Συμπληρώματα διατροφής και κύηση

Οι συνιστώμενες ποσότητες λήψης των συστατικών αυτών είναι σχετικά μικρές. Πρόκειται για τα λεγόμενα ιχνοστοιχεία, τα οποία η γυναίκα μπορεί να λάβει από τη διατροφή της, αλλά συνήθως συνιστάται η λήψη τους με τη μορφή συμπληρωμάτων διατροφής κατά τη διάρκεια της κύησης.

Η πρόσληψη ιχνοστοιχείων σε επαρκείς ποσότητες θεωρείται απαραίτητη, διότι τα συστατικά αυτά συμβάλλουν αφενός στην ανάπτυξη των οργάνων του εμβρύου, αφετέρου στην ορθή λειτουργία των οργάνων αυτών. Παράλληλα υποστηρίζουν και τον οργανισμό της εγκύου, ώστε να ανταπεξέλθει στις αυξημένες απαιτήσεις της κύησης.

Ίσως το σημαντικότερο ιχνοστοιχείο, του οποίου η χορήγηση στην εγκυμοσύνη θεωρείται απολύτως απαραίτητη είναι το φυλλικό (ή φολικό) οξύ. Το στοιχείο αυτό ανήκει στο σύμπλεγμα βιταμινών Β. Συγκεκριμένα πρόκειται για τη βιταμίνη Β9. Το φυλλικό οξύ έχει από πολλών ετών συνδεθεί με την προστασία του εμβρύου έναντι παθήσεων του κεντρικού νευρικού συστήματος, δηλαδή του εγκεφάλου και του νωτιαίου μυελού.

Επιπροσθέτως, η διεθνής βιβλιογραφία βρίθει μελετών, οι οποίες συνδέουν την ανεπαρκή πρόσληψη φυλλικού οξέως με την αύξηση της πιθανότητας πρόωρου τοκετού. Διατροφικές πηγές φυλλικού οξέως είναι τα δημητριακά, τα οποία έχουν εμπλουτιστεί με φυλλικό οξύ, το σπανάκι, τα πράσινα φασολάκια, αλλά και τα σπαράγγια. Πλέον συστήνεται η χορήγηση φυλλικού οξέως να αρχίζει τουλάχιστον 3 μήνες πριν από τη σύλληψη, ενώ υπάρχουν και αυτοί, που υποστηρίζουν πως καλό θα ήταν η πρόσληψη του ιχνοστοιχείου αυτού να αρχίζει ακόμα και 6 μήνες προ της σύλληψης.

Ο σίδηρος είναι ένα ακόμα ιχνοστοιχείο, του οποίου η πρόσληψη στην κύηση έχει καταγραφεί ως σημαντική από πολλούς μελετητές. Όσο η εγκυμοσύνη εξελίσσεται, ο αιματοκρίτης, ο οποίος είμαι μία παράμετρος, που καταδεικνύει την ικανότητα του αίματος να επιτελέσει τη λειτουργία του και να μεταφέρει οξυγόνο στους ιστούς, αλλά και στο έμβρυο, παρουσιάζει μια κάμψη. Η μείωση της τιμής του αιματοκρίτη κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης είναι αναμενόμενη και ως ένα βαθμό φυσιολογική. Επομένως, κατά την κύηση η μητέρα παρουσιάζει συχνά κάποιου βαθμού αναιμία. Ο σίδηρος είναι βασικό στοιχείο της δομής της αιμοσφαιρίνης, η οποία είναι και η πρωτεΐνη του αίματος, που έχει επιφορτιστεί με την μεταφορά του οξυγόνου στους ιστούς.

Η χορήγηση σιδήρου στην κυοφορούσα προκαλεί ανάσχεση της πτώσης των τιμών του αιματοκρίτη και σταθεροποίησή τους. Κατ’ αυτόν τον τρόπο αμβλύνονται τα συμπτώματα της αναιμίας, όπως είναι η σωματική και ψυχική κόπωση, καθώς και η ευαισθησία στις λοιμώξεις. Υπάρχουν άλλωστε και επιστημονικά στοιχεία, τα οποία συνδέουν την ανεπαρκή χορήγηση σιδήρου στην έγκυο με υπερβολικά χαμηλό βάρος του νεογνού, αλλά και με αύξηση της πιθανότητας για πρόωρο τοκετό. Τροφές πλούσιες σε σίδηρο είναι το μοσχαρίσιο κρέας, η γαλοπούλα, το σπανάκι, τα όσπρια, καθώς και τα εμπλουτισμένα με σίδηρο δημητριακά. Εντούτοις, ο σίδηρος από φυτικές πηγές δεν απορροφάται με την ίδια ευκολία, που απορροφάται ο σίδηρος από ζωικές πηγές.

Η απορρόφηση του σιδήρου διευκολύνεται από τη σύγχρονη λήψη βιταμίνης C, η οποία εντοπίζεται στα εσπεριδοειδή, στη ντομάτα και στις φράουλες. Αντίθετα η απορρόφησή του παρεμποδίζεται από τη σύγχρονη κατανάλωση ασβεστούχων τροφών. Αυτός είναι και ο λόγος, που συνιστάται η λήψη του σιδήρου είτε αφού έχουν περάσει τουλάχιστον 2 ώρες από την κατανάλωση τέτοιων τροφών, είτε μία ώρα πριν από την κατανάλωση αυτή.

Ασβεστούχες τροφές είναι κατά βάση το γάλα και τα γαλακτοκομικά. Όμως ασβέστιο ανευρίσκεται και σε χυμούς ή δημητριακά, τα οποία έχουν ενισχυθεί με το στοιχείο αυτό. Η κύηση προκαλεί αύξηση των αναγκών του οργανισμού σε ασβέστιο. Το ασβέστιο είναι δομικό στοιχείο των οστών και των δοντιών τόσο της εγκύου, όσο και του εμβρύου. Η αποθήκες ασβεστίου του σώματος είναι τα οστά. Η ταχεία ανάπτυξη του εμβρύου απαιτεί σημαντικές ποσότητες ασβεστίου. Ο οργανισμός της γυναίκας είναι κατά κάποιον τρόπο «προγραμματισμένος» να δίνει προτεραιότητα στις ανάγκες του εμβρύου. Έτσι αν η ημερήσια πρόσληψη ασβεστίου από τη μητέρα είναι ανεπαρκής, τότε ενισχύεται η απορρόφηση του στοιχείου αυτού από τα οστά της. Συνεπώς αυξάνεται ο κίνδυνος τα οστά της μέλλουσας μητέρας να «αποδυναμωθούν» και να εμφανιστεί ένα είδος οστεοπενίας.

Οι ασβεστούχες τροφές περιέχουν κατά κανόνα και βιταμίνη D, η οποία συνεπικουρεί την απορρόφηση του ασβεστίου από τον οργανισμό. Βιταμίνη D όμως είναι σε θέση να παράγει και το σώμα μας μετά από την έκθεση στον ήλιο. Παράλληλα η βιταμίνη αυτή δρα σε συνέργεια με το ασβέστιο στο σχηματισμό των οστών και των δοντιών, ενώ φαίνεται πως μειώνει την πιθανότητα εμφάνισης υπέρτασης κύησης.

Ένα στοιχείο, του οποίου η δράση συνεπικουρεί κατά κάποιον τρόπο τη δράση της βιταμίνης D και του ασβεστίου σε ό,τι αφορά τη δόμηση των οστών και την ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης είναι το μαγνήσιο. Επιπλέον η χορήγηση του ιχνοστοιχείου αυτού φαίνεται πως συμβάλλει στην πρόληψη μυϊκών σπασμών (κράμπες), αλλά και των πρόωρων συσπάσεων της μήτρας, οι οποίες ενδεχομένως να οδηγούσαν και σε πρόωρο τοκετό. Τροφές πλούσιες σε μαγνήσιο είναι ο ηλιόσπορος και τα δημητριακά ολικής άλεσης.

Ο οργανισμός της εγκύου έχει μικρές ανάγκες σε ό,τι αφορά τα ιχνοστοιχεία, όμως και η ποσότητα των ιχνοστοιχείων, η οποία ανευρίσκεται στις διάφορες τροφές είναι αντίστοιχα μικρή. Συνεπώς, προκειμένου να εξασφαλίσουμε πως η πρόσληψη των στοιχείων αυτών από την έγκυο είναι επαρκής, έχουν παρασκευαστεί ειδικά συμπληρώματα διατροφής, τα οποία περιέχουν τις ουσίες αυτές στις ενδεδειγμένες ποσότητες.

Μπορεί λοιπόν οι συνιστώμενη ημερήσια ποσότητα των ιχνοστοιχείων να είναι σχετικά μικρή, αλλά τα ευεργετικά τους αποτελέσματα κάθε άλλο παρά αμελητέα είναι. Επομένως στα πλαίσια της ισορροπημένης διατροφής κατά τη διάρκεια της κύησης καλό θα ήταν να μην τα αγνοούμε.

Δείτε ΕΔΩ σε ποιο στάδιο της κύησης βρίσκεστε!

Θα χαρώ να απαντήσω σε οποιαδήποτε απορία σας εδώ

Δρ ΜΕΝΕΛΑΟΣ ΚΩΝ. ΛΥΓΝΟΣ, MSc, PhD
ΜΑΙΕΥΤΗΡ ΧΕΙΡΟΥΡΓΟΣ ΓΥΝΑΙΚΟΛΟΓΟΣ
Master of Science University College London
Διδάκτωρ Μαιευτικής Γυναικολογίας
www.eleftheia.gr
email: care@eleftheia.gr