Με τον όρο Ωορρηξία ή Ωοθυλακιορρηξία, αναφερόμαστε στην απελευθέρωση του ωαρίου από την ωοθήκη, δια της ρήξης του ωοθυλακίου, δηλαδή της σφαίρας (θυλάκιο) μέσα στην οποία το ωάριο φθάνει στην πλήρη ωρίμανσή του.
Στα μέσα περίπου του κύκλου της γυναίκας από μία εκ των δύο ωοθηκών απελευθερώνεται ένα ωάριο, το οποίο γονιμοποιείται, αν συναντηθεί με σπερματοζωάριο. Αν μια γυναίκα έχει τον τυπικό κύκλο μήκους περίπου 28 ημερών, η ωορρηξία λαμβάνει χώρα κατά προσέγγισιν δύο εβδομάδες μετά την πρώτη ημέρα της έμμηνου ρύσης (της περιόδου δηλαδή).
Πιο σπάνια οι ωοθήκες απελευθερώνουν περισσότερα του ενός ώριμα ωάρια, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις ωάρια ενδέχεται να απελευθερωθούν στον ίδιο κύκλο και από τις δύο ωοθήκες. Αν γονιμοποιηθούν δύο από τα ωάρια αυτά, τότε έχουμε την έναρξη δίδυμου κύησης.
Ποια είναι τα χαρακτηριστικά των πόνων ωορρηξίας;
Καταρχήν ο διεθνής όρος, που περιγράφει τον πόνο ωορρηξίας είναι η γερμανική λέξη Mittelschmerz. Ο όρος αυτός μεταφράζεται ως «μέσος πόνος», ο οποίος αντιστοιχεί στον ελληνικό όρο «μεσοκυκλικό άλγος».
Δεν αντιλαμβάνονται όλες οι γυναίκες τους πόνους ωορρηξίας. Χαρακτηριστικά των πόνων ωορρηξίας είναι:
- Άλγος χαμηλά στην κοιλιά κοντά στην άρθρωση του ισχίου (αυτή είναι η άρθρωση μεταξύ του κάτω άκρου και της λεκάνης).
- Συνήθως το άλγος αυτό εμφανίζεται περίπου δύο εβδομάδες πριν από την αναμενόμενη ημερομηνία έναρξης της επόμενης έμμηνου ρύσης.
- Το άλγος αυτό εντοπίζεται είτε στη δεξιά είτε στην αριστερή πλευρά, ανάλογα με το ποια είναι η ωοθήκη, που απελευθερώνει το ωάριο στο συγκεκριμένο κύκλο.
- Ενδέχεται στον επόμενο κύκλο το άλγος να εμφανιστεί στην άλλη πλευρά, ενώ δεν αποκλείεται να συνεχίσει να εμφανίζεται στην ίδια πλευρά για αρκετούς διαδοχικούς κύκλους.
- Δεν περιγράφουν όλες οι γυναίκες τους πόνους ωορρηξίας με τον ίδιο τρόπο, ενδεικτικά αναφέρονται κατά περίπτωσιν: αίσθημα πίεσης, σπασμοί (σαν κολικός), οξύς πόνος (σαν μαχαιριά), μυϊκός σπασμός (κράμπα)
- Το άλγος ή η ενόχληση ενδέχεται να διαρκέσει από μερικά λεπτά μέχρι ακόμα και 48 ώρες.
Είναι συχνοί οι πόνοι ωορρηξίας;
Φαίνεται πως 1 στις 5 γυναίκες αναφέρουν πόνους περιόδου.
Σε τι οφείλονται οι πόνοι περιόδου;
Τα αίτια της εμφάνισης των πόνων αυτών δεν έχουν διασαφηνισθεί. Έχουν εντούτοις διατυπωθεί κάποιες σχετικές υποθέσεις:
Αύξηση του μεγέθους των ωοθυλακίων:
στις αρχικές φάσης του κύκλου σας ένας αριθμός ανώριμων ωοθυλακίων, καθένα εκ των οποίων περιέχει ένα ανώριμο ωάριο, εισέρχονται στη διαδικασία ωρίμανσης. Τελικά μόνον ένα (συνήθως) – το «κυρίαρχο» ωοθυλάκιο – θα επιβιώσει και θα φθάσει στην πλήρη ωρίμανση. Όμως αυτή καθαυτή η διαδικασία ωρίμανσης των ωοθυλακίων συνδέεται – ακόμα και αν δεν ολοκληρωθεί – με αύξηση του μεγέθους εκάστου ωοθυλακίου. Συνεπώς, όταν πολλά ωοθυλάκια μεγαλώνουν έστω και από λίγο, ασκείται πίεση στη μεμβράνη, που καλύπτει την ωοθήκη. Η πίεση αυτή θέτει τη μεμβράνη σε τάση και έτσι εμφανίζεται ο πόνος. Η υπόθεση μάλιστα αυτή «εξηγεί» εν μέρει και το ότι σε κάποιες περιπτώσεις ο πόνος εντοπίζεται τόσο δεξιά, όσο και αριστερά, αφού θυλάκια εισέρχονται στη διαδικασία ωρίμανσης σε αμφότερες τις ωοθήκες.
Ωορρηξία:
μετά την ωορρηξία έχουμε (όπως άλλωστε και η ίδια η λέξη υποδηλώνει) ρήξη του τοιχώματος της ωοθήκης, προκειμένου να απελευθερωθεί το ώριμο ωάριο. Η ρήξη αυτή ίσως να είναι και το αίτιο του ομώνυμου πόνου.
Απελευθέρωση υγρού στην κοιλιά:
το ώριμο ωοθυλάκιο εκτός από το ωάριο περιέχει και υγρό και με την ωορρηξία το υγρό αυτό απελευθερώνεται μέσα στην κοιλιά και ενδέχεται να προκαλέσει ερεθισμό των μεμβρανών της. Το άλγος υποχωρεί, όταν ο οργανισμός απορροφήσει το ελεύθερο αυτό υγρό
Απελευθέρωση αίματος στην κοιλιά:
η ωορρηξία συνδέεται με ρήξη της μεμβράνης, που περιβάλλει την ωοθήκη. Η ρήξη της μεμβράνης αυτής ενδέχεται να προκαλέσει μικρή τοπική και αυτοπεριοριζόμενη αιμορραγία. Το ελεύθερο αίμα ενδέχεται να προκαλέσει ερεθισμό των μεμβρανών της κοιλιάς, ενώ το άλγος υποχωρεί, όταν το αίμα απορροφηθεί.
Συσπάσεις των σαλπίγγων:
οι σάλπιγγες είναι οι σωλήνες, μέσω των οποίων το ωάριο οδηγείται στην ενδομητρική κοιλότητα. Το τοίχωμα των σωλήνων αυτών περιέχει μυς. Οι μύες αυτοί με τη ρυθμική σύσπασή τους υποβοηθούν την πορεία του ωαρίου προς την ενδομητρική κοιλότητα. Σε κάποιες περιπτώσεις οι ήπιες αυτές συσπάσεις ενδεχομένως να είναι οδυνηρές.
Μυϊκές συσπάσεις:
οι ωοθήκες και οι περιβάλλοντες αυτές ιστοί περιέχουν μυς, οι οποίοι κάτω από την επίδραση των προσταγλαδινών, που είναι ουσίες, που απελευθερώνονται κατά τη ωορρηξία, ίσως να συσπώνται και έτσι να εμφανίζεται το άλγος.
Υπάρχει περίπτωση οι πόνοι ωορρηξίας να συνδέονται με κάποια παθολογία;
Καταρχήν, οι πόνοι ωορρηξίας δεν θεωρούνται παθολογικοί. Εντούτοις, υπάρχουν περιπτώσεις, που αυτοί ενδέχεται να συνδέονται με υποκείμενη παθολογία.
Παθολογίες, που συνδέονται με πόνους ωορρηξίας είναι:
- Σαλπιγγίτις (φλεγμονή των σαλπίγγων, η οποία οφείλεται σε μικροβιακούς συνήθως παράγοντες)
- Χρόνια πυελική φλεγμονή (φλεγμονή στην περιοχή της πυέλου, λόγω μικροβιακού παράγοντα)
- Ενδομητρίωση
- Κύστη ωοθηκών
Ρήξη ωχρού σωματίου:
το ωχρό σωμάτιο είναι ένα κοίλο όργανο, που εμφανίζεται στις ωοθήκες αμέσως μετά την ωορρηξία και παράγει ορμόνες. Το σωμάτιο αυτό υποστρέφει (εξαφανίζεται) πριν τον επόμενο κύκλο. Σε κάποιες περιπτώσεις το σωμάτιο αυτό ενδέχεται να «τραυματιστεί» κατά τη σεξουαλική επαφή και να αιμορραγήσει. Έτσι δημιουργείται αιμάτωμα μέσα στην κοιλιά. Συνήθως, η ρήξη ωχρού αντιμετωπίζεται με τη χορήγηση αναλγητικών και αντιβίωσης. Σε σοβαρές περιπτώσεις απαιτείται χειρουργική αντιμετώπιση.
- Εξωμήτρια κύηση
- Σκωληκοειδίτις
- Γαστρεντερικά προβλήματα
- Ουρολοίμωξη
Ύπαρξη συμφύσεων:
συμφύσεις ονομάζονται σημεία, στα οποία ιστοί και όργανα της κοιλιάς έχουν συγκολληθεί μεταξύ τους. Θα μπορούσε κανείς να παρομοιάσει τις συμφύσεις με «εσωτερικές ουλές», όπως αυτές, που δημιουργούνται στο δέρμα μετά από τραυματισμό. Οι συμφύσεις δημιουργούνται εντός της κοιλιακής κοιλότητας μετά από χειρουργικές επεμβάσεις στην περιοχή, όπως είναι η καισαρική τομή ή η σκωληκοειδεκτομή. Έχει διατυπωθεί η υπόθεση, πως αν συμφύσεις εμφανιστούν στην περιοχή των σαλπίγγων ή των ωοθηκών, ενδέχεται να περιορίσουν την κινητικότητά τους και έτσι να προκληθεί πόνος ωορρηξίας.
Πότε οι πόνοι ωορρηξίας, θα πρέπει να με ανησυχήσουν;
Φυσικά, αν ο πόνος είναι ιδιαίτερα έντονος, συνιστάται να αναζητηθεί ιατρική συμβουλή.
Άλλα συμπτώματα, που θα πρέπει να τα αναφέρετε άμεσα στον ιατρό σας είναι:
- Αλλαγές στη διάρκεια ή στην ένταση του πόνου
- Διάρκεια του άλγους μεγαλύτερη των 24 ωρών
- Κολπική αιμόρροια
- Εκροή από τον κόλπο δύσοσμων ή έγχρωμων υγρών
- Πυρετός
- Ναυτία και Έμετος
- Δυσουρικά ενοχλήματα (πόνος στην ούρηση, πόνος χαμηλά στην κοιλία, έπειξη για ούρηση – έντονη τάση για ούρηση δηλαδή)
- Ερυθρότητα ή αίσθημα καύσους στο δέρμα
Πώς ο ιατρός θα εξετάσει, αν πρόκειται για πόνους ωορρηξίας ή αν υφίσταται υποκείμενη παθολογία;
Καταρχήν, θα σας ζητηθεί το πλήρες ιατρικό σας ιστορικό και θα εξετασθείτε κλινικά. Στη συνέχεια θα υποβληθείτε – ανάλογα με την περίπτωση – σε εξετάσεις αίματος (θα αναζητηθούν δείκτες φλεγμονής και τα επίπεδα της β – χοριακής) και ούρων, ενώ ίσως χρειαστεί να ληφθεί και καλλιέργεια κολπικού υγρού. Συχνά συστήνεται και υπερηχογράφημα (κολπικό ή/και κοιλιακό). Φυσικά, η ακολουθία των εξετάσεων προσαρμόζεται στο ιστορικό και στα κλινικά και εργαστηριακά ευρήματα.
Πώς αντιμετωπίζει μία γυναίκα τους «απλούς», αλλά ενοχλητικούς πόνους ωορρηξίας;
Μέτρα αντιμετώπισης των πόνων ωορρηξίας περιλαμβάνουν:
- Τη λήψη αναλγητικών
- Τη χρήση ζεστών επιθεμάτων, που τίθενται επί της κοιλιάς (προσοχή! Μην κοιμάστε με τα επιθέματα αυτά, μην τα χρησιμοποιείτε για περισσότερα από 20 λεπτά και ποτέ μην τα ακουμπάτε στο δέρμα χωρίς να είναι τυλιγμένα με ειδικό κάλυμμα ή ύφασμα, διότι ελλοχεύει ο κίνδυνος εγκαυμάτων.)
- Την ξεκούραση (όποτε αυτό είναι εφικτό)
- Τη χορήγηση αντισυλληπτικών δισκίων, τα οποία αναστέλλουν την ωορρηξία.
Μπορώ να «χρησιμοποιήσω» τους πόνους ωορρηξίας για να εντοπίσω τις γόνιμες ημέρες μου;
Οι πόνοι ωορρηξίας δεν είναι αξιόπιστο μέσο για τον εντοπισμό των γόνιμων ημερών¸ προκειμένου να έρθετε σε επαφή και να αυξηθούν οι πιθανότητες σύλληψης.
Καταρχήν, όπως είδαμε οι πόνοι, που ενδεχομένως να αισθάνεστε περίπου στο μέσο του κύκλου δεν εξυπακούεται, πως οφείλονται σε ωορρηξία.
Επίσης, δεν είναι ξεκάθαρο, πως αυτή καθαυτή η ωορρηξία λαμβάνει χώρα, όταν εσείς αισθάνεστε τον πόνο. Δεν αποκλείεται η ωορρηξία να λαμβάνει χώρα πριν ή μετά την εκδήλωση του μεσοκυκλικού άλγους.
Ακόμα όμως και αν η ωορρηξία συμπίπτει χρονικά με τον ομώνυμο πόνο, δεν είναι ιδιαίτερα αποτελεσματικός τρόπος, για να καθορίστε το πότε θα πρέπει να έρθετε σε επαφή. Αυτό συμβαίνει γιατί το ωάριο μετά από την ωορρηξία καταστρέφεται, αν δεν γονιμοποιηθεί εντός 12 με 24 ωρών. Επομένως, το παράθυρο, που σας δίνεται είναι ιδιαίτερα μικρό.
Με δεδομένο, πως το σπερματοζωάριο επιβιώνει ακόμα και για 72 ώρες μετά την εκσπερμάτωση, οι γόνιμες ημέρες σας ξεκινάνε πριν από αυτήν καθαυτήν την ωορρηξία και εκτείνονται λίγες μόνον ώρες μετά από αυτήν.
Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!
Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr
Διαβάστε επίσης:
Διαταραχές ωορρηξίας: Οι διατροφικές παρεμβάσεις που ενισχύουν τη γυναικεία γονιμότητα
Εσείς ξέρετε ποιες είναι οι γόνιμες ημέρες σας;
