Υποθυρεοειδισμός στην εγκυμοσύνη: Θυρεοειδίτιδα του Hashimoto

Ο όρος Θυρεοειδίτις αναφέρεται σε μία φλεγμονή του Θυρεοειδούς Αδένα. Η Θυρεοειδίτις του Hashimoto είναι μία αυτοάνοση παθολογία του Θυρεοειδούς Αδένα.
Με τον όρο «αυτοάνοση» αναφερόμαστε σε μια παθολογία, η οποία προκαλείται από δυσλειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος του οργανισμού, του συστήματος δηλαδή, που – υπό φυσιολογικές συνθήκες – μας προστατεύει από εξωτερικούς βλαπτικούς παράγοντες, όπως ιούς ή μικρόβια.

Το ανοσοποιητικό σύστημα τρόπον τινά «στρέφεται» κατά των δομών και των οργάνων του ίδιου του οργανισμού, στα οποία προκαλεί και βλάβες. Στην περίπτωση της Θυρεοειδίτιδας του Hashimoto το «όργανο – στόχος» του ανοσοποιητικού συστήματος είναι ο Θυρεοειδής Αδένας.

Κατά την εγκυμοσύνη αυξάνονται οι πιθανότητες εμφάνισης Θυρεοειδίτιδας του Hashimoto;

Στην εγκυμοσύνη αλλάζει ελαφρώς η λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος. Έχει διατυπωθεί η υπόθεση – αν και μένει ακόμα να τεκμηριωθεί επαρκώς – πως γυναίκες, που έχουν κάποια προδιάθεση, ενδέχεται να εμφανίσουν Θυρεοειδίτιδα του Hashimoto κατά την κύηση.

Η Θυρεοειδίτις του Hashimoto είναι ο μόνος λόγος πρόκλησης υποθυρεοειδισμού;

Άλλο αίτιο υποθυρεοειδισμού είναι η ανεπαρκής πρόσληψη ιωδίου με τη δίαιτα, το οποίο είναι απαραίτητο συστατικό των ορμονών, που παράγει ο Θυρεοειδής. Εντούτοις, το αίτιο αυτό είναι μάλλον σπάνιο στον αναπτυγμένο κόσμο. Άλλα αίτια υποθυρεοειδισμού είναι η θυρεοειδεκτομή (χειρουργική αφαίρεση του αδένα) και η ιατρογενής καταστροφή του αδένα με ραδιενεργό ιώδιο, στα πλαίσια θεραπείας για καρκίνο του θυρεοειδούς.

Υπολογίζεται, πως το ποσοστό των περιπτώσεων υποθυρεοειδισμού, που οφείλεται στη Θυρεοειδίτιδα του Hashimoto αγγίζει ακόμα και το 90% του συνόλου των περιπτώσεων.

Πόσο συχνός είναι ο υποθυρεοειδισμός κατά την εγκυμοσύνη;

Ο υποθυρεοειδισμός φαίνεται, πως εμφανίζεται σε ποσοστό 0,2% με 0,3% του συνόλου των κυήσεων. Εδώ θα πρέπει να αναφερθούμε και στο λεγόμενο «Υποκλινικό» Υποθυρεοειδισμό. Πρόκειται για ένα είδος υποθυρεοειδισμού, στο οποίο τα μεν επίπεδα στο αίμα των ορμονών, που ο αδένας αυτός παράγει καταγράφονται ως φυσιολογικά, αλλά τα δε επίπεδα της ορμόνης Θυρεοτροπίνης (της γνωστής TSH – Thyroid Stimulating Hormone) είναι σχετικά υψηλά.

Η TSH είναι μια ορμόνη, που παράγεται από μια περιοχή του εγκεφάλου, που ονομάζεται Υπόφυση και δρα στο Θυρεοειδή, τον οποίο και «ενεργοποιεί», ώστε να παράγει τις ορμόνες του. Τα υψηλά επίπεδα TSH συνδέονται με μια «υπολειτουργία» του Θυρεοειδούς. Με άλλα λόγια – θα μπορούσε να πει κανείς – ο αδένας είναι λίγο «τεμπέλης» και χρειάζεται πιο «ισχυρό» ορμονικό ερέθισμα από τον εγκέφαλο, για να παράξει τις απαραίτητες ορμόνες. Αφού ο Θυρεοειδής υπολειτουργεί, ενδέχεται να μην είναι σε θέση να καλύψει τις αυξημένες ανάγκες της εγκυμοσύνης. Υποκλινικός υποθυρεοειδισμός καταγράφεται περίπου στο 2% με 3% των κυήσεων.

Ποια είναι τα συμπτώματα του υποθυρεοειδισμού στην εγκυμοσύνη;

Τα συμπτώματα του υπερθυρεοειδισμού κατά τη διάρκεια της κύησης δεν διαφέρουν από τα τυπικά συμπτώματα της πάθησης αυτής, όπως αυτά καταγράφονται και εκτός κύησης και περιλαμβάνουν:

• Αίσθημα κόπωσης
• Δυσκοιλιότητα
• Δυσανεξία στο κρύο
• Κράμπες
• Ξηρό δέρμα
• Απώλεια μαλλιών
• Πρόσληψη βάρους

Όπως φαίνεται από τον κατάλογο αυτόν, τέτοια συμπτώματα είναι συνήθη σε οποιαδήποτε κύηση. Για το λόγο αυτό από μόνο του το ιστορικό της γυναίκας δεν είναι ο πλέον αξιόπιστος δείκτης στα πλαίσια της διάγνωσης υποθυρεοειδισμού κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης!

Πώς γίνεται η διάγνωση υποθυρεοειδισμού στην εγκυμοσύνη;

Η διάγνωση αυτή εδράζεται σε αιματολογικές εξετάσεις και συγκεκριμένα, τη μέτρηση της ορμόνης TSH και των ορμονών, που ο ίδιος ο Θυρεοειδής παράγει.

Ποια προβλήματα ενδέχεται να προκαλέσει ο υποθυρεοειδισμός στη μητέρα;

Ο υποθυρεοειδισμός κατά τη διάρκεια της κύησης έχει συνδεθεί με αυξημένο κίνδυνο για:

• Υπέρταση κύησης
• Αναιμία
• Προεκλαμψία
• Αιμορραγία μετά από τον τοκετό
• Διαταραχές της καρδιακής λειτουργίας

Ποια προβλήματα ενδέχεται να προκαλέσει ο υποθυρεοειδισμός στο έμβρυο;

Ο υποθυρεοειδισμός έχει συνδεθεί με την πρόκληση:

• Πρόωρου τοκετού
• Γέννηση λιποβαρούς νεογνού
• Αποκόλληση του πλακούντα
• Νευρολογικές διαταραχές του μωρού

Γιατί ο υποθυρεοειδισμός ενδέχεται να προκαλέσει νευρολογικές διαταραχές στο μωρό;

Οι θυρεοειδικές ορμόνες είναι απαραίτητες για την ορθή ανάπτυξη του εγκεφάλου του μωρού. Θυρεοειδικές ορμόνες παράγονται και από το θυρεοειδή του εμβρύου. Όμως ο εμβρυϊκός θυρεοειδής αδένας αρχίζει να παράγει επαρκείς ποσότητες των ορμονών αυτών μόνο μετά από τη συμπλήρωση των 12 εβδομάδων κύησης. Μέχρι το χρονικό αυτό σημείο αποκλειστική «πηγή» των αναγκαίων αυτών ορμονών είναι ο θυρεοειδής της μητέρας.

Έτσι έχει παρατηρηθεί πως μωρά, που γεννιούνται από υποθυρεοειδικές μητέρες ενδέχεται να παρουσιάσουν:

• Χαμηλότερο του μέσου όρου διανοητικό πηλίκο (IQ)
• Μαθησιακές δυσκολίες
• Καθυστέρηση στην κινητική τους ανάπτυξη

Φαίνεται μάλιστα, πως όσο πιο «βαρύς» είναι ο υποθυρεοειδισμός της εγκύου, τόσο μεγαλύτερη ενδέχεται να είναι η επιδείνωση της νευρολογικής κατάστασης του μωρού. «Ηπιότερη» εικόνα είναι για μωρά μαμάδων με υποκλινικό υποθυρεοειδισμό, αλλά ακόμα και αυτά είναι πιθανό να παρουσιάσουν κάποιου βαθμού καθυστέρηση στην νευροκινητική τους ανάπτυξη.

Εδώ πρέπει να τονίσουμε, πως η έγκαιρη χορήγηση της απαραίτητης θεραπείας στη μητέρα είναι αρκετή, ώστε να μειωθεί η πιθανότητα εμφάνισης τέτοιου είδους προβλημάτων στα επίπεδα, που καταγράφονται μεταξύ των γυναικών, που δεν παρουσιάζουν υποθυρεοειδισμό.
Για το λόγο αυτό φρόνιμο φαίνεται να είναι η γυναίκα να υποβάλλεται στο σχετικό αιματολογικό έλεγχο σχετικά νωρίς κατά τη διάρκεια της κύησης.

Ποια είναι η θεραπεία του υποθυρεοειδισμού κατά την εγκυμοσύνη;

Η θεραπεία του υποθυρεοειδισμού κατά την εγκυμοσύνη δεν διαφέρει με τη θεραπεία, που χορηγείται εκτός εγκυμοσύνης. Πρόκειται για τη λεγόμενη θεραπεία υποκατάστασης.

Η γυναίκα λαμβάνει από του στόματος υπό τη μορφή δισκίων τις ορμόνες, που θυρεοειδής τους δεν παράγει σε επαρκείς ποσότητες. Η χορήγηση των ορμονών αυτών δεν ενέχει κινδύνους για το έμβρυο, αφού είναι ίδιες με τις ορμόνες, που ο θυρεοειδής παράγει.

Κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, ανά τακτά χρονικά διαστήματα μετράμε τα επίπεδα των θυρεοειδικών ορμονών και της TSH στο αίμα της γυναίκας, ώστε να αναπροσαρμόζουμε τη δόση, ώστε να καλύπτονται οι ανάγκες της μητέρας και του μωρού.

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr