Ανδρική γονιμότητα: Τι μπορεί να τη σαμποτάρει;

Η παχυσαρκία

Παλαιότερα ο λιπώδης ιστός θεωρούνταν τρόπον τινά «αδρανής». Υπήρχε η άποψη, πως το λίπος ήταν μια «αποθήκη» ενέργειας του οργανισμού, στην οποία κατέφευγε, αν η παρεχόμενη από την τροφή ενέργεια ήταν ανεπαρκής. Δεκαετίες τώρα όμως έχει γίνει κατανοητό, πως ο ιστός αυτός επηρεάζει την λειτουργία διαφόρων συστημάτων του οργανισμού, όπως είναι και το αναπαραγωγικό σύστημα του άνδρα.

Αρνητική επιρροή έχει η παχυσαρκία στην ανδρική γονιμότητα. Υπάρχουν στη διεθνή βιβλιογραφία στοιχεία, που καταδεικνύουν, πως οι πιθανότητες ένα ζευγάρι, να συλλάβει τόσο με φυσικό τρόπο, όσο και με εξωσωματική γονιμοποίηση, μειώνονται, αν ο άνδρας είναι παχύσαρκος, ακόμα και αν το σωματικό βάρος της γυναίκας είναι εντός φυσιολογικών ορίων.

Η υπερβολικά έντονη άσκηση

Η τακτική άσκηση είναι αναπόσπαστο τμήμα του υγιεινού τρόπου ζωής, αφού συμβάλλει στην πνευματική και σωματική ευεξία. Η τακτική άσκηση είναι εξάλλου – σε συνδυασμό πάντα με τη σωστή διατροφή – απαραίτητη για τη διατήρηση του σωστού σωματικού βάρους.

Υπάρχουν όμως επιστημονικά στοιχεία, που συνδέουν την έντονη άσκηση με υπογονιμότητα στους άνδρες. Συγκεκριμένα φαίνεται, πως η μεν τακτική άσκηση στα πλαίσια ενός υγιεινού τρόπου ζωής, δεν μειώνει την ανδρική γονιμότητα, η δε υπερβολικά έντονη άσκηση όμως επηρεάζει αρνητικά την ποιότητα του παραγόμενου σπέρματος.

Στη διεθνή βιβλιογραφία μπορεί μάλιστα κανείς να εντοπίσει επιστημονικά στοιχεία, που καταδεικνύουν, πως η γονιμότητά του άνδρα, όπως αυτή καταγράφεται μέσω των παραμέτρων ποιότητας του σπέρματος (συγκέντρωση, μορφολογία και κινητικότητα των σπερματοζωαρίων), ενδέχεται να επηρεαστεί και από το είδος του αθλήματος, που επιλέγει.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει μία μελέτη του 2011, η οποία διερεύνησε την ενδεχόμενη επιρροή, που η άσκηση έχει στις μετρούμενες παραμέτρους του σπέρματος.

Στη μελέτη αυτή συμμετείχαν 2.261 άνδρες, οι οποίοι παρείχαν προς εξέταση 4.565 δείγματα σπέρματος. Οι άνδρες αυτοί είχαν προσέλθει μαζί με τη σύντροφό τους σε κέντρα αντιμετώπισης της υπογονιμότητας, οπότε είναι δεδομένο, πως ανήκαν σε υπογόνιμα ζευγάρια.

Οι συντάκτες της μελέτης συσχέτισαν το είδος, την ένταση και την τακτικότητα της άσκησης με τις παραμέτρους του σπέρματος και συμπέραναν, πως η τακτική άσκηση δεν επηρεάζει ουσιαστικά τις παραμέτρους του σπέρματος. Το ίδιο όμως δεν ισχύει και για τους ποδηλάτες.

Συγκεκριμένα, η στατιστική ανάλυση των στοιχείων κατέδειξε συσχέτιση μεταξύ της ποδηλασίας για περισσότερες από 5 ώρες εβδομαδιαίως και της χαμηλής συγκέντρωσης και κινητικότητας των σπερματοζωαρίων.

Μόνον υποθέσεις μπορούμε να κάνουμε προκειμένου να επεξηγήσουμε τη συσχέτιση αυτή. Ίσως η πίεση, που από τη σέλα ασκείται στο περίνεο του άνδρα (την περιοχή, μεταξύ του όσχεου και του πρωκτού), να προκαλεί μικροτραυματισμούς στην περιοχή και διαταραχές στην αιμάτωση των όρχεων και έτσι να παρεμποδίζεται έως ένα βαθμό η παραγωγή σπερματοζωαρίων.

Θα φαινόταν καταρχήν λογικό να συστηθεί η αποχή από την ποδηλασία τουλάχιστον σε άνδρες, που βρίσκονται σε διαδικασία τεκνοποίησης. Σε κάθε περίπτωση όμως καλό θα ήταν να γίνεται η ρύθμιση της θέσης ποδηλασίας, αλλά και η επιλογή της σέλας και με γνώμονα την άσκηση όσον το δυνατόν μικρότερης πίεσης στην περιοχή το περινέου.

Η Καθιστική ζωή

Η πολύωρη παραμονή σε καθιστή θέση θα μπορούσε να επηρεάσει την ποιότητα του σπέρματος καταρχήν λόγω της αύξησης της θερμοκρασίας στο όσχεο.

Το όσχεο είναι ο σάκος, μέσα στον οποίο βρίσκονται οι όρχεις. Η αύξηση της θερμοκρασίας στο όσχεο έχει συνδεθεί με διαταραχές στην παραγωγή σπερματοζωαρίων. Έχει παρατηρηθεί, πως άνδρες, οι οποίοι ασκούν επαγγέλματα «καθιστικά», παρουσιάζουν ελαφρώς αυξημένη θερμοκρασία στο όσχεο. Εντούτοις, δεν έχει επιβεβαιωθεί απόλυτα, πως η αύξηση αυτή της θερμοκρασίας συνδέεται με ουσιαστική αλλοίωση της ποιότητας του σπέρματος.

Εξάλλου η καθιστική ζωή συνδέεται και με την απουσία σωματικής άσκησης. Η αδράνεια αυτή με τη σειρά της έχει συνδεθεί με την παραγωγή οξειδωτικών στοιχείων στο σώμα, τα οποία θα μπορούσαν να διαταράξουν την παραγωγή σπερματοζωαρίων και να προκαλέσουν ανδρική υπογονιμότητα.

Το κάπνισμα

Το κάπνισμα κάνει κακό στην υγεία σας σε πολλά επίπεδα, καθότι επηρεάζει αρνητικά την ορθή λειτουργία πολλών συστημάτων. Λιγότερο γνωστές είναι στο ευρύ κοινό οι αρνητικές συνέπειες της κακής αυτής συνήθειας για τη γονιμότητα του άνδρα

Τα επιστημονικά στοιχεία καταδεικνύουν μια σαφή αρνητική επιρροή στην παραγωγή σπερματοζωαρίων από τον άνδρα. Η ποιότητα του σπέρματος των καπνιζόντων είναι σαφώς χειρότερη ως προς τα βασικά χαρακτηριστικά του (αριθμός σπερματοζωαρίων, κινητικότητα, μορφολογία) εν συγκρίσει με αυτή των μη καπνιζόντων.

Φαίνεται εξάλλου, πως το κάπνισμα επηρεάζει και την ποιότητα του γενετικού υλικού (του DNA δηλαδή) των σπερματοζωαρίων, αφού αυξάνει το ποσοστό κατάτμησης του DNA (DNA fragmentation), μειώνοντας τοιουτοτρόπως την γονιμότητα του άνδρα.

Η υπερβολική κατανάλωση οινοπνευματωδών

Η μετριασμένη κατανάλωση οινοπνευματωδών δεν φαίνεται να επηρεάζει ουσιωδώς την ποιότητα του σπέρματος.

Μάλιστα μια μελέτη του 2018 κατέδειξε, πως η μετριασμένη κατανάλωση οινοπνευματωδών, ίσως και να έχει θετική επιρροή στις παραμέτρους του σπερμοδιαγράμματος.

Βέβαια τα αποτελέσματα της μελέτης αυτής σε καμίαν περίπτωση δεν θα πρέπει να εκληφθούν ως «άδεια» για άμετρη κατανάλωση οινοπνευματωδών, αν το ζευγάρι βρίσκεται σε διαδικασία τεκνοποίησης.

Το οινόπνευμα επηρεάζει τη λειτουργία του εγκεφάλου, σε περιοχές του οποίου παράγονται ορμόνες, που ρυθμίζουν τη διαδικασία παραγωγής σπέρματος από τους όρχεις. Επομένως, η υπέρμετρη κατανάλωση οινοπνευματωδών δεν αποκλείεται να διαταράξουν τη λειτουργία των εγκεφαλικών αυτών περιοχών, με αποτέλεσμα την κατ’ επέκτασιν αλλοίωση της διαδικασίας παραγωγής σπερματοζωαρίων.

Η υπερβολική κατανάλωση οινοπνευματωδών εξάλλου εντάσσεται συχνά σε έναν «ανθυγιεινό» τρόπο ζωής, ο οποίος κάθε άλλο παρά συνδράμει στη διατήρηση των ισορροπιών των σωματικών και πνευματικών λειτουργιών εν γένει και της παραγωγής σπερματοζωαρίων ειδικότερα.

Η έκθεση σε καθημερινές χημικές ουσίες

Υπάρχουν ουσίες, οι οποίες κατατάσσονται μεν στις «μη τοξικές», αλλά η επαφή μαζί τους είτε μέσω του δέρματος, είτε δια της κατάποσης πιθανόν επηρεάζει την ορμονική ισορροπία του οργανισμού του άνδρα.

Συγκεκριμένα, φαίνεται, πως οι ουσίες αυτές αναστέλλουν τη δράση των ανδρογόνων (έτσι ονομάζονται οι «ανδρικές» ορμόνες – αντιανδρογονική δράση), ενώ παράλληλα οι ίδιες δρουν με τρόπο παρόμοιο με τα οιστρογόνα (έτσι ονομάζονται κάποιες «γυναικείες» ορμόνες – οιστρογονική δράση). Η διαταραχή της ορμονικής ισορροπίας αυτής έχει αρνητική επιρροή στην παραγωγή καλής ποιότητας σπέρματος.

Μάλιστα η δυσμενής επίδραση τέτοιων ουσιών στο γεννητικό σύστημα του άνδρα ενδέχεται να αρχίζει ήδη από την εμβρυϊκή ζωή. Φαίνεται, πως, αν η μητέρα έρθει σε επαφή με αυτές κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης, τότε υπάρχει η πιθανότητα να περάσουν μέσω του πλακούντα στο αναπτυσσόμενο έμβρυο. Η έκθεση του άρρενος εμβρύου σε συγκεκριμένα χημικά αυξάνει τις πιθανότητες εμφάνισης κρυψορχίας.

Δείτε ΕΔΩ πότε είναι οι γόνιμες ημέρες σας!

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr