας.
• Υψηλό αριθμό ωοθυλακίων στις ωοθήκες τους.
• Μεγάλο αριθμό ωαρίων που ανακτώνται κατά τη διαδικασία της ωοληψίας.

Αντίθετα, οι γυναίκες με χαμηλή ωοθηκική εφεδρεία έχουν σχεδόν μηδενικό κίνδυνο εμφάνισης OHSS.

Πώς προλαμβάνουμε το OHSS;

Προσαρμόζουμε τα φάρμακα διέγερσης ώστε να μειώσουμε τον κίνδυνο OHSS, ενώ η σύγχρονη διαχείριση περιλαμβάνει:

• Χρήση GnRH αγωνιστών αντί της hCG για την τελική ωρίμανση των ωαρίων,
• "Freeze-all strategy", δηλαδή κατάψυξη όλων των εμβρύων και αναβολή της εμβρυομεταφοράς.
• Προσεκτική παρακολούθηση της ανταπόκρισης της γυναίκας κατά τη διάρκεια του κύκλου.

Συμπέρασμα

Το OHSS, το οποίο στο παρελθόν αποτελούσε σοβαρή επιπλοκή της εξωσωματικής γονιμοποίησης, είναι πλέον εξαιρετικά σπάνιο λόγω των προληπτικών μέτρων που εφαρμόζονται. Οι σύγχρονες θεραπείες εξασφαλίζουν ασφαλέστερη διαδικασία IVF, ελαχιστοποιώντας τους κινδύνους και αυξάνοντας τις πιθανότητες επιτυχίας.

Prof. Dr. Παναγιώτης Δρακόπουλος, MD, PhD, είναι μαιευτήρας-γυναικολόγος, εξειδικευμένος στην υπογονιμότητα και την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή.

Βιογραφικό:

Ο Prof. Dr. Παναγιώτης Δρακόπουλος, MD, PhD, είναι μαιευτήρας-γυναικολόγος, εξειδικευμένος στην υπογονιμότητα και την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Αποφοίτησε με άριστα από την Ιατρική Σχολή Αθηνών, ειδικεύτηκε στη Μαιευτική-Γυναικολογία στη Γενεύη και απέκτησε MSc στην Ιατρική της Αναπαραγωγής. Εξειδικεύτηκε στο Πανεπιστήμιο των Βρυξελλών (UZ Brussel), όπου έλαβε διδακτορικό και είναι Επισκέπτης Καθηγητής. Το 2023 εκλέχθηκε Επίκουρος Καθηγητής στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο Κύπρου.

Έχει 90+ δημοσιεύσεις, είναι ομιλητής σε διεθνή συνέδρια και κριτής κορυφαίων επιστημονικών περιοδικών. Διδάσκει σε Ελλάδα και εξωτερικό, με έμφαση στην ενδοκρινολογία της αναπαραγωγής και τις στρατηγικές βελτίωσης της πρόγνωσης σε δύσκολες περιπτώσεις.

Συνεργάζεται με τα Institute of Life (Αθήνα) και Embryolab (Θεσσαλονίκη), καθώς και με το UZ Brussel. Διατηρεί ιδιωτικό ιατρείο στην Αθήνα.

@DrakopoulosIVF

^{Βιβλιογραφία}

^{Devroey P, Polyzos NP, Blockeel C. “An OHSS-Free Clinic by segmentation of IVF treatment”. Hum Reprod. 2011 Oct;26(10):2593-7.}

^{Drakopoulos P, Blockeel C, Stoop D, Camus M, de Vos M, Tournaye H, Polyzos NP. “Conventional ovarian stimulation and single embryo transfer for IVF/ICSI. How many oocytes do we need to maximize cumulative live birth rates after utilization of all fresh and frozen embryos? Hum Reprod}

^{. 2016 Feb;31(2):370-6.}

^{Mizrachi Y, Horowitz E, Farhi J, Raziel A, Weissman A. “Ovarian stimulation for freeze-all IVF cycles: a systematic review”.Hum Reprod Update. 2020 Jan 1;26(1):118-135}