Η κρίση στον θεσμό της οικογένειας

Ο γάμος και η δημιουργία οικογένειας, ίσως οι πιο σημαντικοί θεσμοί μέχρι και πριν λίγα χρόνια. Οι πιο παλιοί έλεγαν: «Άντε να παντρευτείς, να φτιάξεις τη ζωή σου!», εννοώντας πως το νόημα στη ζωή το δίνει ο θεσμός του γάμου μέσα από την δημιουργία οικογένειας που οδηγεί στην κοινωνική καταξίωση. Άλλωστε, αυτός είναι ο σκοπός του ανθρώπου, σύμφωνα και με την εκκλησία, «αυξάνεστε και πληθύνεστε» γράφει στην Παλαιά Διαθήκη.

O θεσμός της οικογένειας φαίνεται να χάνει την αίγλη του

Παρόλα αυτά, σήμερα ο θεσμός της οικογένειας φαίνεται να χάνει την αίγλη του, καθώς αλλάζουν πολλά γύρω μας γύρω από τις ηθικές αξίες και τις προτεραιότητες των ανθρώπων. Άνδρες και γυναίκες προτιμούν να κάνουν σχέσεις, άλλοτε εφήμερες, άλλοτε με περισσότερη διάρκεια, όπου ο γάμος δεν φαίνεται να είναι στα άμεσα τουλάχιστον σχέδιά τους. Μπορούν να συμβιώνουν απολαμβάνοντας τη συντροφικότητα και την σεξουαλική τους ζωή, διατηρώντας παράλληλα και την ανεξαρτησία τους. Άλλωστε, ένας από τους κύριους λόγους όπου οι άνθρωποι παντρεύονταν – και σε μικρή ηλικία μάλιστα - ήταν η απόκτηση ερωτικής ζωής, εφόσον οι ηθικές αξίες γύρω από την τιμή της παρθένας γυναίκας ήταν το «Α και το Ω», μην ξεχνάμε και πόσα …κοκόρια σφάζονταν το βράδυ του γάμου για να αποδειχτεί η άσπιλη τιμή της νύφης, εικόνες που βλέπουμε στις ελληνικές ταινίες οι οποίες έχουν πολύ απλά καταγράψει τις αξίες και του ηθικούς κώδικες ελληνική κοινωνία της εποχής τους. Από την άλλη, το κυνήγι της καριέρας και για τα δύο φύλα, βάζει και πάλι τον γάμο σε δεύτερη μοίρα, παρόλο που υπάρχει συμβίωση. Επιπλέον δεν μπορούμε να παραβλέψουμε και τις συνέπειες στο θεσμό της οικογένειας εξαιτίας της οικονομικής κρίσης που μας ταλαιπώρησε τα προηγούμενα χρόνια. Τέλος, το βιολογικό γυναικείο ρολόι κάποιες φορές αφυπνίζει τις γυναίκες για την απόκτηση ενός παιδιού, όπου κάποιες αποφασίζουν να το κάνουν μόνες, χωρίς έναν σταθερό σύντροφο – εφόσον είναι οικονομικά ανεξάρτητες και μπορούν – και άλλες «τρέχοντας και λαχανιάζοντας» προσπαθούν τελευταία στιγμή να προχωρήσουν με τον άνδρα που έχουν δίπλα τους για να «ολοκληρωθούν» ως γυναίκες μέσα από την μητρότητα. Καθώς η επιστήμη αλλά και η τεχνολογία έχουν προχωρήσει, υπάρχουν και οι γυναίκες που προτιμούν να καταψύξουν τα ωάριά τους ώστε αργότερα να μπορούν – αν το επιθυμούν – να γίνουν μητέρες. Κάπως έτσι, προκύπτει το ερωτηματικό στο μυαλό μας για το αν τελικά ο θεσμός του γάμου γκρεμίζεται στην εποχή μας… Πολλές οι αλλαγές που βιώνουμε σχεδόν σε όλους του τομείς, αλλαγές που επηρεάζουν όπως είναι φυσικό άλλωστε τη ζωή μας γενικότερα, άρα και τις βασικές μας αξίες ως προς τη στάση ζωής που θα ακολουθήσει ο καθένας.

Όσο και αν θεσμός της οικογένειας περνάει κρίση, φαίνεται να κρατάει καλά

Παρόλα αυτά, όσο και αν θεσμός της οικογένειας περνάει κρίση, φαίνεται να κρατάει καλά καθώς είναι ακόμη μία από τις πρώτες ερωτήσεις που γίνονται σε νέες κοινωνικές γνωριμίες. Η ανάγκη για την δημιουργία οικογένειας και την απόκτηση παιδιών είναι εκείνη που ανεβάζει τα ποσοστά εξωσωματικής γονιμοποίησης σε γυναίκες που κάπου …ξεχάστηκαν χρονικά, θέλουν όμως να γίνουν μητέρες – είτε γιατί η κοινωνία το επιβάλλει, είτε γιατί είναι δική τους απόφαση. Και φυσικά, εξακολουθούμε να μιλάμε για την σημαντικότητα της οικογένειας ως προς την ανατροφή των παιδιών, πόσα σημαντικά εφόδια αλλά και λιθαράκια που χτίζουν την προσωπικότητά τους, δίνοντας την αίσθηση ασφάλειας, φροντίδας, αποδοχής, αγάπης.

Οικογένεια - Το πρωταρχικό κύτταρο στην κοινωνία

Φαίνεται πως η οικογένεια εξακολουθεί λοιπόν να αποτελεί ίσως το πρωταρχικό κύτταρο στην κοινωνία, παραμένοντας εξίσου σημαντική, εφόσον ο κυριότερος πλέον λόγος ύπαρξής της είναι η διαιώνιση του είδους, έστω και μέσα από διαφορετικές μορφές στην σημερινή εποχή (παραδοσιακή-πυρηνική, εκτεταμένη, μονογονεϊκή, κλπ).
Μην ξεχνάμε πως η οικογένεια είναι το στήριγμα του κάθε ανθρώπου, μέχρι κάποια ηλικία τουλάχιστον. Δεν είναι τυχαίο πως σκεφτόμαστε τα παιδικά μας χρόνια μαζί με τους γονείς μας τότε και τα νοσταλγούμε. Μια γλυκιά νοσταλγία μέσα από εικόνες εκείνης της εποχής αλλά και συναισθήματα μας πλημμυρίζουν. Και είναι αυτό που και εμείς, όσο και να ακολουθούμε την σύγχρονη εποχή μας, προσπαθούμε να αναπαραγάγουμε στη δική μας ζωή, μέσα από την δική μας δημιουργία οικογένειας και μεταλαμπαδεύοντας όλα όσα μάθαμε από τους δικούς μας γονείς στα παιδιά μας…

Ο κάθε άνθρωπος έχει ανάγκη να ανήκει κάπου. Η πρώτη αίσθηση του «ανήκειν» είναι η οικογένειά του. Και για να συνεχίσουμε να νιώθουμε όμορφα μέσα στη δική μας οικογένεια, χρειάζεται κάπου να δούμε πως έχουμε διαμορφωθεί σήμερα, ποιες είναι οι ανάγκες μας, τα «θέλω» μας, τι διεκδικούμε, τι πραγματοποιούμε αλλά και πόσο επικοινωνούμε με τον σύντροφο, τα παιδιά μας, ακόμα και με τον ίδιο μας τον εαυτό, ώστε να μην καταστρέφουμε έναν γάμο τόσο εύκολα πια. Η επικοινωνία με τον σύντροφο, η ειλικρίνεια αλλά και η φροντίδα, μπορούν να λειτουργήσουν ως ασπίδα στην φθορά ενός γάμου, εφόσον βέβαια, είναι μέλημα και των δύο συντρόφων…

Μαρίνα Μόσχα
ΜΑ Κλινικής Ψυχολογίας – Ψυχοθεραπεύτρια

^{*πρώτη δημοσίευση 15/05/2023}